Με το VW ID.3 στην Αστυπάλαια, στο «πράσινο & έξυπνο νησί».
Η ανακήρυξη της Αστυπάλαιας σε «πράσινο και έξυπνο νησί» θα τη μετατρέψει σε ένα πρότυπο ερευνητικό πεδίο όπου θα επιταχυνθεί η υιοθέτηση των τεχνολογιών της ηλεκτροκίνησης και της αυτόνομης οδήγησης.
Η μεταμόρφωση της Αστυπάλαιας σε «πράσινο νησί» αποτελεί μοναδική περίπτωση στον κόσμο, η ιδέα όμως δεν είναι καινούργια, καθώς, για παράδειγμα, ήδη από τη δεκαετία του ’70 υπήρχαν σχέδια για τη μετατροπή του Καταλίνα, στην Καλιφόρνια, σε ένα πρότυπο νησί μηδενικών εκπομπών.
Η επιλογή ενός νησιού για αυτήν τη μετάβαση αποτελεί μονόδρομο, καθώς, όντας συγκοινωνιακά και ενεργειακά αποκομμένο από την υπόλοιπη χώρα, η υλοποίηση ενός τέτοιου πρότυπου μοντέλου βιώσιμης ανάπτυξης παρουσιάζει μεγαλύτερες προκλήσεις και φυσικά διαθέτει τον ανάλογο συμβολισμό. Εάν το συγκεκριμένο μοντέλο λειτουργήσει σε αυτή την έστω και μικρή κλίμακα, θα μπορούσε κάλλιστα στη συνέχεια να εφαρμοστεί και σε άλλα νησιά, μέχρι που θα ωριμάσουν οι συνθήκες για την καθολική μετάβαση στην αειφορία.
Το κατά πόσο θα ήταν εφικτό να υλοποιηθεί κάτι τέτοιο στην Ελλάδα ήταν δύσκολο να το φανταστούμε, ακόμα κι όταν ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε στις αρχές του περασμένου καλοκαιριού τη δημιουργία ενός «πράσινου νησιού». Εντούτοις, η συμφωνία ανάμεσα στο Ελληνικό Δημόσιο και το Volkswagen Group να καταστήσουν την Αστυπάλαια νησί-πρότυπο στην κινητικότητα με ουδέτερο κλιματικό αποτύπωμα είναι πλέον γεγονός. Η εμπλοκή μάλιστα του γερμανικού κολοσσού αποτελεί εγγύηση πως το έργο που ανακοινώθηκε δε θα μείνει στις εξαγγελίες.
Αυτοψία στο «πράσινο νησί»
Με την υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας διευκρινίστηκε το συνολικό πλαίσιο του έργου, ωστόσο υπήρχαν αρκετές απορίες, μεταξύ των οποίων και ο τρόπος που οι κάτοικοι της Αστυπάλαιας υποδέχθηκαν την είδηση. Η επίσκεψή μας στο νησί ήταν μονόδρομος και δε θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, παρά μόνο πίσω από το τιμόνι του νεοαφιχθέντος ηλεκτρικού ID.3 της VW, που δοκιμάσαμε πρόσφατα.
Επιβιβαστήκαμε στο «Blue Star Πάτμος», που σε κάτι παραπάνω από οκτώ ώρες μας αποβίβασε στο νέο λιμάνι του νησιού, χρόνος εντυπωσιακός αν συνειδητοποιήσει κανείς τη θέση της Αστυπάλαιας στο χάρτη.
Πώς όμως κατάφερε η Αστυπάλαια να ενταχθεί στο συγκεκριμένο πρόγραμμα και να διακριθεί απέναντι στα άλλα υποψήφια νησιά;
«Τον Δεκέμβρη του 2019 κάναμε μια σύσκεψη στο Υπουργείο Μεταφορών για να δούμε πώς θα στηθεί μια συγκοινωνία στην Αστυπάλαια με ηλεκτρικά λεωφορεία. Το όραμά μου δεν είχε να κάνει μόνο με την ηλεκτροκίνηση, αλλά και με την επανάχρηση του νερού του βιολογικού καθαρισμού, την ανακύκλωση των σκουπιδιών και την παραγωγή ενέργειας, γιατί ο σκοπός μου πάντα ήταν η Αστυπάλαια να γίνει ένα πρότυπο νησί στον τομέα της βιώσιμης ανάπτυξης και της κυκλικής οικονομίας», μας λέει ο Δήμαρχος του νησιού, Νικόλαος Κομηνέας.
Το Υπουργείο Μεταφορών παρέπεμψε το θέμα στον υφυπουργό Εξωτερικών, Κώστα Φραγκογιάννη, που έτρεχε ήδη το πρόγραμμα για τη συνεργασία του Ελληνικού Δημοσίου με τη VW.
Το καλοκαίρι επισκέφθηκε το νησί ένα κλιμάκιο από τέσσερα υπουργεία και αποφασίστηκε η Αστυπάλαια να πάρει το πρόγραμμα. Η ανακοίνωση ήταν να πραγματοποιηθεί στην Έκθεση της Θεσσαλονίκης, δεδομένου ότι η Γερμανία ήταν η τιμώμενη χώρα, και τελικά φτάσαμε στις αρχές Νοέμβρη.
Πώς η Αστυπάλαια θα γίνει το «πράσινο και έξυπνο νησί»;
Από την αρχή του 2021 τα 1.500 οχήματα του νησιού θα αντικατασταθούν σταδιακά με ηλεκτρικά. Το Ελληνικό Δημόσιο θα επιδοτήσει με 12.000 ευρώ την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων, θα προσφέρει ελκυστικά χρηματοδοτικά προγράμματα και θα συμβάλει στη δημιουργία υποδομών φόρτισης. Ακόμα, θα αναλάβει να αντικαταστήσει τον υφιστάμενο θερμικό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος με έναν υβριδικό, που θα λειτουργεί από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, αλλά και να βελτιώσει όλες τις υποδομές του νησιού.
Η Volkswagen με τη σειρά της θα αντικαταστήσει δωρεάν όλα τα κρατικά και δημοτικά οχήματα, θα προσφέρει στους αγοραστές τα ηλεκτρικά της αυτοκίνητα σε τιμή κόστους, θα υποστηρίξει τη λειτουργία ενός μηχανισμού car sharing, θα δημιουργήσει και υποστηρίξει τη λειτουργία ενός συστήματος συγκοινωνίας on demand, ενώ από το 2026 θα εφαρμόσει στο νησί την αυτόνομη οδήγηση.
Οι νέες υπηρεσίες κινητικότητας, όπως ο διαμοιρασμός ή η κοινή χρήση οχημάτων, θα βοηθήσουν στη μείωση και τη βελτιστοποίηση της κυκλοφορίας. Οι επισκέπτες θα μπορούν να έρχονται με το συμβατικό τους αυτοκίνητο, θα τους συμφέρει όμως να το αφήσουν πίσω και να χρησιμοποιούν τις σύγχρονες υπηρεσίες μετακίνησης. Εννοείται πως για όλα αυτά τα οχήματα θα υπάρχει τεχνική υποστήριξη στο νησί, που θα αναλάβει η Kosmocar, η οποία εκπροσωπεί το εργοστάσιο στη χώρα μας.
Γεύση από την επόμενη μέρα
Με το που κύλησαν οι τροχοί του ID.3 μας στους δρόμους του νησιού, το αυτοκίνητο δε σταμάτησε να αποτελεί πόλο έλξης των κατοίκων που ήθελαν να μάθουν περισσότερα, τόσο για το αυτοκίνητο όσο και για το πρόγραμμα, το οποίο είχε κρατηθεί μυστικό μέχρι την τελική αναγγελία. Δεν έλειψαν, λοιπόν, κάποιες αρχικές παρεξηγήσεις, καθώς οι σχετικές εξελίξεις συνδυάστηκαν από πολλούς με τη δημιουργία αιολικού πάρκου στο νησί.
Στο συγκεκριμένο θέμα ο δήμαρχος ήταν κατηγορηματικός: «Αιολικά πάρκα στην Αστυπάλαια δε θέλουμε να γίνουν, είμαστε όμως υπέρ της δημιουργίας ενός υβριδικού ενεργειακού έργου που να καλύπτει αποκλειστικά τις ανάγκες του νησιού, κάτι για το οποίο επαρκεί μία, το πολύ δύο ανεμογεννήτριες, σε συνδυασμό με τα φωτοβολταϊκά. Η ενέργεια από τις ΑΠΕ θα αποθηκεύεται σε μπαταρίες, ενώ ο υφιστάμενος θερμικός σταθμός θα χρησιμεύει για εξισορρόπηση του συστήματος ή σε περίπτωση αυξημένης ζήτησης. Όλο αυτό άρχισε πλέον να γίνεται κατανοητό και από τους κατοίκους του νησιού, και ήδη η αποδοχή είναι πολύ μεγάλη».
Με τους καλοδιατηρημένους ανεμόμυλους, πάντως, να αποτελούν το σήμα κατατεθέν της χώρας, αλλά και της ίδιας της Αστυπάλαιας, είναι αξιομνημόνευτο το ότι οι σύγχρονοι απόγονοί τους ξορκίζονται από τους κατοίκους του νησιού, αλλά και των άλλων περιοχών όπου προγραμματίζεται η εγκατάστασή τους. Ίσως μια λύση θα ήταν να υπάρχει κάποια μορφή οικονομικής ανταποδοτικότητας όπου εγκαθίστανται μεγάλα αιολικά πάρκα. Σε κάθε περίπτωση, τα οφέλη από τη μεταμόρφωση της Αστυπάλαιας είναι πολλά από οικολογική άποψη, από τον περιορισμό των εκπομπών, τόσο από τα οχήματα όσο και για την παραγωγή ρεύματος, αλλά και από την εξάλειψη του θορύβου.
Σύμφωνα με τον κ. Κομηνέα, ο πετρελαϊκός σταθμός της ΔΕΗ καταναλώνει σε ημερήσια βάση 8 τόνους πετρελαίου, που φτάνει τους 12 τους καλοκαιρινούς μήνες. Στην ποσότητα αυτή συνυπολογίστε άλλους 2 τόνους που απαιτούνται καθημερινά για την κίνηση των αυτοκινήτων.
«Οι νέες τεχνολογίες μπορούν να τεθούν στην υπηρεσία του πολίτη χωρίς να αντιστρατεύονται το χαρακτήρα ενός παραδοσιακού οικισμού, αλλά αντίθετα να τον διατηρούν, να τον τονώνουν και να τον βελτιώνουν, έτσι που να δημιουργείται ένα σύνολο πολύ πιο αρμονικό και ανθρώπινο», μας είπε χαρακτηριστικά.
Από το Βόλφσμπουργκ στα Δωδεκάνησα
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που σπεύδουν να υποτιμήσουν τη σημαντικότητα του έργου, θεωρώντας την επένδυση περιορισμένη με βάση τα οικονομικά μεγέθη του γερμανικού κολοσσού. Αποφεύγουν, όμως, να αναγνωρίσουν πως η VW θα μπορούσε να τρέξει ένα τέτοιο πρόγραμμα σε οποιαδήποτε περιοχή της Γερμανίας και πως για τη συγκεκριμένη επιλογή θα έπρεπε να καμφθούν όλες οι εσωτερικές φωνές αμφισβήτησης για τη μεταφορά ενός τέτοιου πρότζεκτ στο «αφιλόξενο», από πρακτικής πλευράς, περιβάλλον ενός αιγαιοπελαγίτικου νησιού. Η VW «τρέχει» ήδη διάφορα πιλοτικά προγράμματα προκειμένου να ανιχνεύσει τα προβλήματα που ανακύπτουν από την εφαρμογή της ηλεκτροκίνησης, όπως για παράδειγμα στο Αμβούργο, στο Βερολίνο και στη Σανγκάη, σύμφωνα όμως με τον Δρ. Χέρμπερτ Ντις, Διευθύνοντα Σύμβουλο του Volkswagen Group, το πρόγραμμα της Αστυπάλαιας είναι πρωτοποριακό, γιατί εκτός των άλλων θα υλοποιηθεί σε μια περιοχή όπου θα μηδενιστούν οι εκπομπές CO2.
«Η VW θέλει να δοκιμάσει την ηλεκτροκίνηση στην Αστυπάλαια στην ολότητά της», συμπληρώνει με τη σειρά του ο Ν. Κομηνέας, «ώστε και οι εμπειρίες που θα αποκομίζονται από αυτήν τη δράση να αποτελέσουν μοντέλο για τον τρόπο που θα εφαρμοστεί η ηλεκτροκίνηση στον υπόλοιπο κόσμο».
Πάντως είναι εντυπωσιακό πως, εξαιτίας της πανδημίας, η επιλογή της Αστυπάλαιας πραγματοποιήθηκε χωρίς να έχει προηγηθεί η φυσική παρουσία κάποιων εμπειρογνωμόνων από το γερμανικό εργοστάσιο. Την ίδια στιγμή, τόσο οι νησιώτες όσο και η δημοτική αρχή δεν είχαν κάποια τριβή με την τεχνολογία της ηλεκτροκίνησης, και ήταν πραγματικά η δική μας παρουσία με το ID.3 η πρώτη γέφυρα όσων σχεδιάστηκαν επί χάρτου με όσα θα φέρει η νέα πραγματικότητα.
Στη θέα του αυτοκινήτου οι κάτοικοι εντυπωσιάζονται. Εξωτερική εμφάνιση και εσωτερικός σχεδιασμός παραπέμπουν στο αύριο, οι χώροι επιβατών είναι πληθωρικοί, ωστόσο πολύ σύντομα βγαίνουν στην επιφάνεια και οι κλασικοί προβληματισμοί όσων έρχονται σε επαφή με τη νέα αυτή τεχνολογία: Τι αυτονομία έχει; Πόση ώρα χρειάζεται για να φορτίσει; Ή, ταιριάζει για τους δρόμους του νησιού;
Η εμβέλεια των 424 χλμ. για την έκδοση του λανσαρίσματος, σαν αυτήν της δοκιμής μας (First Edition), που φέρει μπαταρία χωρητικότητας 58 kWh, όχι μόνο επαρκεί για τις ημερήσιες μετακινήσεις στο νησί, αλλά καλύπτει κατά περίπτωση ακόμα και τις εβδομαδιαίες ανάγκες ενός κατοίκου.
Αναμφίβολα, το περιορισμένο οδικό δίκτυο σε ένα μικρού ή μεσαίου μεγέθους νησί διαμορφώνει τις ιδανικές συνθήκες για τη σταδιακή μετάβαση σε έναν ηλεκτροκίνητο στόλο αυτοκινήτων. Εν προκειμένω, η ισχύς φόρτισης της μπαταρίας του ID.3 (για την οποία η Volkswagen εγγυάται πως θα διατηρεί τουλάχιστον το 70% της αρχικής της χωρητικότητας ύστερα από 8 χρόνια ή 160.000 χλμ.) ανέρχεται στα 11 kW με εναλλασσόμενο ρεύμα (AC), έτσι που ένα «φουλάρισμα» μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα σε 6 ώρες. Αντίστοιχα, η ισχύς φόρτισης του αυτοκινήτου σε ταχυφορτιστή (DC) διαμορφώνεται στα 100 kW, επιταχύνοντας σημαντικά την όλη διαδικασία.
Το ID.3 δε θα είναι το μοναδικό μοντέλο που σε λίγα χρόνια θα κυκλοφορεί στο νησί, καθώς αποτελεί το πρώτο δείγμα μιας ολόκληρης νέας γενιάς ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Συνολικά, ο όμιλος σκοπεύει να λανσάρει ούτε λίγο ούτε πολύ 75 νέα αμιγώς ηλεκτρικά μοντέλα μέχρι το 2029, ενώ την ίδια στιγμή η Seat θα προμηθεύει στο νησί τα ηλεκτρικά δίκυκλα και η Scania τα βαρέα οχήματα.
Ο Δήμαρχος δεν έχασε την ευκαιρία για μια πρώτη βόλτα με το αυτοκίνητο της δοκιμής μας. Το ηλεκτρικό μοτέρ των 150 kW (204 PS), που βρίσκεται στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου και κινεί τους πίσω τροχούς, αποδεικνύεται υπεραρκετό (0-100 χλμ./ώρα σε 7,3 δλ.) για τις οδικές συνθήκες του νησιού, ακόμα και για τη νέα χάραξη του δρόμου που οδηγεί στο Βαθύ, έναν μικρό οικισμό στα ΒΑ του νησιού, περί τα 20 χλμ. από τη Χώρα. Τη σύγχρονη αυτή χάραξη θα αποκτήσει σταδιακά και το υπόλοιπο οδικό δίκτυο της Αστυπάλαιας, προκειμένου να εφαρμοστεί η αυτόνομη οδήγηση.
Πάντως, ακόμα και στο παλιό κομμάτι του οδικού δικτύου, η σφιχτή ρύθμιση της ανάρτησης, και παρά τους τροχούς των 19 ιντσών του αυτοκινήτου μας, σε καμία περίπτωση δεν αποδεικνύεται ενοχλητική στις ανωμαλίες της ασφάλτου.
Τέλος, η τοποθέτηση του κινητήρα στον πίσω άξονα, πέρα από τα πλεονεκτήματα στη δυναμική συμπεριφορά του αυτοκινήτου, επιτρέπει στους εμπρός τροχούς να παίρνουν μεγαλύτερη κλίση, εξασφαλίζοντας έτσι έναν εντυπωσιακά μικρό κύκλο στροφής. Την ίδια στιγμή η εντυπωσιακή ροπή των 310 Nm μεταφέρεται πιο αποτελεσματικά στο δρόμο, έτσι που στα απότομα ανηφορικά κομμάτια οι κινητήριοι τροχοί να μη σπινάρουν.
Αισιοδοξία
Τη σιγουριά για την επιτυχία του προγράμματος εκφράζουν όλοι όσοι εργάστηκαν για το συγκεκριμένο σκοπό. «Ήταν μια μοναδική ευκαιρία για το μετασχηματισμό του νησιού, που δε θα μπορούσε να γίνει εφικτός αν δεν υπήρχε το συγκεκριμένο πρόγραμμα, το οποίο θα διαφημίσει την Αστυπάλαια στα πέρατα του κόσμου», μας λέει ο Δήμαρχος.
«Το επόμενο στάδιο αποτελεί η εφαρμογή της αυτόνομης οδήγησης, που το 2026 θα γίνει επίσης για πρώτη φορά πράξη στην Αστυπάλαια. Εκεί θα μπορεί να αποκτήσει κάποιος μια εμπειρία του μέλλοντος. Το νησί θα είναι στο προσκήνιο τα επόμενα χρόνια. Και αυτή την πρωτοποριακή εμπειρία θα είναι πολλοί που θα θέλουν να αποκομίσουν σαν επισκέπτες. Τα οφέλη θα είναι πάρα πολλά στο απώτερο μέλλον».
Εύλογα όμως θα αναρωτηθεί κάποιος ποιο είναι το όφελος για το ελληνικό κράτος, που επωμίζεται ένα μεγάλο μέρος από την επένδυση των 30 εκατ. ευρώ. «Το ελληνικό κράτος μπαίνει στην πρωτοπορία αποκτώντας ολοκληρωμένη διαχείριση μετακίνησης σε ένα τοπίο που θα αποτελέσει ένα μοντέλο που θα μπορεί να μεταφερθεί σε άλλα ανάλογα νησιά». Κλείνοντας την κουβέντα μας ο Νικόλας Κομηνέας επισημαίνει: «Πρόκειται για ένα μοντέλο που δεν είναι θεωρητικό, αλλά άμεσα εφαρμόσιμο. Χάρη σε αυτό το πρόγραμμα, το Αιγαίο μπορεί να ανθίσει…»._Μ. Σ.
VOLKSWAGEN ID.3 1st
>ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ: Σύγχρονος ηλεκτροκινητήρας μόνιμου μαγνήτη
>ΜΕΓ. ΙΣΧΥΣ: 204 ίπποι
>ΜΕΓ. ΡΟΠΗ: 310 Nm
>ΚΙΝΗΣΗ: Στους πίσω τροχούς
>ΜΗK.xΠΛ.xΥΨ.: 4.261×1.809×1.568 χλστ.
>ΜΕΤΑΞΟΝΙΟ: 2.770 χλστ.
>ΒΑΡΟΣ: 1.800 κιλά
>ΜΠΑΤΑΡΙΑ: 58 kWh
>ΦΟΡΤΙΣΗ ΑC: 11 kW
>ΦΟΡΤΙΣΗ DC: 100 kW
>ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ: 424 χλμ. (WLTP)
>0-100 ΧΛΜ./ΩΡΑ: 7,3 δλ.
>ΤΕΛΙΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ: 160 χλμ./ώρα
>ΜΕΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ*: 14,5 kWh/100 χλμ.
>ΕΚΠΟΜΠΗ CO2: 0 γρ./χλμ.
>ΤΙΜΗ: 39.600 ευρώ (33.810 με την επιδότηση και το όφελος απόσυρσης)