Η Italdesign μετά τον Τζουτζάρο

ΚΑΘΩΣ κινείσαι στον τρισδιάστατο χώρο, έχεις στη διάθεσή σου μία παλέτα χρωμάτων και μία γκάμα από ψηφιακά πινέλα, βούρτσες και μαρκαδόρους. Tραβάς μια τυχαία πινελιά, και αυτή αιωρείται εκεί περιμένοντας την επόμενη. Ενώ περπατάς, σκύβεις, σηκώνεσαι και παρατηρείς από όλες τις πλευρές την πρώτη σου αδέξια προσπάθεια να ζωγραφίσεις σε περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας, αναρωτιέσαι τι θαύματα θα μπορούσε να καλλιτεχνήσει εκεί μέσα ένας Μιχαήλ Άγγελος ή ένας Τζορτζέτο Τζουτζάρο.

Κανένας από τους δύο δε θα ζήσει ποτέ την εμπειρία του google tilt brush. Βλέπετε, ο δημιουργός της Καπέλα Σιξτίνα έζησε πέντε αιώνες νωρίτερα, ενώ ο σχεδιαστής των Alfasud, VW Golf, Fiat Panda, Lancia Delta, Maserati Ghibli, BMW M1, De Lorean και δεκάδων άλλων εξωτικών ή ταπεινών αυτοκινήτων παραιτήθηκε πέρυσι από επίτιμος πρόεδρος της Italdesign, για να αφιερωθεί στο χόμπι του, τις μοτοσυκλέτες trial! Ο ίδιος είχε ιδρύσει το 1968 την Italdesign με τον μηχανικό φίλο του Άλντο Μαντοβάνι στο προάστιο Μονκαλιέρι του Τορίνο και, αφού την έβαλε πρώτα στο χρηματιστήριο, την πούλησε το 2010 στη VW. «Για να τη σώσει», όπως έχει πει ο ίδιος.

Οι VR εφαρμογές της HTC και της Oculus που χρησιμοποιούν ως δημιουργικά γκάτζετ οι σχεδιαστές της Italdesign βρίσκονται στο virtual room ανάμεσα σε άλλα παιχνίδια για μεγάλα παιδιά. Σε μια εφαρμογή μπορείς να ανοίξεις την πόρτα και να καθίσεις μέσα στο πρωτότυπο, να χειριστείς τους διακόπτες του και να το οδηγήσεις, βλέποντας τα ψηφιακά άβαταρ των χεριών σου να κινούνται στον τρισδιάστατο χώρο.

Στη μεγάλη αίθουσα προβολής οι σχεδιαστές μπορούν να βελτιώσουν τα σχέδιά τους προβάλλοντάς τα σε μια backlight οθόνη 7 μέτρων επί 3. Στην ίδια αίθουσα γίνονται και οι παρουσιάσεις των τελικών σχεδίων στους πελάτες του σχεδιαστικού οίκου – κορυφαία στελέχη αυτοκινητοβιομηχανιών όλα τα προηγούμενα χρόνια, αλλά σχεδόν αποκλειστικά άνθρωποι της VW από το 2010, τη χρονιά που ο γερμανικός όμιλος εξαγόρασε το 90% της Italdesign και την ενέταξε στο γκρουπ Audi μαζί με άλλα δύο ιταλικά «φιλέτα», τη Lamborghini και την Ducati. Την ημέρα της δικής μας επίσκεψης, στο περιστρεφόμενο στούντιο που βρίσκεται μέσα στην αίθουσα, μας περίμενε για δοκιμή το Parcour, το τελευταίο από τα πρωτότυπα της Italdesign που μπορείς να οδηγήσεις στο δρόμο. Από το 2013 που παρουσιάστηκε μέχρι σήμερα, τα πρωτότυπα του οίκου είναι κατ' ουσίαν στατικά.

Πέρα από τη VW

Τα τελευταία έξι χρόνια στο Μονκαλιέρι δε σχεδιάστηκε τίποτε άλλο εκτός από VW και Audi. Ωστόσο, σε κανένα από τα σημερινά μοντέλα του Βόλφσμπουργκ και του Ίνγκολσταντ δε φορέθηκε η επιγραφή «by Italdesign Giugiaro google tilt brush, και αυτό ίσως είναι ενδεικτικό της γερμανικής υπεροψίας. «Είμαστε ένα από τα σχεδιαστικά κέντρα του ομίλου και υποβάλλουμε τα σχέδιά μας όποτε μας ζητηθεί, ανταγωνιζόμενοι τα υπόλοιπα κέντρα σχεδιασμού VW ανά τον κόσμο» λέει ο Φράνκο Μπάι, διευθυντής επικοινωνίας της Italdesign Giugiaro. Αν τον ρωτήσετε ποια μοντέλα VW, Audi, Skoda ή Seat έχουν σχεδιαστεί στο Μονκαλιέρι, δε θα σας απαντήσει. Πιθανόν κανένα εξ ολοκλήρου. Ίσως κάποιες γραμμές ή μοτίβα, κάποια φωτιστικά ή άλλες λεπτομέρειες στα σύγχρονα Golf, TT ή R8 να φέρουν made in Italy υπογραφή.

Ο Μπάι είχε εργαστεί για χρόνια δίπλα στον Τζουτζάρο ως υπεύθυνος του γραφείου Τύπου και, έπειτα από μεγάλο διάστημα στη Fiat Powertrain και στη Maserati, επέστρεψε στο Μονκαλιέρι το 2014. Πολύ αγαπητός στους δημοσιογράφους, πάντα δημιουργικός και ανοιχτόμυαλος, ο PR μάνατζερ από το Τορίνο είναι μέλος της τριανδρίας που κρατάει σήμερα στα χέρια της τις τύχες της Italdesign. Επικεφαλής της είναι ο 44χρονος Γερμανός Γιοργκ Άσταλος, στο ρόλο του Διευθύνοντα Συμβούλου – στέλεχος της VW από το '88, ειδικός στα οικονομικά και δεξί χέρι του Ρούπερτ Στάντλερ (CEO της Audi). Διευθυντής Σχεδιασμού ανέλαβε από πέρυσι ο Φιλίπο Περίνι, πρώην επικεφαλής του κέντρου σχεδιασμού της Lamborghini και «πατέρας» των Aventador και Huracan. Oι τρεις αυτοί άνθρωποι, με εντελώς διαφορετικό υπόβαθρο ο καθένας, έρχονται σήμερα να καλύψουν το μεγάλο κενό που άφησαν ο Τζορτζέτο Τζουτζάρο και ο γιος του Φαμπρίτσιο.

Λέγεται ότι οι Τζουτζάρο πούλησαν το τελευταίο 10% της εταιρείας τους λόγω έντασης στις σχέσεις τους με το διοικητικό συμβούλιο της VW, μόλις λίγους μήνες πριν ξεσπάσει το περίφημο σκάνδαλο Dieselgate. Από το σκάνδαλο που κλόνισε το δεύτερο μεγαλύτερο κατασκευαστή στον κόσμο δεν έμεινε ανεπηρέαστη η Italdesign. Δεδομένου ότι από το 2010 έως το 2015 το προσωπικό της εταιρείας αυξήθηκε κατά 30%, φτάνοντας τα χίλια άτομα, ασκούνται πλέον πιέσεις από το Βόλφσμπουργκ ώστε να αυξηθεί αντίστοιχα και ο τζίρος. Το 2015 η Italdesign είχε κύκλο εργασιών κοντά στα 200 εκατομμύρια ευρώ, όμως κατά 95% αφορούσε υπηρεσίες προς τον ίδιο το γερμανικό όμιλο. Έτσι, στο Σαλόνι της Γενεύης τον περασμένο Μάρτιο, παράλληλα με την παρουσίαση του ηλεκτροκίνητου πρωτοτύπου GTZero και του νέου λογοτύπου -στο οποίο η επιγραφή «Giugiaro» αντικαταστάθηκε με εκείνη της Italdesign-, ανακοινώθηκε και η επιστροφή του σχεδιαστικού οίκου στις ρίζες του, δηλαδή στην ελεύθερη αγορά, με στόχο την παροχή υπηρεσιών -σχεδιασμού, μηχανολογίας, κατασκευής πρωτοτύπων κτλ.- για λογαριασμό άλλων κατασκευαστών.

Θα πείτε, πώς μπορεί να εμπιστευτεί τα μελλοντικά του πρότζεκτ ένας κατασκευαστής σε ένα σχεδιαστικό κέντρο που ανήκει σε ανταγωνιστή του; «Η Italdesign απαρτίζεται από δύο ξεχωριστές επιχειρηματικές μονάδες», μας λέει ο Ουμπέρτο Τζιόριο από το γραφείο Τύπου της εταιρείας. «Η μία είναι αφιερωμένη στα εξωτερικά πρότζεκτ και η άλλη στα εσωτερικά. H εμπιστευτικότητα ανάμεσα στα δύο τμήματα είναι εξασφαλισμένη ουσιαστικά αλλά και νομικά. Καμία πληροφορία δεν μπορεί να διαρρεύσει από τη μία μονάδα στην άλλη, ακριβώς όπως στο παρελθόν, όταν δουλεύαμε ταυτόχρονα για λογαριασμό διαφορετικών κατασκευαστών.»

Αυτοκίνητα by Italdesign Giugiaro

Η επιστροφή στην παγκόσμια αγορά του ντιζάιν είναι μόνο ένα μέρος των μελλοντικών σχεδίων της Italdesign. Την επομένη της συνάντησής μας στο Μονκαλιέρι, ο Γιοργκ Άσταλος μίλησε στο Automotive News για το ενδιαφέρον του να συνεργαστεί με την Apple και την Google, τους δύο γίγαντες της Σίλικον Βάλεϊ που έχουν βάλει στόχο να μπουν για τα καλά στο χώρο του αυτοκινήτου. Αλλά και με την Tesla. «Πρέπει να δούμε το αυτοκίνητο με εντελώς ανοιχτό μυαλό», μας είπε ο Φράνκο Μπάι. «Πρέπει να κοιτάξουμε βαθιά στο μέλλον, στο πώς θα είναι οι πόλεις μας, οι ζωές μας, οι ανάγκες μας, και εκεί θα βρούμε πώς θα είναι το αυτοκίνητο του μέλλοντος. Και ως Italdesign έχουμε την κουλτούρα και την τεχνολογία να το πετύχουμε.»

Το κερασάκι της επίσκεψης στο Μονκαλιέρι ήταν η δοκιμή του Parcour. Είχαμε ζητήσει να δοκιμάσουμε πρώτοι το GTZero, αλλά το ηλεκτρικό σύστημα με το οποίο είναι εφοδιασμένο επαρκεί μόνο για αργές μετακινήσεις με περιορισμένη αυτονομία. To Parcour, αντίθετα, είναι ένα ολοκληρωμένο αυτοκίνητο που μπορείς να οδηγήσεις στο όριο, σε άσφαλτο και χώμα. Πρόκειται για ένα μοναδικό concept, που αντίστοιχό του δεν υπάρχει στην παραγωγή, συνδυάζοντας τις δυνατότητες κίνησης ενός SUV με τις επιδόσεις και την εμφάνιση ενός supercar. Το Parcour έχει μήκος 4,5 μέτρα, είναι πολύ χαμηλό και φαρδύ (πάνω από 2 μέτρα) και αυστηρά διθέσιο. Διαθέτει δύο πόρτες που ανοίγουν σαν ψαλίδια, κινητήρα V10 της Gallardo τοποθετημένο στη φυσική του θέση -στο κέντρο-, τελευταίας γενιάς κιβώτιο διπλού συμπλέκτη, τετρακίνηση Lamborghini και push-rod αναρτήσεις με μεταβαλλόμενο ύψος.

Το πρωτότυπο ήταν βαμμένο κόκκινο μέχρι τον περασμένο Ιούνιο, όταν καλύφθηκε από αυτοκόλλητη μεμβράνη για να συμμετάσχει στις εκδηλώσεις της καινούργιας Έκθεσης Αυτοκινήτων στο Πάρκο Βαλεντίνο του Τορίνο. Η σημερινή του εμφάνιση ανήκει σε νεαρό Ιταλό γραφίστα που κέρδισε το διαγωνισμό σχεδιασμού που είχε προκηρύξει η Italdesign. «Θα είστε οι πρώτοι που θα το οδηγήσετε με αυτήν την εμφάνιση», μας διευκρίνισε ο Τζιόριο όταν βγαίναμε από την αίθουσα προβολής στο καλοσχεδιασμένο προαύλιο της εταιρείας.

Πίσω από το τιμόνι του Parcour αισθάνεσαι σαν να χειρίζεσαι μία τετράτροχη μηχανή του χρόνου. Η δοκιμή του είναι ένα ταξίδι στο μέλλον, το οποίο μπορεί να υπάρξει, μπορεί όμως και όχι. Είναι το μέλλον όπως το φαντάστηκε ο Φαμπρίτσιο Τζουτζάρο όταν σχεδίαζε το συγκεκριμένο πρωτότυπο, εμπνευσμένος από παλιές δημιουργίες του πατέρα του – όπως οι Maserati Merak και Bora. Το κόκπιτ είναι εξόχως φουτουριστικό. Πίσω από το ασύμμετρο τιμόνι με τους ενσωματωμένους περιστροφικούς διακόπτες βρίσκεται ο ψηφιακός πίνακας οργάνων με δύο μόνιτορ που προβάλλουν την εικόνα πίσω από το αυτοκίνητο, αντικαθιστώντας τους εξωτερικούς καθρέφτες. Στη θέση του κεντρικού καθρέφτη υπάρχει ένα τρίτο μόνιτορ. Η κεντρική κονσόλα περιλαμβάνει μία οθόνη βασικών λειτουργιών, ένα ροοστάτη τύπου iDrive και μία σειρά από φωτιζόμενους διακόπτες από πλέξιγκλας. Τα σκληρά, δερμάτινα καθίσματα διαθέτουν δύσχρηστες για το δρόμο ζώνες πέντε σημείων και είναι σταθερά βιδωμένα στο πλαίσιο. Μόνο οι πλάτες τους μαζί με το τιμόνι και τα αλουμινένια πεντάλ ρυθμίζονται ηλεκτρικά ώστε να βρεις την ιδανική θέση οδήγησης.

Στο δρόμο το Parcour τραβάει τα βλέμματα τόσο με την εμφάνιση όσο και με τον ήχο του κινητήρα της Lamborghini. Στο τιμόνι του δεν καλείσαι να το κρίνεις με τη λογική, όπως ένα οποιοδήποτε αυτοκίνητο παραγωγής. Το γεγονός και μόνο ότι είναι ένα πρωτότυπο, ένα μοναδικό κομμάτι φτιαγμένο στο χέρι και σχεδιασμένο από το γόνο μιας πραγματικής ιδιοφυΐας σε πλημμυρίζει με έντονα συναισθήματα. Ανάμεσά τους και ο φόβος για το αν θα φρενάρεις έγκαιρα στην επόμενη στροφή, μιας και τα φρένα δε διαθέτουν υποβοήθηση και το πεντάλ απαιτεί πολλή δύναμη για να λειτουργήσει.

Με βάρος 1.550 κιλά, το Parcour είναι πραγματικά γρήγορο στο υψηλό φάσμα στροφών. Χαμηλά, ο ατμοσφαιρικός V10 των 5,2 λίτρων με τους 550 ίππους δεν εντυπωσιάζει τόσο με τη ροπή, όσο με την άμεση απόκριση στο γκάζι. Οι αναρτήσεις είναι σκληρές και, σε συνδυασμό με τους τροχούς των 22 ιντσών και το άκαμπτο πλαίσιο από ανθρακονήματα και αλουμίνιο, περιορίζουν την άνεση στα όρια της ανοχής σου, ειδικά στους φθαρμένους δρόμους πέριξ του Τορίνο. Το πρωτότυπο κοπανάει, και στο εσωτερικό του ακούγονται διάφοροι θόρυβοι, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι είναι 100% χειροποίητο και έχει κάνει δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα, πολλά από τα οποία στο χώμα. Η κατασκευή του, ωστόσο, σε κάνει να αναρωτιέσαι: γιατί η Italdesign δεν έγινε ποτέ κατασκευαστής εξωτικών supercar με την τεχνογνωσία που διαθέτει; Η απάντηση είναι ότι ο Τζουτζάρο δεν ήθελε ποτέ να πουλάει αυτοκίνητα. Προτιμούσε να τα σχεδιάζει – αυτό ήξερε καλύτερα, αυτό έκανε για μισό αιώνα περίπου. Δε νοιαζόταν καν να πουλήσει τα περιζήτητα πρωτότυπα που κάθε χρόνο έφτιαχνε, παρ' ότι κάποια αξίζουν εκατομμύρια ευρώ. Από όσα πρωτότυπα έχουν φτιαχτεί, δύο γνωρίζουμε να έχουν πουληθεί: η εικονοκλαστική Maserati Boomerang σε έναν Γάλλο συλλέκτη και το σκληροτράχηλο Touareg που έφτιαξε το 2000 ο Τζουτζάρο κατά παραγγελία του φίλου του και περίφημου φωτογράφου Χέλμουτ Νιούτον.

Μετά τη σύντομη δοκιμή, επιστρέψαμε στο virtual room για να συναντηθούμε κεκλεισμένων των θυρών με τους Άσταλος, Περίνι και Μπάι. Εκεί μάθαμε σε παγκόσμια πρώτη για ένα ακόμα εγχείρημά τους, το οποίο έχει γίνει ήδη αποδεκτό από την Audi: την κατασκευή one-off υπεραυτοκινήτων με το λογότυπο «IDG» στη μάσκα. Λες και ήταν στο μυαλό μας! Να θυμίσουμε ότι και στο παρελθόν έχουν κατασκευαστεί αυτοκίνητα στο Μονκαλιέρι. Για παράδειγμα, οι περίπου 450 BMW M1 συναρμολογήθηκαν ακριβώς εκεί.

Ο Περίνι έχει ξεκάθαρες ιδέες για το πώς μπορεί να μετατραπεί η Italdesign σε κατασκευαστή: «Δε θέλουμε να φτιάξουμε ένα πρωτότυπο και να προσπαθήσουμε να το πιστοποιήσουμε -μιας και αυτό κοστίζει πολύ ακριβά-, αλλά να χρησιμοποιήσουμε ως βάση πιστοποιημένα μοντέλα, όπως το Audi R8 ή τη Huracan», μας λέει ο σχεδιαστής που είναι πασίγνωστος πλέον για τα αιχμηρά σχέδια που έφτιαξε στη Σάντ' Άγκατα. Ο ίδιος θέλει να επαναλάβει στην Italdesign το επιτυχημένο εγχείρημα των one-off, όπως έκανε και στη Lamborghini. Θυμάστε τις Sesto Elemento και Veneno; Δικές του εφαρμογές ήταν. Από τα πέντε κομμάτια της δεύτερης, τα τρία πωλήθηκαν έναντι 3 εκατομμυρίων ευρώ το καθένα παρακαλώ! Στο Πεμπλ Μπιτς πριν από λίγες ημέρες η Lamborghini παρουσίασε την Centenario Roadster, ακόμα ένα «κομμάτι» με τιμή στα 2 εκατομμύρια.

Ο Περίνι σχεδιάζει αποκλειστικά σε ψηφιακό περιβάλλον και τα σχέδιά του βγαίνουν στην παραγωγή χωρίς το χρονοβόρο και δαπανηρό modelling με το χέρι σε πρωτότυπα φυσικού μεγέθους, όπως κάνουν οι περισσότεροι κατασκευαστές. Ο 51χρονος Ιταλός, που κάνει καρτ στον ελεύθερο χρόνο του (μας προσκάλεσε μάλιστα να τρέξουμε παρέα σε 24ωρο αγώνα!), βραβεύτηκε πρόσφατα στο Πεμπλ Μπιτς της Καλιφόρνια με το βραβείο «Bella Macchina», για τον ευφυή σχεδιασμό του πρωτότυπου GTZero. Στόχος του τώρα είναι να φτιάξει τα πρώτα αυτοκίνητα με το λογότυπο «Italdesign Giugiaro» και να τα πουλάει ως συλλεκτικά αντικείμενα. Αυτά δε θα αυξήσουν μόνο τον τζίρο της εταιρείας, αλλά θα αποτελούν και ζωντανή διαφήμιση του core business της, του ντιζάιν δηλαδή.

Έπειτα από συναντήσεις με μεγάλους συλλέκτες από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, ο Περίνι είναι πεπεισμένος ότι η μάρκα του Μονκαλιέρι μπορεί να φτιάξει εξωτικές κατασκευές βασισμένες σε υπάρχοντα supercar του ομίλου. «Από τη στιγμή που η Italdesign σχεδίαζε μόνο αυτοκίνητα για λογαριασμό άλλων κατασκευαστών, δεν έχει ένα συγκεκριμένο DNA σε επίπεδο σχεδιασμού. Όμως πιστεύουμε ότι τα σχέδιά μας μπορούν να συναρπάσουν κάποιους συλλέκτες, όταν αυτά εφαρμοστούν σε λιγοστές μονάδες. Χάρη στην τεχνολογία που διαθέτουμε, μπορούμε μάλιστα να προσφέρουμε το κάθε σχέδιο σε διαφορετικές εκδόσεις, με διαφορετικό ύφος και αεροδυναμική, ώστε να τονίσουμε τη μοναδικότητα του καθενός.»

Στο τέλος μιας ημέρας πλούσιας σε εμπειρίες, σε πραγματικό και εικονικό περιβάλλον, οι άνθρωποι της Italdesign μας έκαναν ένα μοναδικό δώρο: τιμώντας την ιδιαίτερη σχέση που έχουμε αναπτύξει εδώ και δεκαπέντε χρόνια, μας έδειξαν τα πρώτα σχέδια των συλλεκτικών αυτοκινήτων που σκοπεύουν να κατασκευάσουν. Σχέδια φουτουριστικά, με έντονο εξωτισμό και ψαγμένη αεροδυναμική, τα οποία δεν αφήνουν να φανεί τι κρύβεται από κάτω (Lambo, Audi R8;), αλλά δείχνουν το δρόμο που θα ακολουθήσει -σύντομα μάλιστα- ο σχεδιαστικός οίκος του Τορίνο. Τι θα πει άραγε ο Τζορτζέτο Τζουτζάρο όταν θα αντικρίσει εξωτικές κατασκευές με το όνομά του να κυκλοφορούν στους δρόμους της Καλιφόρνιας και του Μονακό;_ Α. Τ.

ID

Έτος ίδρυσης: 1968

Ιδρυτές: Τζορτζέτο Τζουτζάρο & Άλντο Μαντοβάνι

Μέλος ομίλου Volkswagen: Από το 2010

Εγκαταστάσεις: 67.000 τ.μ. στο Μονκαλιέρι με 2 κέντρα σχεδιασμού, 2 κέντρα εικονικής πραγματικότητας, 900 σταθμούς σχεδιασμού (CAS, CAD, CAE, CAM), 10 τόρνους με ψηφιακό έλεγχο, 3 ρομπότ κοπής laser, 2 laser συγκόλλησης πλαισίων

Κύκλος εργασιών: 197,2 εκατ. ευρώ (2015)

Πρόεδρος Δ.Σ.: Ρούπερτ Στάντλερ

Διευθύνων Σύμβουλος: Γιοργκ Άσταλος

Διευθυντής Σχεδιασμού: Μικέλε Περίνι

Προσωπικό: 993 άτομα (+30% από 2010)

Θυγατρικές: Giugiaro Design, Italdesign Nichelino, Italdesign Giugiaro Barcelona

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΚΗΣ ΤΕΜΠΕΡΙΔΗΣ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Α.Τ., ITALDESIGN GIUGIARO