Στο Άγιο Όρος η είσοδος επιτρέπεται σε συγκεκριμένου τύπου οχήματα και οι δρόμοι έχουν μια σχετικά άγνωστη ονομασία στο ευρύ κοινό.
Στην ελληνική επικράτεια, ως κύριοι δρόμοι εννοούνται οι οδικοί άξονες με σημαντική αξία για τις οδικές μεταφορές. Είναι οι αυτοκινητόδρομοι, οι εθνικές οδοί, όπως και οι περιφερειακές, ευρωπαϊκές και επαρχιακές οδοί. Υπάρχουν και οι τοπικές δημοτικές οδοί, οι οποίες εξυπηρετούν χωριά και οικισμούς μεταξύ τους και στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ανώνυμες.
Στο Άγιο Όρος δεν συναντάτε καμία από τις παραπάνω κατηγορίες δρόμων. Κατά το άρθρο 105 του Συντάγματος, «Το Aγιον Oρος διοικείται κατά το καθεστώς αυτού υπό των 20 Ιερών Μονών του, μεταξύ των οποίων είναι κατανεμημένη ολόκληρος η χερσόνησος του Αθω το έδαφος της οποίας είναι αναπαλλοτρίωτο». Το έδαφος ανήκει κατά κυριότητα στις Μονές και είναι αναπαλλοτρίωτο. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να προχωρήσει σε εκποίηση κτημάτων εντός του Αγίου Όρους και φυσικά, δεν ισχύουν οι διατάξεις όπως στην υπόλοιπη χώρα.
Οι δρόμοι στο Άγιο Όρος ονομάζονται αμαξιτές οδοί και την επιτήρηση του οδικού δικτύου δεν έχει αναλάβει το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών όπως στην υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά η Ιερά Κοινότητα.
Τι είναι η αμαξιτή οδός
Στο Άγιο Όρος απαγορεύεται να εισέλθει οποιοδήποτε όχημα. Επιτρέπεται η διελεύση μόνο επαγγελματικών οχημάτων και φορτηγών, τα οποία έχουν λάβει τη σχετική άδεια για εργασία. Φυσικά, μπορούν να κινούνται τα οχήματα που ανήκουν στις Μονές και τα οποία φέρουν ξεχωριστές πινακίδες κυκλοφορίας. Αυτές αναγράφουν «ΑΟ» όπου Άγιο Όρος και «11» ή «16» δηλαδή το νούμερο της Μονής όπου αυτό ανήκει.
Οι περισσότεροι δρόμοι στο Άγιο Όρος είναι χωμάτινοι δασόδρομοι, και εξυπηρετούν τις μονές και τα λοιπά μοναστικά ιδρύματα.
Δρόμος που να συνδέει το αυτοδιοίκητο τμήμα της χερσονήσου (Το οποίο ξεκινάει μετά τη Μονή Ζυγού νοτίως της Ουρανούπολης.) με την υπόλοιπη χώρα, δεν υπάρχει.
Μόνο ένας δρόμος θεωρείται κύριος, και αυτός είναι η αμαξιτή οδός Δάφνης-Καρυών-Ιβήρων, η οποία θεωρείται «καλύπτουσα απολύτως τας ανάγκας του Αγ. Όρους, ώστε να περριττεύη πάσα διάνοιξις άλλης αρτηρίας». Η οδός αυτή διανοίχτηκε το 1963 και από αυτή περνούν όλα τα επαγγελματικά οχήματα για να μεταβούν στις μονές. Καλύπτεται από χώμα και τσιμέντο, αφού η άσφαλτος απαγορεύεται στο Άγιο Όρος.
Διαβάστε επίσης: Οδοιπορικό στο Άγιο Όρος με Nissan Navara
Αμαξιτή οδός ονομάζονταν στα παλαιότερα χρόνια, ο δρόμος που ακολουθούσαν οι άμαξες, μεταφέροντας τους ταξιδιώτες. Ήταν από χώμα ή λιθόστρωτος και συνήθως αποτελούσε πολυσύχναστη διαδρομή, αφού ένωνε κέντρα πόλεων με λιμάνια.
