Οδοιπορικό στο Άγιον Όρος με Nissan Navara

Οδοιπορικό σε ένα ένα κομμάτι γης στο οποίο δεν έχει πρόσβαση ο μισός πληθυσμός της γης -οι γυναίκες-, όπως προστάζει το θεσμοθετημένο, από τη βυζαντινή κιόλας περίοδο, «άβατον». Άβατο όμως είναι και για τους οδηγούς, καθώς δεν επιτρέπεται η χερσαία προσέγγισή του, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, αλλά μόνο η θαλάσσια.

Κείμενο: Μανώλης Σαλούρος / Φωτογραφίες: Θάνος Ηλιόπουλος

Ακόμα και ως σκέψη το εγχείρημα φαντάζει ακατόρθωτο, φλερτάροντας με την παρεξήγηση και την καχυποψία από κάθε πλευρά. Εξηγούμαστε, λοιπόν. Το οδοιπορικό που ακολουθεί αποτελεί για εμάς κάτι το ξεχωριστό, μία μοναδική αν θέλετε ταξιδιωτική εμπειρία, την οποία θα προσπαθήσουμε να σας μεταφέρουμε χωρίς ίχνος θρησκοληψίας, αλλά και χωρίς να την εξισώνουμε με όλα τα υπόλοιπα οδοιπορικά μας. Το αυτοδιοίκητο αυτό τμήμα του ελληνικού κράτους, όπως και τους ανθρώπους που μονάζουν (ή κατοικούν αν θέλετε) σε αυτό, οφείλεις πρωτίστως να τους σεβαστείς και να τους αντιμετωπίσεις διαφορετικά, είτε πιστεύεις είτε όχι, είτε ασπάζεσαι είτε όχι το λόγο για τον οποίο έχουν αφιερώσει την ίδια τους τη ζωή εκεί.

Βρεθήκαμε και οδηγήσαμε στις εξαιρετικές χωμάτινες διαδρομές της Χερσονήσου του Άθω της Χαλκιδικής, με ένα Nissan Navara, φυσικά με πινακίδες Αγίου Όρους, και σας καλούμε να εκδώσετε τα «διαμονητήριά» σας, έστω και νοερά, και να ζήσετε μαζί μας τη διαφορετική αυτήν εμπειρία.

Οδοιπορικό στο Άγιον Όρος: «Ευλογημένο να είναι»

Όλα ξεκίνησαν από ένα «ποστάρισμα» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου ένας επίσημος συνεργάτης της Νικ. Ι. Θεοχαράκης, η Nissan Σιδηρόπουλος Α.Ε., παρέδιδε ένα ολοκαίνουργιο ασημί Nissan Navara σε έναν Αγιορείτη μοναχό, με την ευχή: «Καλορίζικο και καλοτάξιδο στην Ιερά Μονή Ξενοφώντος στο Άγιον Όρος. Να είναι ευλογημένο, με πολλά και ασφαλή χιλιόμετρα».

Στα επόμενα κιόλας λεπτά, το γραφείο Τύπου της ελληνικής εισαγωγικής εταιρείας λάμβανε ένα από τα πιο περίεργα αιτήματα-προτάσεις που είχε λάβει ποτέ. Λίγες ημέρες αργότερα: «Θα μιλήσετε απευθείας με τον πατέρα Φιλήμονα. Επαγγελματίας οδηγός στην κοσμική ζωή του, γνωρίζει πολύ καλά το περιοδικό, είναι πολύ θετικός στο να γίνει το θέμα, και είναι ο οδηγός του Navara».

Χαμόγελο και σάστισμα λίγων δευτερολέπτων, γνωρίζοντας πολύ καλά πόσο δύσκολο και σπάνιο είναι κάτι τέτοιο, και αμέσως επικοινωνία με τον πατέρα Φιλήμονα, η οποία εξελίσσεται ιδανικά μέσα στις επόμενες ημέρες, τόσο τηλεφωνικά όσο και μέσω… viber, για να διευθετηθεί μέχρι και η παραμικρή λεπτομέρεια για την οργάνωση του οδοιπορικού. «Θα πάμε σε φανταστικά μέρη και σε εξαιρετικές διαδρομές. Είστε μάλιστα και πολύ τυχεροί, γιατί στη Σκήτη μας είναι ο γέροντας Νίκων, μεταξύ άλλων λάτρης και γνώστης της φωτογραφίας. Με το καλό να μας έρθετε!»

Το «μεταξύ άλλων» έχει τη σημασία του, αφού αναφερόμαστε σε έναν γέροντα απόφοιτο της Νομικής και της Θεολογίας. Μία ολοκληρωμένη προσωπικότητα, από τις πολλές που θα βρείτε στο Άγιον Όρος, ανάμεσα στους 1.800 μοναχούς που κατοικούν καθημερινά εκεί, τη σημερινή εποχή.

Από εκείνη τη στιγμή και έπειτα, μαζί με τον συνοδοιπόρο Θάνο Ηλιόπουλο, ξυπνάμε και κοιμόμαστε με αυτό στο μυαλό μας. Στην κυριολεξία, δεν μπορούμε καν να φανταστούμε τι θα συναντήσουμε, αφού αυτή είναι και για τους δύο μας η πρώτη φορά στο Άγιον Όρος. Δεν ξέρουμε επίσης ούτε πώς θα το αντιμετωπίσουμε επαγγελματικά, με την τοποθεσία αυτήν τη φορά να ξεπερνάει το όχημα και, κατά κάποιον τρόπο, την «4Τροχίτικη» λογική μας.

Παραλαβή ενός ιδανικού για την περίσταση Nissan Qashqai 1.5 diesel, για να μας πάει αρχοντικά και οικονομικά (δύσκολα ξεπερνάς τα 6 λίτρα/100 χλμ./ώρα) μέχρι την Ουρανούπολη, και το ταξίδι μας έχει ήδη ξεκινήσει με τους καλύτερους οιωνούς.
Νωρίς το απόγευμα, πλέον, και βολευόμαστε στο δωμάτιο που έχουμε κλείσει (40 ευρώ το δίκλινο), τρώμε ωραία σε ένα από τα πολλά και καλά μαγαζιά της περιοχής (διαμονή και φαγητό για κάθε βαλάντιο), η οποία είναι στημένη αποκλειστικά πάνω και γύρω από αυτό που μπορεί να θεωρηθεί ως «θρησκευτικός τουρισμός», με τα περισσότερα καταστήματα μάλιστα να έχουν και τις επιγραφές και τα μενού τους και στα ρωσικά.

Στον επίλογο της βραδιάς, περπατάμε λίγο μέχρι την άκρη του μόλου, όπου έχει δέσει το μικρό φέρι μποτ «Αγία Άννα», το οποίο θα μας περάσει απέναντι το ξημέρωμα, με κόστος 5,40 ευρώ το άτομο. Στη μικρή γέφυρα του πλοίου, κανονίζουμε με τον καπετάνιο, κατ’ εξαίρεση, να μας αφήσει αύριο στον αρσανά της Μονής Ξενοφώντος, όπου θα μας περιμένουν, και όχι στο κεντρικό λιμάνι του Αγίου Όρους, τη Δάφνη, για εξοικονόμηση χρόνου, και αποσυρόμαστε για λίγες ώρες ξεκούρασης.

Οδοιπορικό στο Άγιον Όρος: Στο «Περιβόλι της Παναγίας»

Δεν έχει ξημερώσει ακόμη και βρισκόμαστε μέσα στο Γραφείο Προσκυνητών, το οποίο ανοίγει στις 05:30, έτσι ώστε να μπορέσουν όλοι να παραλάβουν το «Διαμονητήριον», κόστους 25 ευρώ, το οποίο δεν προλάβαμε να πάρουμε την προηγουμένη, αφού το γραφείο της Ιεράς Επιστασίας του Αγίου Όρους κλείνει στις 13:00. Ωράρια τα οποία είναι καλό να γνωρίζετε πριν φτάσετε εκεί, αν θέλετε να φύγετε με το πρώτο δρομολόγιο της ημέρας, όπως και εμείς, στις 06:30, ενώ κάποια δρομολόγια με καΐκι πραγματοποιούνται και από την Ιερισσό.

Σημειώστε εδώ ότι θα πρέπει να έχετε επικοινωνήσει αρκετό καιρό πριν με κάποια από τις είκοσι Μονές του Αγίου Όρους ή τις Σκήτες, έτσι ώστε να βρείτε διαθεσιμότητα και συγκεκριμένες ημέρες για φιλοξενία, και αμέσως μετά με το Γραφείο Προσκυνητών (Θεσσαλονίκη και Ουρανούπολη), για να προχωρήσετε στη σχετική άδεια που έχει θεσπίσει η «Ιερή Κοινότητα», που ουσιαστικά κυβερνάει την περιοχή υπό τον Οικουμενικό Πατριάρχη, ενώ η πολιτική διοίκηση του Αγίου Όρους ανήκει στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Εξωτερικών. Σύμφωνα με το άρθρο 105 του Συντάγματος της Ελλάδας, το Άγιον Όρος αποτελεί «αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους».

Η επικράτηση του ονόματος «Άγιον Όρος» φαίνεται να έγινε κατά το πρώτο μισό του 12ου αιώνα, συγκεκριμένα σε χρυσόβουλο έγγραφο του Αυτοκράτορα Αλέξιου Α΄ Κομνηνού προς την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας, το 1144, η οποία ανέφερε μεταξύ άλλων: «Εφεξής το όνομα του Άθω καλείσθαι Άγιον Όρος παρά πάντων». Οι άδειες χορηγούνται σε κάθε ενήλικα άνδρα, αλλά και σε νεαρούς κάτω των δεκαοκτώ ετών, εάν συνοδεύονται από τον πατέρα τους, ενώ οι διανυκτερεύσεις δεν μπορούν να είναι περισσότερες από τέσσερις, εκτός εάν υπάρχουν ειδικοί λόγοι και δοθεί παράταση από την Ιερά Επιστασία.

Με το «Ειδικόν Διαμονητήριον» στην περίπτωσή μας, αφού ήμασταν καλεσμένοι της Ιεράς Μονής Ξενοφώντος, επιβιβαζόμαστε στο γεμάτο αποκλειστικά με άντρες πλοίο, με το όλο σκηνικό να θυμίζει κάτι από στρατόπεδο κατάταξης. Στο σαλόνι νυσταγμένα πρόσωπα από κάθε γωνιά της χώρας μας, αρκετοί Ρώσοι κοσμικοί, μερικοί Σέρβοι και λιγότεροι Βούλγαροι, αλλά και ελάχιστοι μοναχοί που θα «έμπαιναν» με το πρώτο πρωινό πλοίο. Αυτή είναι η συνηθισμένη έκφραση: «μπαίνεις ή βγαίνεις απ’ το Άγιο Όρος».

Έξω κάνει ψύχρα, αλλά δε γίνεται να χάσεις αυτήν τη θαλάσσια διαδρομή, που συνδυάζεται ιδανικά με τα υπέροχα χρώματα του ξημερώματος, τη μεγάλη παρέα από γλάρους που μας συνοδεύουν, και αυτά τα αγιασμένα παράλια ενός επίγειου παραδείσου που, πέρα από τη θρησκευτική του σημασία, από το 1988 συγκαταλέγεται στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Σε λιγότερο από ώρα, φαίνεται η πρώτη μονή, η Δοχειαρίου, και αμέσως μετά η «δική μας», την οποία προσεγγίζουμε στις 07:40. Η μπουκαπόρτα ανοίγει, στο μόλο φαίνεται ήδη το Nissan Navara, και δίπλα του μία ψηλή αρχοντική σιλουέτα στα μαύρα. Είναι αυτό που νομίζουμε, και είναι ουσιαστικά η πρώτη στιγμή που συνειδητοποιούμε ότι όλα αυτά που συζητούσαμε τις προηγούμενες ημέρες δεν ήταν ψέμα, ή έστω υπερβολές, και θα γίνουν πραγματικότητα.

«Καλώς ήρθατε! Ευλογημένο να ‘ναι το οδοιπορικό σας.» Ο πατήρ Φιλήμων είχε ήδη ξυπνήσει πολλές ώρες πριν, αφού το ωράριο εδώ είναι πολύ διαφορετικό από αυτό της κοσμικής μας καθημερινότητας. Φορτώνουμε αποσκευές και φωτογραφικά στην καρότσα και αρχίζουμε να ανεβαίνουμε ένα χωματόδρομο ο οποίος οδηγεί στη Σκήτη Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, που ανήκει στην Ιερά Μονή Ξενοφώντος.

Σύντομη ξενάγηση στους χώρους, στο κελί που θα μείνουμε τα επόμενα δύο βράδια παρέα με ακόμα τέσσερις επισκέπτες (γεμάτα και τα υπόλοιπα διαθέσιμα δωμάτια), στο Αρχονταρίκι, όπου γίνονται οι συζητήσεις κληρικών και πιστών, και στην «Τράπεζα», όπως χαρακτηριστικά λένε το χώρο-τραπέζι που τρώνε μαζί μοναχοί και κοσμικοί δύο φορές την ημέρα, συνοδεία ανάγνωσης βίων αγίων.

Επίσης, στον πολύ μικρό -και εντελώς μυσταγωγικό- ναό που υπάρχει μέσα στο χώρο για τις δύο λειτουργίες που τελούνται, σε καθημερινή βάση, με εκείνη της Κυριακής να γίνεται στη μεγάλη εκκλησία της Σκήτης, που είναι λίγο πιο κάτω, και για αυτόν το λόγο ονομάζεται «Κυριακό». Σημεία τα οποία σε γεμίζουν με ηρεμία και γαλήνη, και που σίγουρα θα μπορούσαμε να απολαύσουμε πολύ περισσότερο αν δεν ήμασταν εδώ για συγκεκριμένο λόγο, οπότε ξεκινάμε αμέσως.

Τα αυτοκόλλητά μας πάνω στο αυτοκίνητο και σύντομη συζήτηση για τις ξεχωριστές πινακίδες κυκλοφορίας. Σημειώστε: Όπου «ΑΟ» Άγιο Όρος, όπου «47» 47o αυτοκίνητο συνολικά, όπου «16» το νούμερο της Μονής όπου αυτό ανήκει. «Σε μερικά -ελάχιστα- οχήματα θα δείτε και το “21” στο τέλος, και έχει να κάνει με οτιδήποτε άλλο όχημα, εκτός Μονής, βρίσκεται εδώ.» Μα υπάρχει και κάτι άλλο εδώ, εκτός των Μονών, αναρωτιόμαστε, με την απάντηση να δίνεται περίπου 13 χιλιόμετρα μετά, με το τελευταίο χιλιόμετρο μάλιστα να είναι το μοναδικό σε όλο το Άγιον Όρος όπου το χώμα δίνει τη θέση του σε τσιμέντο καλής ποιότητας (απαγορεύεται η άσφαλτος), προσεγγίζοντας την Πρωτεύουσα, τις Καρυές.

Είναι πολύ νωρίς, αλλά η περιοχή είναι γεμάτη από πιστούς και μοναχούς, όπως και τα ελάχιστα μαγαζάκια που υπάρχουν εκεί, ακόμα και το καφενείο όπου βρήκαμε… «παραδοσιακό αγιορείτικο φρέντο», όπως μας λέει χαρακτηριστικά ο πατήρ Φιλήμων, σπάζοντας και το τελευταίο κομματάκι πάγου που μπορεί να είχε απομείνει στη γνωριμία μας με τον εξαιρετικό αυτόν άνθρωπο, που έχει ζήσει και έντονη κοσμική ζωή. Εκεί, μέσα στις Καρυές, βρίσκεται και το Πρωτάτο. Ο αρχαιότερος σωζόμενος ναός του Αγίου Όρους, που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Είναι περισσότερο γνωστός για τα κειμήλια που φιλοξενεί, όπως την εικόνα «Άξιον Εστί».

Οδοιπορικό στο Άγιον Όρος: Με ιδανικό όχημα!

Ενώ έχουμε αρχίσει ήδη το οδοιπορικό μας σε μέρη μαγικά, που συνδυάζουν την παρθένα γη με τα απίστευτα μοναστικά κτίσματα και τους χωματόδρομους που θα μπορούσαν να αποτελούν μερικές από τις καλύτερες ειδικές διαδρομές του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ράλλυ -και δεν υπερβάλλουμε καθόλου σε αυτό-, διαπιστώνουμε αμέσως ότι το Nissan Navara μας δε νιώθει καθόλου μοναξιά.

Τα περισσότερα οχήματα του Αγίου Όρους είναι αυτής της κατηγορίας, αφού, εκτός από τις τεράστιες εκτός δρόμου δυνατότητες, παρέχουν σημαντική βοήθεια, εξαιτίας της καρότσας, στις δουλειές που έχουν να κάνουν στην καθημερινότητά τους οι μοναχοί. Το σημαντικότερο στοιχείο του συγκεκριμένου, βέβαια, το οποίο έχει εντοπίσει αμέσως και ο έμπειρος οδηγός-μοναχός, είναι η ανάρτησή του. Οι πέντε σύνδεσμοι στο πίσω μέρος, για την έκδοση Double Cab, εξασφαλίζουν βελτιωμένη οδηγική άνεση, ενώ σημαντικό ρόλο σε αυτήν την περίπτωση παίζει και το μειωμένο βάρος.

Σε εξαιρετικές διαδρομές, για τις οποίες έχουμε πάρει ειδική άδεια για να μπούμε, αφού είναι στη δικαιοδοσία των Μονών της περιοχής και οριοθετούνται με μπάρα και φυλάκιο, όπως αυτή προς το Βατοπέδι και τη Σιμωνόπετρα, μπορείς μέχρι και να απολαύσεις το Navara, όσο και αν η έννοια της απόλαυσης είναι εκτός λογικής στα ιερά χώματα που βρισκόμαστε.

Το αυτοκίνητο είναι εφοδιασμένο με ένα ηλεκτρονικό διαφορικό περιορισμένης ολίσθησης (eLSD), το οποίο χρησιμοποιεί αισθητήρες στην πέδηση που παρακολουθούν συνεχώς την ταχύτητα του τροχού. Έτσι, εάν το σύστημα διαπιστώσει ότι ένας τροχός σε έναν άξονα περιστρέφεται ταχύτερα από ό,τι ο άλλος, η πίεση πέδησης εφαρμόζεται με τρόπο ανεπαίσθητο για τον οδηγό και τους επιβάτες, προκειμένου να επιβραδυνθεί ο ταχύτερος τροχός. Με αυτόν τον τρόπο, το Navara -παρά το γεγονός ότι το «δικό μας» έχει ασφάλτινα ελαστικά- προσφέρει ακόμα μεγαλύτερη πρόσφυση, με την αίσθηση ασφάλειας να είναι υψηλή, ακόμα και αν το πιέσεις αρκετά.

Ο 2.3 dCi κινητήρας του αυτοκινήτου είναι έως και 24% πιο αποτελεσματικός, σύμφωνα με την εταιρεία, από εκείνον του απερχόμενου, και σαφέστατα πιο καθαρός σε ρύπους, αλλά και πιο οικονομικός σε κατανάλωση, με νούμερα κορυφαία για την κατηγορία. Διατίθεται με δύο επιλογές ισχύος εξόδου, 160 και 190 ίππων, με το… Αγιορείτικο να είναι το «μικρό» με το μηχανικό κιβώτιο και, φυσικά, τετρακίνητο.

Οι 20 Ιερές Μονές

Τα μοναστικά ιδρύματα του Αγίου Όρους διακρίνονται σε έξι τάξεις: τις Ιερές Μονές, τις Σκήτες, τα Κελιά, τις Καλύβες, τα Καθίσματα και τα Ησυχαστήρια. Όλες οι Ιερές Μονές αποτελούν θρησκευτικά πνευματικά ιδρύματα, και όλες χαρακτηρίζονται ως «Κυρίαρχες», «Βασιλικές», «Πατριαρχικές» και «Σταυροπηγιακές».

Κυρίαρχες επειδή διατηρούν ιδιοκτησιακό και οργανωτικό αυτοδιοίκητο του χώρου τους, μη υποκείμενο σε κανέναν περιορισμό ως προς τον αριθμό των μοναχών. Βασιλικές επειδή η ίδρυσή τους οφείλεται σε εντολή ή συνδρομή των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων, ή η ίδρυσή τους επικυρώθηκε με αυτοκρατορικό χρυσόβουλο. Πατριαρχικές ονομάστηκαν αργότερα με την έκδοση πατριαρχικών σχετικών σιγιλίων, όταν συνδέθηκαν με το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, που ανέλαβε την πνευματική και μόνο εποπτεία τους. Σταυροπηγιακές γιατί κατά την ίδρυσή τους τοποθετήθηκε σε αυτές σταυρός, ο οποίος απεστάλη από το Οικουµενικό Πατριαρχείο.

Οι Αθωνικές Μονές σήμερα είναι όλες κοινόβιες. Στις κοινόβιες οι αδελφοί έχουν τα πάντα κοινά, και τίποτε ιδιόκτητο. Της Μονής προΐσταται ισόβιος Ηγούμενος, ο Κοινοβιάρχης, έχοντας γύρω του τη Γεροντία και τους Επιτρόπους. Ο αριθμός των είκοσι Μονών, ως αναγνωρισμένων ανέκαθεν από την Εκκλησία και την Πολιτεία, δεν μπορεί ούτε να αυξηθεί ούτε να ελαττωθεί.

Επειδή όμως οδοιπορικό στο Άγιον Όρος ουσιαστικά είναι οδοιπορικό στις Ιερές Μονές του, ας τις γνωρίσουμε επιγραμματικά και με την ιεραρχική σειρά τους:

Η Μονή της Μεγίστης Λαύρας (963 μ.Χ.) βρίσκεται πάνω σε ένα πλάτωμα βράχου. Στη Μονή αυτήν αξίζει να δουν οι επισκέπτες τις τοιχογραφίες του Θεοφάνη του Κρητός, καθώς και τον τάφο του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη, επίσης στο καθολικό.
Η Μονή Βατοπεδίου ή και Βατοπαιδίου (972 μ.Χ) είναι στη μέση της βορειοανατολικής πλευράς της χερσονήσου. Η Μονή έχει ως μέγιστο θησαυρό την Αγία Ζώνη της Θεοτόκου, στην οποία αποδίδονται πολλά θαύματα. Την Αγία Ζώνη δώρισε στη Μονή ο αυτοκράτορας Ιωάννης Καντακουζηνός.

Η Μονή Ιβήρων (976 μ.Χ) γιορτάζει στην Κοίμηση της Παναγίας. Βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά της αθωνικής χερσονήσου, επάνω σε μικρό όρμο. Δίπλα στην παλιά είσοδο της Μονής βρίσκεται το παρεκκλήσι της Παναγίας της Πορταΐτισσας, με τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. (Σ.σ.: Αξέχαστη η στιγμή που την προσεγγίζουμε με το Navara και νιώθουμε ότι βρισκόμαστε κάπου στα Χάιλαντς της Σκωτίας).
Η Μονή Χιλανδαρίου (1197 μ.Χ.) είναι σερβικό μοναστήρι το οποίο θεωρείται το σημαντικότερο κέντρο του σερβικού πολιτισμού, αφού η συμβολή του είναι τεράστια στη διαμόρφωση της παιδείας και της πνευματικότητας. Διατηρεί μια εξαιρετικά πλούσια συλλογή από πρωτότυπα παλαιά χειρόγραφα, εικόνες, και τοιχογραφίες.

Η Μονή Διονυσίου (1375 μ.Χ.) βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά της χερσονήσου, κτισμένη σε απόκρημνο παραθαλάσσιο βράχο, 80 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Στη Μονή αυτήν αξίζει να δουν οι επισκέπτες τις τοιχογραφίες με τις περίφημες παραστάσεις από την Αποκάλυψη, το ιερό σκευοφυλάκιο και την πλούσια ιστορική βιβλιοθήκη της Μονής.
Η Μονή Κουτλουμουσίου (12ος αιώνας) φέρεται επίσης με το όνομα «Ιερά Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρος», στην οποία είναι αφιερωμένο το καθολικό της. Σε αυτήν μόνασε ο περίφημος αγιογράφος του 18ου αιώνα Διονύσιος ο εκ Φουρνά. Εκεί έγραψε το βιβλίο «Ερμηνεία της Ζωγραφικής Τέχνης» και ανακαίνισε και αγιογράφησε το 1711 το ναό του κελιού.

Η Μονή Παντοκράτορος (1363 μ.Χ.) έχει μορφή οχυρωμένου μεσαιωνικού κάστρου. Το καθολικό της είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Στη Μονή αυτήν αξίζει να δουν οι επισκέπτες, στο καθολικό, την ολόσωμη εικόνα της Παναγίας της Γερόντισσας, καθώς επίσης στον πύργο της Μονής το ιερό σκευοφυλάκιο με τις περίφημες εικόνες του 14ου αιώνα.
Η Μονή Ξηροποτάμου (11ος αιώνας) είναι 8η στην ιεραρχία των Αγιορείτικων Μονών. Μεταξύ των κειμηλίων που φυλάσσονται στο καθολικό συμπεριλαμβάνεται το μεγαλύτερο τεμάχιο Tιμίου Ξύλου που υπάρχει στον κόσμο. Έχει μήκος 31 εκατοστά, πλάτος 16 και πάχος 25 εκατοστά.

Η Μονή Ζωγράφου (919 μ.Χ.) είναι βουλγαρική και βρίσκεται στη βόρεια πλευρά και περί το μέσον κατά πλάτος της Αθωνικής χερσονήσου. Βρίσκεται σε μια κοιλάδα και περιβάλλεται από πυκνό δάσος. Στη βιβλιοθήκη φυλάσσονται χειρόγραφοι κώδικες, 162 στα ελληνικά και 388 στα σλαβικά, καθώς και 16.000 τόμοι βιβλίων στις δύο γλώσσες.
Η Μονή Δοχειαρίου (11ος αιώνας) βρίσκεται μεταξύ των μοναστηριών Ξενοφώντος και Κωνσταμονίτου στο Άγιον Όρος. Στο μοναστήρι υπάρχουν 10 παρεκκλήσια. Η βιβλιοθήκη έχει περισσότερα από 400 χειρόγραφα και 1.500 τόμους βιβλίων.

Η Μονή Καρακάλλου (1070 μ.Χ.) είναι σαν ένα μικρό ορθογώνιο κάστρο στην άκρη ενός λόφου, καταμεσής του δάσους. Στη Μονή αυτήν αξίζει να δουν οι επισκέπτες το καθολικό με τις τοιχογραφίες και τις εικόνες του Διονυσίου του εκ Φουρνά (18ος αιώνας), την ιστορική βιβλιοθήκη της με τους σπάνιους χειρόγραφους κώδικες και ασφαλώς τον περίφημο πύργο της Μονής.
Η Μονή Φιλοθέου (992 μ.Χ.) είναι ξακουστή μεταξύ άλλων για την εικόνα της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας αλλά και την εικόνα της Παναγίας της Γερόντισσας. Ως μεγαλύτερο θησαυρό της κατέχει το άφθαρτο δεξί χέρι του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου.

Η Μονή Σίμωνος Πέτρας (1363), λεγόμενη και «Σιμωνόπετρα», βρίσκεται σε υψόμετρο 300 μ. από τη θάλασσα, πάνω σε βράχο από γρανίτη, που έχει βάθος 10 χλμ. μέσα στη γη και φαντάζει σχεδόν σαν να κρέμεται. Από τις πιο εντυπωσιακές, ως τοποθεσία, του Αγίου Όρους.
Η Μονή Αγίου Παύλου (11ος αιώνας) είναι η νοτιότερη Μονή της δυτικής ακτής της χερσονήσου του Άθω. Στη Μονή αυτήν αξίζει να δουν οι επισκέπτες το παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου, με τις τοιχογραφίες της κρητικής σχολής του 1554, το τμήμα των δώρων των Μάγων που φυλάσσονται στο καθολικό, καθώς επίσης τη βιβλιοθήκη της Μονής με τους χειρόγραφους κώδικες του 9ου-10ου αιώνα.

Η Μονή Σταυρονικήτα (1542 μ.Χ.) κατέχει τη θαυματουργή ψηφιδωτή εικόνα του Αγίου Νικολάου του Στρειδά. Ονομάζεται έτσι γιατί, όταν την έβγαλαν από τη θάλασσα, όπου είχε παραμείνει για εκατοντάδες χρόνια αναλλοίωτη, στο μέτωπο του Αγίου ήταν κολλημένο ένα στρείδι, που όταν το έβγαλαν έτρεξε αίμα.
Η Μονή Ξενοφώντος (1070 μ.Χ.) έχει ως μέγιστο θησαυρό της τη θαυματουργή εικόνα της Θεοτόκου της Οδηγήτριας. Οι επισκέπτες της αξίζει να δουν επίσης το παλαιό καθολικό με τις τοιχογραφίες της κρητικής σχολής (1544), το παρεκκλήσι του Αγίου Δημητρίου καθώς και την τράπεζα όπου φέρονται τοιχογραφίες του 1475.

Η Μονή Γρηγορίου (14ος αιώνας) είναι 17η στην ιεραρχία των μονών του Αγίου Όρους. Στη Μονή αυτήν αξίζει να δουν οι επισκέπτες το καθολικό με τις τοιχογραφίες (1779) και την εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας (1497), καθώς και το ιερό σκευοφυλάκιο.
Η Μονή Εσφιγμένου (11ος αιώνας). Οι διαμένοντες στη Μονή, περίπου 107 παλαιοημερολογίτες μοναχοί, θεωρούνται σχισματικοί από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και από κάθε τοπική ορθόδοξη Εκκλησία και Πατριαρχείο.

Η Μονή Αγίου Παντελεήμονος (11ος αιώνας) είναι γνωστότερη ως Ρωσικό Μοναστήρι. Στη Μονή αυτήν αξίζει να δουν οι επισκέπτες το μεγάλο καμπαναριό κατασκευής 1893, με τη μεγαλύτερη αγιορείτικη καμπάνα, καθώς και τη βιβλιοθήκη της Μονής με τα σπάνια εικονογραφημένα χειρόγραφα.
Η Μονή Κωνσταμονίτου (1086 μ.Χ.) είναι η 20ή στην ιεραρχία των Αγιορείτικων Μονών. Θεωρείται μοναχική Μονή μέσα στο απάτητο δάσος του Κρειοβουνίου, περίπου στο κέντρο της χερσονήσου. Οι επισκέπτες αξίζει να δουν στο καθολικό την εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας, καθώς και τις τοιχογραφίες στο παρεκκλήσι της Παναγούδας, που ανάγονται στο 1670.

Οδοιπορικό στο Άγιον Όρος: Θα επιστρέψουμε

Φυσικά, μέσα στις δύο ημέρες που μείναμε στο Άγιον Όρος, δεν καταφέραμε να επισκεφθούμε ούτε το ένα τρίτο των Μονών, αλλά εξαιτίας του αυτοκινήτου είδαμε πολλά και γεμίσαμε από εικόνες και συναισθήματα, που προέκυψαν απλόχερα από την τοποθεσία και τους ανθρώπους που κατοικούν εκεί.

Όχι, δε θα διαβάσετε εδώ άποψη για το εάν είναι σωστές οι φοροαπαλλαγές και η απαλλαγή από την υποχρεωτική θητεία των δόκιμων και των μοναχών του Αγίου Όρους. Κάποια πράγματα θα μας επιτρέψετε να τα κρατήσουμε για τους εαυτούς μας, αφού δεν είμαστε εμείς αυτοί που θα κρίνουμε τη φιλοσοφία που βρίσκεται πίσω από το μοναχισμό, ούτε θα μπούμε στη διαδικασία να κριτικάρουμε τα καλώς ή κακώς κείμενα που μπορεί να συμβαίνουν ακόμα και εκεί, στο ίδιο το Περιβόλι της Παναγίας.

Όπως σε κάθε γωνιά αυτού του πλανήτη, ακόμα και εκεί διαπιστώσαμε τα άκρα, από πάμπλουτες Μονές και την τελευταία λέξη της τεχνολογίας στην υπηρεσία των μοναχών τους -χωρίς να είναι απαραίτητα κατακριτέο κάτι τέτοιο, τουλάχιστον από εμάς- έως και την απόλυτη ταπείνωση μπροστά στη Θεία δύναμη και την αυθεντική προσευχή από γέροντες που -αν μη τι άλλο- καταλαβαίνεις ότι αποτελούν κάτι το διαφορετικό και το απόκοσμο σε σχέση με το σύνολο.

Ένα όμως είναι το σίγουρο. Η ενέργεια του μέρους δεν περιγράφεται μέσα από σελίδες, λέξεις και φωτογραφίες. Πρέπει να το ζήσεις για να καταλάβεις ότι είσαι σε μία από τις πιο ιδιαίτερες γωνιές του παγκόσμιου χάρτη, και εμείς θέλουμε να βρεθούμε και πάλι εκεί. Ίσως αυτήν τη φορά πεζοί από την αρχή έως το τέλος και, γιατί όχι, χωρίς φωτογραφικές μηχανές και κινητά τηλεφώνα, για λίγες ημέρες πραγματικής γαλήνης και ψυχικής ανάτασης, που κάθε άνθρωπος αξίζει και πρέπει να αναζητά._ Μ. Σαλ.

Γεννημένος το 1977, ο πατήρ Φιλήμων (φωτ.) αποτέλεσε το σημαντικότερο παράγοντα για να πραγματοποιηθεί με επιτυχία το δύσκολο αυτό οδοιπορικό. Λάτρης των αυτοκινήτων και επαγγελματίας οδηγός στην κοσμική ζωή του, μας ξενάγησε ιδανικά σε αυτήν την πρώτη επίσκεψή μας, στο Άγιον Όρος.

Θελήσαμε να συμβαδίσουμε με την καθημερινότητα των μοναχών που μας φιλοξένησαν. Συμμετοχή στις μυσταγωγικές λειτουργίες του μικρού ναού, εξαιρετικές γεύσεις στην Τράπεζα, συζήτηση στο Αρχονταρίκι, ακόμα και εθελοντική βοήθεια στις δουλειές της Σκήτης. Αξέχαστη εμπειρία!

Δείτε το το βίντεο από το οδοιπορικό μας στο Άγιον Όρος με Nissan Navara