Νίκος Μανάφης: Σχεδιάζοντας στην Ελλάδα

Συναντήσαμε τον Νίκο Μανάφη στο χώρο του, στον πάνω όροφο ενός βιομηχανικού κτιρίου, που θυμίζει σκηνικό από κινηματογραφική ταινία. Γραφείο κι εργαστήριο μαζί, καθώς δίπλα στους υπολογιστές, στο δωμάτιο full scale projection και virtual reality evaluation, συναντάμε έναν εκτυπωτή 3D, μία συσκευή κοπής με laser και ακόμα πολλά εργαλεία για τη δημιουργία μοντέλων.

Ο Νίκος Μανάφης γεννήθηκε το 1983 στην Αθήνα και από μικρός, όπως σε πολλά άλλα παιδιά, του άρεσε να σχεδιάζει αυτοκίνητα. O ίδιος όμως αποτελεί μία από τις ελάχιστες εκείνες εξαιρέσεις όπου τα παιδικά όνειρα έγιναν πραγματικότητα.

Μιας και δεν μπόρεσε μετά το σχολείο να πάει στην Ιταλία, όπως επιθυμούσε, για σπουδές πάνω στο σχεδιασμό αυτοκινήτου, αποφάσισε να δώσει για την Αρχιτεκτονική. Χάρη στις σπουδές του στο ΕΜΠ, κατάφερε να συνδυάζει το κομμάτι της αισθητικής με μια επιστημονική προσέγγιση.

Κατά τη διάρκεια των σπουδών του, αξιοποιώντας το πρόγραμμα Erasmus, βρέθηκε στο Παρίσι. Κάποιο βράδυ που χάθηκε στη γαλλική πρωτεύουσα, τον βοήθησε να επιστρέψει στο χώρο του πανεπιστημίου μια κυρία, της οποίας ο σύζυγος εργαζόταν στην Italdesign. Η σύμπτωση αυτή τον κινητοποίησε, και έτσι πέρασε τον υπόλοιπο χρόνο του στο Παρίσι, σχεδιάζοντας. Το 2006 αποφάσισε να λάβει μέρος σε ένα διαγωνισμό με αφορμή τα 100 χρόνια της Daihatsu, στον οποίο κατέκτησε την 3η θέση. Το θέμα του διαγωνισμού αφορούσε την κίνηση στην πόλη στην περίοδο 2030-2040.

«Τότε μόλις ξεκινούσε η ιδέα της ηλεκτροκίνησης, αλλά δεν ήταν ακόμα έτοιμη. Εν προκειμένω, το όχημα που σχεδίασα έπαιρνε κίνηση από κυψέλες υδρογόνου. Δεν επρόκειτο ακριβώς για αυτοκίνητο πόλης. Στην πραγματικότητα ήταν ένα κάθισμα που άλλαζε μορφή ανάλογα με την ταχύτητά του και χρησιμοποιούσε έξυπνα υφάσματα. Στην ανακοίνωση, μάλιστα των αποτελεσμάτων, μου έγραψαν πως η 3η θέση διαμορφώθηκε συνυπολογίζοντας το γεγονός ότι λίγο πριν είχε παρουσιάσει και η Toyota ένα ανάλογο πρωτότυπο, εντούτοις αυτό χρονικά πραγματοποιήθηκε έξι μήνες μετά την υποβολή των συμμετοχών».

Ο Νίκος Μανάφης στη συνέχεια προχώρησε σε μεταπτυχιακές σπουδές, επιλέγοντας την κατεύθυνση Μaster in Science, αντί για τη Μaster in Arts. «Τέτοιο πτυχίο έδιναν μόνο δύο πανεπιστήμια, το Delft στην Ολλανδία και το ΜΙΤ, που όμως χρειαζόταν αίτηση δύο χρόνια νωρίτερα. Το πτυχίο μου αφορούσε καθολικό σχεδιασμό προϊόντων με ειδίκευση στα οχήματα». Ο Νίκος μας επισημαίνει πως απόφοιτος του Delft είναι τόσο ο Άντριαν Βανχόιντογκ της BMW, όσο και ο Λόρενς βαν ντεν Άκερ της Renault.

Η διπλωματική του στο Delft έγινε σε συνεργασία με την Piaggio και αφορούσε και πάλι ένα φουτουριστικό αυτοκίνητο πόλης. Εύλογα κάποιος θα αναρωτηθεί αν η επόμενη κίνησή του θα ήταν να εργαστεί στο χώρο της αυτοκινητοβιομηχανίας.

«Η αλήθεια είναι πως τα πράγματα πάγωσαν κάπως στη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας, όμως σε κάθε περίπτωση ήμουν πλέον μεγάλος με τα μέτρα της βιομηχανίας, και από την άλλη ήθελα να κάνω κάτι δικό μου, και μάλιστα στην Ελλάδα. Από εκεί και πέρα, οι θέσεις στην Ευρώπη που να αφορούν τον καθολικό σχεδιασμό ενός προϊόντος είναι πολύ λίγες, και στις περισσότερες περιπτώσεις αφορούν μικρές start-up, των οποίων το μέλλον δεν είναι πολύ βέβαιο.

»Έτσι, το 2013, μέσα στην κρίση, κάνω την έναρξη του γραφείου μου. Γνώριζα ότι θα ήταν δύσκολα στην Ελλάδα, όπως και πολύ καλά τι ήθελα να κάνω. Έτσι κι αλλιώς, παντού θα ήταν δύσκολα, αλλά εδώ το άνοιγμα της επιχείρησης μπορούσε να γίνει με μικρότερο κόστος.

»Ξεκίνησα με βοήθεια από έναν αρχιτέκτονα, τον κ. Φιλανδριανό, που πραγματοποιούσε εκθέσεις για το design. Έτσι, αποφάσισα να παρουσιάσω ως showcase των δυνατοτήτων του γραφείου ένα πρωτότυπο ηλεκτρικό ποδήλατο, το οποίο ολοκληρώθηκε σε μόλις δύο μήνες.

»Παράλληλα, επισκέφθηκα κάποιες εκθέσεις σκαφών και κατάφερα να κλείσω τις πρώτες μου δουλειές. Ξεκίνησαν, λοιπόν, παράλληλα δύο πρότζεκτ με τη Marvel Ribs και τη Ribco, που αφορούσαν υψηλής ποιότητας hi-end φουσκωτά άνω των 12 μ., τα οποία στοχεύουν κατά βάση στις εξαγωγές.

»Το πρώτο σκάφος παραδόθηκε το 2015, με τη διαδικασία παραγωγής να έχει κρατήσει περί τα δύο χρόνια. Ο σχεδιασμός αφορούσε όλη την υπερκατασκευή πάνω από τη γάστρα. Αυτό που τελικά με ικανοποίησε ήταν πως το αποτέλεσμα της δουλειάς μου ήταν αποδεδειγμένα προς την κατεύθυνση που ήθελαν να κινηθούν και οι δύο κατασκευαστές».

Την ίδια εποχή υπήρξε μια πρόταση να εργαστεί στο υπό σύσταση σχεδιαστικό τμήμα της McLaren. Ο Νίκος Μανάφης πέρασε τις πρώτες συνεντεύξεις, αλλά προτίμησε να βγάλει δύο σκάφη με την υπογραφή του, από το να σχεδιάζει στην αρχή καθρέφτες και εξαρτήματα.

«Σωστή ή λάθος επιλογή, κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα», λέει ο ίδιος, που αυτήν τη στιγμή συνεργάζεται και με κατασκευαστές σκαφών του εξωτερικού. Μετά, όμως την παράδοση των πρώτων σκαφών, ήθελε να δημιουργήσει κάτι πάνω σε τροχούς. Το αυτοκίνητο είναι πολύ κλειστός χώρος, οπότε αποφάσισε να προχωρήσει σε μια εξέλιξη του project του ποδηλάτου.

«Ουσιαστικά η ιδέα ξεκίνησε μέσα από συζήτηση με το γαλλικό περιοδικό “Intersection”, για μια ειδική έκδοση που αφορούσε κάποια οχήματα concept. Η ιδέα ήταν να φτιάξω μια μοτοσυκλέτα που να αποτελεί design statement του σχεδιαστικού ύφους του γραφείου, που δεν είναι άλλο από έναν ρετροφουτουριστικό προσανατολισμό, στυλ που μας χαρακτηρίζει μεν, χωρίς όμως να “κλειδωνόμαστε” πάνω σ’ αυτό. Μας αρέσει δηλαδή να χρησιμοποιούμε αξίες πιο κλασικές σε συνδυασμό με καινούργιες τεχνολογίες και νέες μεθόδους κατασκευής. Έτσι δημιουργούνται φόρμες που δεν μπορούσαν να υλοποιηθούν παλιότερα, οι οποίες συνδυάζονται με ποιότητα που παραπέμπει στο παρελθόν. Το πρωτότυπο που δημιουργήθηκε ήταν μια μοτοσυκλέτα βασισμένη σε κινέζικη ρέπλικα μιας αγωνιστικής μοτοσυκλέτας της Honda».

Ο Νίκος Μανάφης συνεργάστηκε επίσης με τον Δημήτρη Κορρέ. Τη στιγμή που ο τελευταίος ολοκλήρωνε το Ρ4, ο Νίκος έκανε μια πρόταση για ένα Ρ 2.5, μια εξέλιξη του Ρ2. Σήμερα επίσης βρίσκεται σε συζητήσεις με τη Replicar Hellas για μια νέα γενιά τεχνολογικά εξελιγμένων οχημάτων. Εμφανισιακά δε θα βασίζονται σε κάποιο προηγούμενο μοντέλο, εντούτοις θα υπάρχουν σχεδιαστικά στοιχεία που θα παραπέμπουν στο παρελθόν.

Όμως το design δεν αφορά μόνο το αισθητικό κομμάτι, αλλά και το λειτουργικό.

«Στα αυτοκίνητα πολλές φορές το design υπερισχύει της λειτουργικότητας. Για παράδειγμα, οι οθόνες των συστημάτων infotainment είναι “μη design”. Μια οθόνη αποτελεί μια πιο φθηνή και απλή επιλογή από το να σχεδιάσεις ένα σωστό λειτουργικό ταμπλό με διακόπτες. Από τη μία σου λένε να μη χρησιμοποιείς το κινητό ενώ οδηγείς, αλλά μπορείς να ψάχνεις ένα τραγούδι μέσα από την οθόνη αφής του αυτοκινήτου».

Κλείνοντας τη συνάντησή μας, ο Νίκος Μανάφης επισήμανε πως ένας Έλληνας βιομηχανικός σχεδιαστής, παρ’ ότι δεν έχουμε παράδοση στον συγκεκριμένο τομέα, δε μειονεκτεί, καθώς αυτό που τελικά μετράει είναι η δουλειά του και το πορτφόλιό του, και εκτιμά πως η κρίση μάς έκανε καλό εξωθώντας σε μια αλλαγή του επιχειρηματικού μοντέλου της χώρας. «Όσοι δεν αλλάζουν δεν επιβιώνουν».