Μια ευρωπαϊκή πόλη με 85.000 κατοίκους απαγόρευσε την κίνηση των αυτοκινήτων δεκαετίες πριν η κοινή γνώμη της γηραιάς ηπείρου αρχίσει να σκέφτεται την «επιστροφή» των δρόμων στους πεζούς.
Κάθε χρόνο, χιλιάδες άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους σε τροχαία δυστυχήματα σε πόλεις σε όλη την Ευρώπη. Κανένας από αυτούς τους θανάτους όμως δεν συμβαίνει στην Pontevedra.
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, τα αυτοκίνητα ευθύνονται για λιγότερους από 10 θανάτους στη βορειοδυτική ισπανική πόλη των 85.000 κατοίκων. Ο τελευταίος καταγεγραμμένος θάνατος στο δρόμο σημειώθηκε το 2011, όταν ένας 81χρονος παρασύρθηκε από ένα όχημα μεταφοράς αγαθών.
Η εξήγηση για όλα τα παραπάνω είναι απλή, καθώς οι αρχές της πόλης απαγόρευσαν τα αυτοκίνητα από το μεγαλύτερο μέρος της πόλης το 1999.
«Αποφασίσαμε να επανασχεδιάζουμε την πόλη για του ανθρώπους, αντί για τα αυτοκίνητα, και από τότε απολαμβάνουμε τους καρπούς αυτής της απόφασης», δηλώνει ο δήμαρχος της Pontevedra, Miguel Anxo Fernández Lores, ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντά του πριν από περισσότερα από 20 χρόνια.
«Όχι μόνο δεν είχαμε ούτε έναν θάνατο που σχετίζεται με τροχαία εδώ και πάνω από μια δεκαετία, αλλά επιπλέον η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει μειωθεί κατά 67% και η συνολική ποιότητα ζωής στην πόλη έχει βελτιωθεί δραματικά», προσθέτει ο δήμαρχος της πόλης.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι 15.000 άνθρωποι έχουν μετακομίσει στην πόλη από τότε που τα αυτοκίνητα «απομακρύνθηκαν» από την πόλη.
Καθώς οι πόλεις προσπαθούν να επιτύχουν φιλόδοξους κλιματικούς στόχους, πολλές εξετάζουν ή εφαρμόζουν ήδη μέτρα για να εκδιώξουν τα αυτοκίνητα ως τρόπο για τη μείωση των εκπομπών και την προστασία των κατοίκων από τη ρύπανση.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, πόλεις όπως το Λονδίνο, το Παρίσι και οι Βρυξέλλες έχτισαν νέα δίκτυα ποδηλατοδρόμων και δημιούργησαν περισσότερο χώρο για τους πεζούς. Από το 2019 έως και το 2022, ο αριθμός των ζωνών χαμηλών εκπομπών στις ευρωπαϊκές πόλεις αυξήθηκε κατά 40%, σύμφωνα με την Clean Cities Campaign. Το 2020, περισσότερες από 960 πόλεις της ΕΕ συμμετείχαν στη Διεθνή Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο, με δεκάδες αργότερα να θεσπίσουν πολιτικές που απαγορεύουν τα αυτοκίνητα από τα κέντρα των πόλεων μία φορά το μήνα.
Ωστόσο, στα περισσότερα από αυτά τα μέρη, τα αυτοκίνητα είναι… βαθιά ριζωμένα στη ζωή της πόλης, και σε πολλές περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων των Βρυξελλών, τεράστια τμήματα της πόλης σχεδιάστηκαν ειδικά με γνώμονα το αυτοκίνητο.
«Η υιοθέτηση αυτού του είδους μέτρων απαιτεί αρχικά πολιτικό θάρρος. Αλλά ο φόβος του πολιτικού κόστος δεν πρέπει να εξαρτά τις ενέργειες που οι υπεύθυνοι πολιτικοί πρέπει να παίρνουν. Τελικά, φαίνεται ότι ο σχεδιασμός μιας πόλης για τους ανθρώπους μπορεί πραγματικά να είναι πολύ καλός και σε εκλογικό επίπεδο», δηλώνει ο Miguel Anxo Fernández Lores.
Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990, κατά μέσο όρο 80.000 αυτοκίνητα περνούσαν από το κέντρο της ισπανικής πόλης σε καθημερινή βάση καταγράφοντας κατά μέσο όρο 140 τροχαία ατυχήματα με σοβαρούς τραυματισμούς κάθε χρόνο.
«Αυτή η πόλη ήταν βασικά μια τεράστια αποθήκη για αυτοκίνητα, γεμάτη ιδιωτικά οχήματα που γέμιζαν τον δημόσιο χώρο μας, προκαλούσαν θόρυβο και εκπομπές ρύπων και εμπόδιζαν τους πολίτες μας – ιδιαίτερα παιδιά και ηλικιωμένους – να έχουν πραγματική αυτονομία στον τόπο που ζούσαν», προσθέτει ο δήμαρχος της πόλης.
Οι αλλαγές που εισήχθησαν μεταμόρφωσαν την Pontevedra. Το ιστορικό κέντρο της πόλης με συνολική έκταση 30.000 τετραγωνικών μέτρων πεζοδρομήθηκε και καταργήθηκαν όλες οι θέσεις στάθμευσης στους δρόμους. Η κυκλοφορία ανακατευθύνθηκε για να αποφευχθεί εντελώς το κέντρο και οι οδηγοί που κατευθύνονταν στην πόλη «οδηγούνταν» σε χώρους στάθμευσης που βρίσκονται στην περιφέρειά της.
Ενώ τα αυτοκίνητα εξακολουθούσαν να έχουν πρόσβαση στο κέντρο για αποβίβαση ή παραλαβή, υπόκεινται σε όριο ταχύτητας 30 χλμ./ώρα καθώς και σε περιορισμούς στον χρόνο που θα μπορούσαν να παραμείνουν ακίνητα.
Χρειάστηκε όμως πολύς χρόνος για να πειστούν οι ντόπιοι, θυμάται ο δήμαρχος. «Είναι φυσιολογικό να φοβόμαστε τις αλλαγές, ειδικά κατά τα δύο πρώτα χρόνια ενός έργου, όταν ο μετασχηματισμός είναι ακόμη σε εξέλιξη και οι άνθρωποι δεν μπορούν να δουν πλήρως τα τελικά οφέλη».
Ειδικά η τοπική επιχειρηματική κοινότητα ήταν διχασμένη σχετικά με την τεράστια αυτή αλλαγή, με ορισμένους να φοβούνται ότι το μπλοκάρισμα της πρόσβασης για αυτοκίνητα θα αποθάρρυνε τους πελάτες από το να ψωνίσουν στην πόλη.
Ο Fernández Lores είπε ότι επικαλέστηκε τον δισεκατομμυριούχο Amancio Ortega, του ιδιοκτήτη της αλυσίδας ρούχων Zara, που αποτελεί μια σεβαστή προσωπικότητα στην περιοχή.
«Επισήμανα ότι τα καταστήματα Zara βρίσκονται συνήθως σε πεζόδρομους και όχι σε περιφερειακούς δρόμους με τέσσερις λωρίδες», δηλώνει ο δήμαρχος της πόλης.
Η αρχική εναντίωση, σύμφωνα με τον δήμαρχο της πόλης, άρχισε να κάμπτεται όταν τα τοπικά καταστήματα είδαν τον τζίρο τους να αυξάνεται αμέσως μετά την πεζοδρόμηση. «Αντί να οδηγούν σε εμπορικά κέντρα στην περιφέρεια, οι άνθρωποι ψωνίζουν στο κέντρο της πόλης: Η πόλη είναι το εμπορικό μας κέντρο».
Ο Fernández Lores επιμένει ότι δεν είναι κατά του αυτοκινήτου, αλλά ότι τα οχήματα ανήκουν σε μεγάλο βαθμό εκτός των πόλεων. Αντίθετα, υποστηρίζει αστικές πολιτικές που ευνοούν περισσότερο την τοπική ζωή στην οποία οι μετακινήσεις μπορούν να πραγματοποιούνται με τα πόδια ή με ποδήλατο.
«Η πόλη δεν πρέπει να θεωρείται ως δρόμος, αλλά ως χώρος συνύπαρξης».
Πηγή: politico.eu