Η ανατομία της αυτοκινητοβιομηχανίας στην Τουρκία

Μέχρι πριν μερικές δεκαετίες η αυτοκινητοβιομηχανία στη γειτονική μας χώρα βασίζονταν αποκλειστικά στη συναρμογή οχημάτων, εικόνα ωστόσο που την τελευταία περίοδο έχει αλλάξει άρδην, με την Τουρκία να μετατρέπεται σταδιακά στο συγκεκριμένο κλάδο σε μία περιοχή με «υψηλή προστιθέμενη αξία» και στον τομέα της έρευνας και εξέλιξης. Κι αυτό χάρη στη δημιουργία κοινοπραξιών ανάμεσα σε εγχώριες εταιρείες και γνωστά ονόματα της ευρωπαϊκής αλλά και παγκόσμιας αυτοκινητικής σκακιέρας – όπως η Ford, η Hyundai, η Honda, η Renault, η Fiat, η Mercedes και η Toyota.

Σύμφωνα με την έκθεση Turkish Automotive Industry Agenda, την οποία συνέταξε η προεδρία της γείτονας χώρας σε συνεργασία με το Τουρκικό Γραφείο Επενδύσεων, τα πρώτα βήματα έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του ’60 – εποχή που άρχισαν να φιλοξενούνται στη χώρα οι πρώτες μονάδες συναρμογής οχημάτων «ξένων» εταιρειών. Το μεγάλο ωστόσο άλμα, σύμφωνα με την ως άνω έκθεση, έγινε από το 2000 και μετά, καθώς από τη χρονιά αυτή, έως και τα τέλη του 2018, στην Τουρκία συνέρρευσαν υπό τη μορφή επενδύσεων στον κλάδο πάνω από 15 δις δολάρια.

Αυτή τη στιγμή στην Τουρκία έχουν την έδρα τους 9 ξένοι κατασκευαστές και 7 εγχώριοι. Τα επίσημα στοιχεία για το 2018 κάνουν λόγο για παραγωγή 1,55 εκατομμυρίων αυτοκινήτων, εκ των οποίων τα 1,3 εκ. (περίπου το 85%) εξήχθησαν καταγράφοντας αύξηση της τάξης του 7% σε σχέση με την αντίστοιχη επίδοση του 2017. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως οι ως άνω εξαγωγές αποτιμούνται σε ζεστό χρήμα περί τα 32,2 δις δολάρια. Για το πρώτο δε εξάμηνο του 2019, η συνολική παραγωγή οχημάτων στη χώρα ανήλθε στις 735.062 μονάδες και η αξία τους στα 15,6 δις δολάρια.

Διαβάστε επίσης: Ο Erdogan παρουσιάζει τα δύο νέα Tουρκικά EVs

Άξιο αναφοράς είναι επίσης το γεγονός πως από τα 1,3 εκ. οχήματα που κατασκευάστηκαν και εξήχθησαν από την Τουρκία πέρσι, τα 1,1 εκ. βρήκαν ισάριθμους αγοραστές στη Ευρώπη, γεγονός που αυτομάτως ανακηρύσσει τη γειτονική μας χώρα ως τον μεγαλύτερο εξαγωγέα αυτοκινήτων με τελικό «προορισμό» την Ευρώπη. Oι μεγαλύτερες δε αγορές για την Τουρκία το 2018 ήταν εκείνες της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Μ. Βρετανίας και της Ισπανίας.

Και για να έχει κανείς ένα ακόμα πιο απτό μέτρο σύγκρισης αναφορικά με το μέγεθος της κατασκευαστικής δυναμικής της Τουρκίας, αρκεί να θυμίσουμε ότι τα 1,55 εκ. οχήματα που παρήχθησαν στη γείτονα χώρα το 2018 είναι κατά 300.000 περισσότερα σε σχέση με τις πωλήσεις της Skoda παγκοσμίως το ίδιο 12μηνο. Ή διαφορετικά, το 15πλάσιο των ταξινομήσεων νέων αυτοκινήτων στην Ελλάδα το 2018, αλλά και ίσο με το άθροισμα των πωλήσεων της Mercedes-Benz Cars την ίδια χρονιά σε Κίνα και Ευρώπη.

Όπως και να ‘χει, σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης Turkish Automotive Industry Agenda, ανάμεσα στις πέντε εταιρείες στην Τουρκία με τις περισσότερες εξαγωγές το 2018, οι τέσσερις προέρχονταν από το χώρο της αυτοκινητοβιομηχανίας. Ως προς τον όγκο παραγωγής, αυτή τη στιγμή η Τουρκία είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής επαγγελματικών οχημάτων στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο, αλλά και ο 5ος συνολικά στην ίδια περιφέρεια, ενώ παράλληλα πρόκειται για τη χώρα με την 15η μεγαλύτερη παραγωγή αυτοκινήτων στον κόσμο. Συνολικά, ο κλάδος καταλαμβάνει αυτή τη στιγμή το 16% των συνολικών εξαγωγών της χώρας με κριτήριο τη συνολική τους αξία.

Στην Τουρκία, σύμφωνα με την ως άνω έκθεση, έχουν την έδρα τους σήμερα 175 κέντρα Έρευνας και Τεχνολογίας, ανάμεσα τους και πολλά που ασχολούνται με τον σχεδιασμό αυτοκινήτων διαφόρων τύπων. Σε ότι αφορά τους προμηθευτές εξαρτημάτων που σχετίζονται με τον εν λόγω κλάδο, έως τα τέλη του 2018 στη χώρα δραστηριοποιούνταν πάνω από 1.100, εκ των οποίων οι 28 συγκαταλέγονται ανάμεσα στους Top 50 παγκοσμίως.

Συνολικά, στον κλάδο απασχολούνται αυτή τη στιγμή στην Τουρκία περί τους 400.000 εργαζομένους. Μόνο στην Προύσα θα βρει κανείς 70.000 από αυτούς, αλλά και 350 προμηθευτές εξαρτημάτων και συνολικά πάνω από 600 μη-τουρκικές εταιρείες, ανάμεσα στις οποίες οι Fiat, Bosch και Renault. Αυτή τη στιγμή στην εν λόγω πόλη βρίσκονται 18 διαφορετικές βιομηχανικές ζώνες, με δραστηριότητα σε διάφορους κατασκευαστικούς κλάδους, πέραν της αυτοκινητοβιομηχανίας.

Ποιοι μεγάλοι κατασκευαστές της παγκόσμιας αυτοκινητοβιομηχανίας δραστηριοποιούνται στην Τουρκία; Ας δούμε εν τάχει τους σημαντικότερους.

Fiat

Το πρώτο εργοστάσιο της ιταλικής εταιρείας εγκαταστάθηκε στην Τουρκία το 1968. Σήμερα, η Fiat είναι σε θέση να παράγει στη γειτονική χώρα έως και 450.000 οχήματα ετησίως αποτελώντας για τα εγχώρια δεδομένα τον μοναδικό κατασκευαστή επαγγελματικών αλλά και επιβατικών οχημάτων. Αξίζει να σημειωθεί πως στην Προύσα η εταιρεία διατηρεί αυτή τη στιγμή το μοναδικό τμήμα R&D εκτός Ιταλίας που «εξυπηρετεί» την Ευρώπη.

Ford

Το πρώτο εργοστάσιο της Ford στην Τουρκία άρχισε να λειτουργεί το 1959. Σύμφωνα με τα στοιχεία που αφορούν το 2018, η Ford κατασκευάζει ετησίως στη χωρά κοντά στα 415.000 οχήματα ετησίως – κυρίως επαγγελματικά – λειτουργώντας στην Κωνσταντινούπολη το τρίτο μεγαλύτερο τμήμα R&D της Ford Global παγκοσμίως. To 2017 τα οχήματα της Ford που κατασκευάστηκαν στην Τουρκία εξήχθησαν σε 83 χώρες, με την αξία τους να ανέρχεται στα 4,8 δις δολάρια.

Honda

Η Honda κατασκευάζει αυτοκίνητα στην Τουρκία εδώ και 22 χρόνια. Ωστόσο, όπως επισήμως έχει ανακοινωθεί, το 2021 η ιαπωνική εταιρεία θα σταματήσει την παραγωγή του Civic στην Τουρκία (σ.σ.: σήμερα η τελευταία φτάνει ετησίως τις 50.000 μονάδες) στα πλαίσια ενός εκτενούς πλάνου ανασυγκρότησης της παραγωγής της σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτή τη στιγμή, η Honda απασχολεί στη χώρα στις μονάδες παραγωγής οχημάτων που συντηρεί περί τους 1.100 εργαζομένους.

Hyundai

Η Hyundai Motor δραστηριοποιείται κατασκευαστικά στη χώρα από τον Ιούλιο του 1997 μέσω της κοινοπραξίας που έχει συστήσει με την «τοπική» Kibar Group. Με εξαγωγές άνω των 250.000 αυτοκινήτων σε 40 χώρες με συνολική αξία άνω των 1,5 δις δολαρίων (σ.σ.: στην τοπική αγορά οι πωλήσεις φτάνουν περίπου τις 50.000 μονάδες), η Hyundai Assan εδρεύει στη Νικομήδεια σε μια έκταση άνω του 1 εκ. τ.μ. κατασκευάζοντας με την αρωγή 3.000 εργαζομένων περί τα 36 αντίτυπα των i10 και i20 ανά μία ώρα.

Mercedes

Η γερμανική εταιρεία άρχισε την κατασκευή οχημάτων στην Τουρκία το 1968, με τις πρώτες εξαγωγές να ξεκινούν τρία χρόνια αργότερα. Αυτή τη στιγμή η Mercedes έχει στη χώρα δύο εργοστάσια, ένα στην Κωνσταντινούπολη, στο οποίο κατασκευάζονται λεωφορεία και ένα στην Καππαδοκία, στο οποίο παράγονται φορτηγά οχήματα. Συνολικά, η Daimler φέρεται να έχει επενδύσει στη χώρα πάνω από 1 δις ευρώ απασχολώντας αυτή τη στιγμή περισσότερους από 6.000 εργαζομένους.

Renault

Η Renault διατηρεί στην Τουρκία ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσιά της εκτός Γαλλίας. Συνολικά, η εταιρεία κατασκευάζει στη χώρα πάνω από 375.000 αυτοκίνητα και περισσότερους από 750.000 κινητήρες σε ετήσια βάση. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 15 ετών, η αξία των συνολικών εξαγωγών της εταιρείας ξεπερνά τα 30 δις δολάρια. Σύμφωνα με τις ισχύουσες εξαγγελίες των Γάλλων, το 94% της συνολικής παραγωγής του νέου Clio θα μεταφερθεί σε Τουρκία και Σλοβενία.

Toyota

Οι επενδύσεις της Toyota στη χώρα ήδη ξεπερνούν τα 2 δις ευρώ. Ετησίως, η ιαπωνική εταιρεία παράγει περισσότερα από 280.000 αυτοκίνητα στην Τουρκία, από τα οποία το 85% εξάγονται σε περισσότερες από 50 διαφορετικές χώρες ανά την υφήλιο. Ύστερα από επενδύσεις αξίας 500 εκ. ευρώ, στην Τουρκία κατασκευάζονται τα C-HR και Corolla Hybrid, με το συνολικό δυναμικό της Toyota στη χώρα να ξεπερνά σήμερα τους 6.000 εργαζομένους.

Η αγορά αυτοκινήτου της Τουρκίας

Όλα τα παραπάνω λαμβάνουν χώρα σε μια εγχώρια αγορά 80 και πλέον εκατομμυρίων κατοίκων, στην οποία η διείσδυση των 4 τροχών ανέρχεται στα μόλις 150 αυτοκίνητα ανά 1.000 κατοίκους (σ.σ.: ο μέσος όρος στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή βρίσκεται πέριξ της αναλογίας 1 προς 2). Την ίδια στιγμή, οι πωλήσεις καινούργιων αυτοκινήτων ακολουθούν για μια ακόμα χρονιά την κατιούσα, καθώς στο πρώτο 9μηνο του 2019 οι συνολικές νέες εγγραφές εμφανίζονται μειωμένες κατά 39,3% (-36,9% στα επιβατικά και -47,8% στα LCVs) φτάνοντας τις 281.309 μονάδες, έναντι 463.456 την αντίστοιχη περίοδο του 2018. Και για να έχει κανείς μια γενικότερη εικόνα της καθίζησης της τουρκικής αγοράς τα τελευταία τρία χρόνια, αξίζει να σημειώσουμε πως το 2017 οι πωλήσεις νέων αυτοκινήτων στην χώρα έφτασαν τις 956.194 μονάδες, ενώ το 2018 τις 620.937._Χ.Α.