Εφαρμογές πλοήγησης: Οι δύο λόγοι που τα κάνουν… μαντάρα

Υποθέτουμε πως η πλειονότητα όσων χρησιμοποιούν τους χάρτες της Google ή κάποια αντίστοιχη εφαρμογή, έχουν βρει την υγειά τους, όχι τόσο στην ευκολία που αυτά τα συστήματα πλοήγησης προσφέρουν στην αναζήτηση μιας διεύθυνσης, όσο για το γεγονός ότι είναι ανεκτίμητος ο υπολογισμός του χρόνου μιας διαδρομής, λαμβάνοντας υπόψη και την τρέχουσα κυκλοφορία.

Όλοι μας έχουμε γίνει πιο ακριβείς στα ραντεβού μας, έτσι που δεν υπάρχει περίπτωση να φτάσουμε καθυστερημένοι, αλλά ούτε και με προπορεία.

Την παλιά εποχή ήταν οι επαγγελματίες οδηγοί της πόλης που γνώριζαν τις “καβάντζες” για να περιορίσουν το χρόνο (και την ταλαιπωρία) στη μετάβαση από ένα σημείο της πόλης σε ένα άλλο. Επιπλέον γνώριζαν καλύτερα τις ιδιαιτερότητες της κίνησης, μέρες και ώρες δηλαδή που κάποιοι κεντρικοί δρόμοι “έπηζαν”, στο βαθμό όμως που μπορούσε να προβλεφθεί η κυκλοφορία στο κέντρο, με τις πολυάριθμες διαδηλώσεις και την πολυπαραγοντική περιπλοκότητα που έφερε η καθιέρωση του δακτύλιου.

Μόνο οι κάτοικοι μιας περιοχής (και όσοι είχαν κάποιον καλό λόγο να της επισκέπτονται…) γνώριζαν τα μυστικά των στενών. Σε κάποιες λίγες περιπτώσεις αν ένας συνοικιακός δρόμος μαθευόταν ως η ενδεδειγμένη κοπάνα για να κερδηθεί χρόνος σε σχέση με τη διαδρομή μέσω ενός κεντρικού οδικού άξονα, οι συγκοινωνιολόγοι είχαν τα κατάλληλα μέσα (μονοδρομήσεις, δρόμοι ήπιας κυκλοφορίας, φωτεινοί σηματοδρότες, σαμαράκια κλπ) να αποθαρρύνουν τη διερχόμενη κυκλοφορία.

Το πρόβλημα άρχισε να γίνεται μη διαχειρίσιμο όταν εφαρμογές όπως το Google Maps, το Apple Maps ή το Waze ξεκίνησαν να προτείνουν στο κοινό που τις χρησιμοποιεί (παγκοσμίως υπολογίζονται σε άνω του ενός δισ. οδηγών) εναλλακτικές διαδρομές μέσα από κάποτε ήσυχες γειτονιές.

Δεν χρειάζεται να δει κανείς παρά το τι συμβαίνει γύρω από το σπίτι του με αλαφιασμένους οδηγούς που περνάνε “πατημένοι”, να αψηφούν μονοδρομήσεις και παιδιά που πηγαίνουν στο σχολείο τους προκειμένου να κεδίσουν ίσως 30” στην καθημερινή τους διαδρομή. Αν τολμήσεις να τους πεις κάτι, θα σε βρίσουν κι από πάνω.

Εξόριστοι στις κεντρικές λεωφόρους

Τα πρώτα συστήματα πλοήγησης δεν είχαν δημιουργήσει ανάλογα προβλήματα, καθώς η αναζήτηση εναλλακτικών διαδρομών αποτελεί μια διεργασία που απαιτεί μεγάλη υπολογιστική ισχύ, την οποία δεν διέθεταν οι εξειδικευμένες συσκευές πλοήγησης της εποχής.

Η μέριμνα των πρώτων εταιρειών χαρτογράφησης, όπως η Navteq, η TomTom ή στα καθ’ ημάς η MLS είχαν σαν βασική ενασχόληση τη σωστή αποτύπωση των δρόμων και την τακτική – συνήθως ανά 3μηνο- ενημέρωση της βάσης δεδομένων.

Καθώς τα συστήματα πλοήγησης άρχισαν να περνάνε στα κινητά τηλέφωνα, κάποιες εταιρείες, με τη συγκατάθεση των χρηστών, ξεκίνησαν να συγκεντρώνουν στοιχεία για τις ταχύτητες διέλευσης από διάφορους δρόμους, με αποτέλεσμα οι πρώτες προβλέψεις για το χρόνο μιας διαδρομής να αξιοποιούν κάποια τέτοια “ιστορικά” δεδομένα, από τα ίχνη των GPS των τηλεφώνων ώστε οι αλγόριθμοι να οδηγούν σε κάποια πιο ρεαλιστικά αποτελέσματα.

Όταν οι εφαρμογές πλοήγησης άρχισαν να προτείνουν εναλλακτικές διαδρομές

Με τη διάδοση των έξυπνων τηλεφώνων και τη βελτίωση της κάλυψης της κινητής τηλεφωνίας, εταιρείες όπως οι Here Technologies, TomTom, Waze και Google ξεκίνησαν να δίνουν στοιχεία για την κυκλοφορία σε πραγματικό χρόνο και όχι μόνο αυτό, αλλά άρχισαν να προτείνουν και εναλλακτικές διαδρομές. Και κάπου εκεί ξεκινάει το χάος!

Το Ισραήλ ήταν μία από τις πρώτες χώρες που όλο αυτό (όπως θα έλεγε και ο Παπακαλιάτης…) έφερε αντιδράσεις, καθώς οι κάτοικοι μιας γειτονιάς (Χερζίλια Μπετ) μήνυσε την επίσης ισραηλινή Waze, την οποία παρεμπιπτόντως πλέον έχει αποκτήσει η Google.

Το πρόβλημα αυτό δημιουργήθηκε γιατί οι εφαρμογές αυτές, προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν το χρόνο των χρηστών τους, δεν λογάριαζαν τι προβλήματα θα δημιουργούσαν στις περιοχές που κατηύθυναν την κίνηση.

Ένα επιπλέον από τα μειονεκτήματα της λειτουργίας του αλγορίθμου τους έχει να κάνει και με το γεγονός πως κάποια ελλειπή στοιχεία όσο αφορά τα χαρακτηριστικά των δρόμων είναι σε θέση να προκαλέσουν το χάος όταν σε αυτούς τους δρόμους διοχετευτεί μεγάλος όγκος κυκλοφορίας στην οποία δεν είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν.

Στη σχετική βιβλιογραφία υπάρχει μια αναφορά για την οδό Baxter στο Λος Άντζελες, έναν πρώην κατσικόδρομο με κλίση 32%, που στη σύγχρονη εποχή ασφαλτοστρώθηκε και στον οποίο τώρα διοχετεύεται ένα μέρος της κυκλοφορίας, με αποτέλεσμα να σημειώνονται πολλά ατυχήματα σε μια κατά τ’ άλλα ήσυχη γειτονιά, καθώς εκείνοι που “σκάνε” στην κορυφή του δρόμου δεν έχουν ορατότητα στο υπόλοιπο του δρόμου σε εκείνους που ανηφορίζουν.

Τι να την κάνουμε τη βιβλιογραφία όταν έχουμε τη δική μας προσωπική εμπειρία. Αν και απόλυτα ικανοποιημένοι στην καθημερινότητα με τον τρόπο που λειτουργούν οι χάρτες της Google, σε κάποιες πιο ιδιαίτερες καταστάσεις οι οδηγίες και προβλέψεις τους είναι προβληματικές.

Βρεθήκαμε, για παράδειγμα, πριν μερικά χρόνια Χριστούγεννα στην Πλάκα και από ένα τοπικό μποτιλιάρισμα 8-10 αυτοκινήτων σε έναν στενό δρόμο κάθετο στην Φιλελλήνων ήταν αδύνατο ο αλγόριθμος να βγάλει μια σωστή εκτίμηση χρόνου, η οποία άλλαζε συνεχώς, ενώ εμείς παραμέναμε στο ίδιο σημείο για περισσότερο από 45 λεπτά. Λίγες μόλις μέρες μετά, το μεσημέρι ύστερα από το πρωτοχρονιάτικο γεύμα, είχαμε οικογενειακώς τη φαεινή ιδέα να ανηφορίσουμε στην Πάρνηθα. Εμείς και η μισή Αθήνα, δηλαδή…

Το αποτολμήσαμε αρχικά, καθώς μας δινόταν ένας λογικός χρόνος άφιξης μέχρι την κορυφή του βουνού. Προς αποφυγή της κίνησης το σύστημα πλοήγησης μας κατηύθυνε αρχικά στους Θρακομακεδόνες, αντί του κεντρικού δρόμου. Το πρόβλημα προκέκυψε όταν όλη η κυκλοφορία διοχετευόταν κάποια στιγμή στην Πάρνηθος μέσω ενός (κάθετου σ’ αυτήν) στενού δρόμου, με πλάτος ικανό να χωρέσει μόνο ένα αυτοκίνητο. Την ίδια επιλογή πραγματοποιούσε το σύστημα και για τα αυτοκίνητα που κατηφόριζαν από το βουνό!

Οι μισοί κάτοικοι της Αθήνας θα πρέπει να θυμούνται εκείνη την πρωτοχρονιά που πέρασαν όλο το απόγευμά τους στο αυτοκίνητο, με το navi να έχει τρελαθεί, αυξομειώνοντας από λεπτό σε λεπτό το υποτιθέμενο χρόνο άφιξης κατά ένα ολόκληρο 50λεπτο.

Τα ίδια περάσαμε και κατά την επιστροφή μας, στην πρόσφατη μεγάλη έξοδο του 3ημέρου της 28ης Οκτωβρίου. Ερχόμενοι από την Αργολίδα, το σύστημα πλοήγησης μας κατηύθυνε στην παλαιά Ε.Ο. Κορίνθου-Αθηνών. Ύστερα από λίγο μας ήρθε μια ενημέρωση για ταχύτερο χρόνο κατά 25 λεπτά, η οποία μας προέτρεπε να εισέλουμε στον αυτοκινητόδρομο, στο ύψος των Αγίων Θεοδώρων, για να μας ξαναπροτείνει με αντίστοιχο χρονικό όφελος, να εξέλθουμε στην επόμενη έξοδο της Κινέτας!

Επειδή δεν μπορούμε να πιστέψουμε πως όλο αυτό ήταν μεθοδευμένο για να… πληρώσουμε πολλαπλές φορές το κόστος διοδίων της συγκεκρμένης διαδρομής, το χαωτικό αυτό σύστημα προφανώς προκαλείται καθώς ένα μεγάλο μέρος της κυκλοφορίας συμβουλεύεται τις συγκεκριμένες οδηγίες, δημιουργώντας επιπλέον μποτιλιάρισμα στο μέχρι εκείνη τη στιγμή λιγότερο επιβαρυμένο κομμάτι της διαδρομής και το αντίθετο.

Υπάρχει λύση;

Συνοψίζοντας, δύο είναι τα βασικά προβλήματα που προκαλούν οι εφαρμογές πλοήγησης προτείνοντας εναλλακτικές διαδρομές, εκείνα που φέρνουν υπερβολική κίνηση στις γειτονιές, αλλά και το πως όλο αυτό εξελίσσεται σε ένα χαωτικό μοντέλο κυκλοφορίας, όπου τελικά δεν υπάρχει κάποιο όφελος για τον χρήστη. Μάλλον, λοιπόν, πλέον ήρθε η ώρα οι εταιρείες των εφαρμογών πλοήγησης να έρθουν σε συνεννόηση με τις κρατικές υπηρεσίες για το θέμα των προτεινόμενων εναλλακτικών διαδρομών. Κι αυτό γιατί το κράτος είναι εκείνο που έχει την ευθύνη του πολεοδομικού σχεδιασμού για μια περιοχή, προβλέποντας έναν συγκεκριμένο όγκο κυκλοφορίας.

Κάπως έτσι μπορεί να δοθεί ένα τέλος στο αποκαλούμενο “selfish routing”, τη δυνατότητα δηλαδή ο καθένας από μας να “βολευτεί” από μια προτεινόμενη ταχύτερη διαδρομή, καθώς θα υποδεικνύεται κάθε φορά μια κοινωνικά αποδεκτή καθοδήγηση που δεν θα επιβαρύνει τις γειτονιές.

Για τους πιο ανυπόμονους και “εαυτούληδες” θα υπάρχει πάντα μια καλύτερη επιλογή, απλά εφόσον τη γνωρίζουν θα πρέπει κάποια στιγμή να δώσουν πειστικές εξηγήσεις στη (στον) σύντροφό τους, πως στο καλό έμαθαν τα κατατόπια σε αυτή την άγνωστη γειτονιά…_Μ.Σ.

Υ.Γ. Δεν θα πρέπει να περάσει απαρατήρητο πως στη μεγάλη επιστροφή του πρόσφατου 3ημέρου που προαναφερθήκαμε υπήρχε απόλυτος σεβασμός στη ΛΕΑ. Δεν ήταν, λοιπόν, έλλειψη παιδείας όσων την παραβίαζαν, αλλά κλασική εγωιστική συμπεριφορά. Τώρα, που διαπίστωσαν ότι ο νόμος απλά εφαρμόζεται, δεν βρέθηκε ούτε ένας έξυπνος να προσπεράσει τους υπόλοιπους που υπομονετικά κινούνταν στη λωρίδα τους.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: iStock