Μπορεί ο τίτλος στους παλαιότερους να ξυπνά μνήμες από το θρυλικό ιταλικό μοντέλο το οποίο κατασκευαζόταν… εκεί στο Νότο, αλλά στην περίπτωσή μας προσδιορίζει με ακρίβεια το οδοιπορικό των 2.000 χλμ. στη νότια Ιταλία με μια σύγχρονη Alfa Romeo, και μάλιστα το πρώτο SUV στην ιστορία τους, τη Stelvio.
Παρ’ ότι κατά καιρούς έχουμε διασχίσει το μεγαλύτερο μέρος της ιταλικής επικράτειας, εντούτοις μας έλειπε ένα μεγάλο οδοιπορικό περιμετρικά στο Νότο, στο πιο υποβαθμισμένο κομμάτι αυτής της μεγάλης και όμορφης χώρας, το οποίο μάλιστα έχει εξαιρετικά μεγάλο ενδιαφέρον, ειδικά για εμάς τους Έλληνες.
Κείμενο: Μανώλης Σαλούρος / Φωτογραφίες: Θάνος Ηλιόπουλος
Τα γνωστά μας ελληνόφωνα χωριά, τόσο της Απουλίας όσο και της Καλαβρίας, αποτελούν και πρέπει να αποτελούν σημείο αναφοράς για κάθε συμπατριώτη μας. Πρόκειται για την περίφημη Magna Grecia (Μεγάλη Ελλάδα), που εκτείνεται νοτίως μιας νοητής γραμμής ανάμεσα στις πόλεις Μπάρι και Νάπολη. Από εκεί και πέρα, ο προορισμός μας περιλαμβάνει πανέμορφες τοποθεσίες, όπως το βγαλμένο από παραμύθι Αλμπερομπέλο, το χωριό-φάντασμα Πεντεντάτιλο, την έκπληξη-Σκύλλα, αλλά και την ονειρεμένη διαδρομή Αμαλφιτάνα, που διασχίζει περίφημα τουριστικά θέρετρα, όπως το Αμάλφι και το Ποζιτάνο, τα οποία δυσκολευτήκαμε να διαβούμε -από την κίνηση-, ακόμα και στις αρχές Απρίλη. Φυσικά, στα νότια βρίσκεται και η Πομπηία με τον Βεζούβιο, σημεία που αποτελούν πόλο έλξης για εκατομμύρια επισκέπτες από όλον τον κόσμο κάθε χρόνο.
Τέσσερις ημέρες και τρία βράδια, λοιπόν, με την ιδανική συντροφιά της Alfa Romeo Stelvio 2.2D 210 ίππων Q4, και με την ελπίδα να καταφέρουμε να σας πάρουμε συνταξιδιώτες μας μέσα και από αυτό το οδοιπορικό μας, το οποίο μόλις ξεκίνησε. Από πού; Από το κέντρο της Αθήνας, στην οδό Σέκερη, αριθμός 2.
Στην ιταλική πρεσβεία!
Δε θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε με καλύτερους οιωνούς αλλά και ουσία αυτό το οδοιπορικό. Έπειτα από επικοινωνία με τον παλιό μας συνάδελφο στο περιοδικό και νυν υπεύθυνο δημοσίων σχέσεων της FCA Greece, Ιάκωβο Κρομμύδα, προέκυψε το όνομα-κλειδί του κ. Ρομπέρτο Απρίλε, που εργάζεται στην πρεσβεία της Ιταλίας στην Αθήνα.
Ευχαριστούμε πολύ τον κ. Ρομπέρτο Απρίλε.
Ο Ρομπέρτο (μας απαγόρευσε τον πληθυντικό από την πρώτη στιγμή) μας υποδέχθηκε γεμάτος ευγένεια και κέφι για να μας βοηθήσει, και επί δύο ώρες μας αποκάλυπτε απλόχερα όλα τα «tips» και τα μυστικά για την περιοχή όπου θα ταξιδέψουμε. Το Νότο τον γνωρίζει σε κορυφαίο επίπεδο, όπως προκύπτει και μέσα από το βιβλίο-ταξιδιωτικό οδηγό που έχει γράψει με τίτλο «Κάτω Ιταλία Μεγάλη Ελλάδα», το οποίο ξεκοκαλίσαμε με τον Θάνο όλες τις ημέρες του ταξιδιού μας, με τις γεμάτες από πληροφορίες σελίδες του να αποτελούν για εμάς την κατάλληλη συντροφιά.
Με τις ευχές του και την αμέριστη βοήθειά του να μας συνοδεύει, έχει φτάσει το πρωινό της Πρωταπριλιάς, και βρισκόμαστε στο αεροδρόμιο για να ξεκινήσει ένα ταξίδι σαν… ψέμα. Απευθείας πτήση της Aegean για Ρώμη και, με 60 ευρώ κόστος για το ταξί από το αεροδρόμιο Φιουμιτσίνο, φτάνουμε στο κέντρο της «αιώνιας πόλης», όπου και η αντιπροσωπεία της FCA, από όπου θα παραλάβουμε το αυτοκίνητο. Μία σχεδόν ολοκαίνουργια μαύρη καλλονή, με ένα εντυπωσιακό ανοιχτόχρωμο δερμάτινο σαλόνι, που το φωτίζει ακόμα πιο πολύ η τεράστια ηλιοροφή, μας περιμένει να γεμίσουμε με χιλιόμετρα το οδόμετρό της και να τη φωτογραφίσουμε στα νότια της χώρας. Τοποθετούμε με άνεση τις αποσκευές και τα φωτογραφικά στα 525 λίτρα του χώρου αποσκευών που προσφέρει το αμάξωμα των 4.687 χλστ. και επιβιβαζόμαστε αποφασισμένοι να μη χάσουμε καθόλου χρόνο.
Βολευόμαστε στα σκληρά μπάκετ καθίσματα με την αίσθηση να είναι εξαιρετική, παρά το γεγονός ότι καθόμαστε 190 χλστ. πιο ψηλά από ό,τι στην Giulia, για παράδειγμα, ενώ την ίδια στιγμή πολλά ιταλικά γκάτζετ μέσα στο εσωτερικό με τις λιτές γραμμές σε κάνουν να νιώθεις τέλεια. Το βολάν με το ενσωματωμένο μπουτόν εκκίνησης αριστερά, αλλά και τα τεράστια και σταθερά στην κολόνα του τιμονιού paddles του αυτόματου κιβωτίου (ZF) των 8 σχέσεων είναι δύο από αυτά.
Σχεδιάζουμε τη διαδρομή μας στο Navi του αυτοκινήτου μέσα από τη μεγάλη οθόνη των 8,8 ιντσών, φυσικά και με το δικό μας φορητό σύστημα πλοήγησης, που πάντα εμπιστευόμαστε περισσότερο, και ξεκινάμε πληκτρολογώντας ως τερματικό σταθμό της πρώτης ημέρας το Αλμπερομπέλο, σε απόσταση 557 χιλιομέτρων από τη Ρώμη. Ενδιάμεσοι σταθμοί μας όμως η Ρέτζια ντι Καζέρτα, με το διάσημο βασιλικό ανάκτορο από τότε που η Νότια Ιταλία ήταν ανεξάρτητο κράτος και ο βασιλιάς έμενε στην Νάπολη, αλλά και η Ματέρα, μέσω της Ποτέντσα, μιας άκρως ενδιαφέρουσας πόλη με πολλά ελληνικά στοιχεία, η οποία έχει κατοικηθεί από την παλαιολιθική περίοδο και θεωρείται από τις παλαιότερες πόλεις του κόσμου.
Νωρίς το απόγευμα, πληρώνουμε 35 ευρώ διόδια όταν αφήνουμε τον αυτοκινητόδρομο, δίνοντας το ένα και μοναδικό «μπιλιέτο» που είχε χρειαστεί να πάρουμε, και προσεγγίζουμε κάτι το μαγικό. Η επαρχιακή πια διαδρομή θυμίζει πολύ Ελλάδα, με τις χαρακτηριστικές ξερολιθιές να οριοθετούν τα οικόπεδα, αλλά και να αποτελούν τις φυσικές μπαριέρες του δρόμου.
Ξαφνικά προβάλλει ένας αλλόκοτος οικισμός με πέτρινες κωνικές στέγες. Το Αλμπερομπέλο είναι μία μικρή ιταλική πόλη της Απουλίας, στην επαρχία του Μπάρι, η οποία το 1996 ανακηρύχθηκε από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, κυρίως για τους… τρούλους του. Άλλωστε, την ευρύτερη περιοχή θα τη βρείτε να αναφέρεται και ως «Trulli».
Η ιστορία αυτών των πολύ ιδιαίτερων αρχιτεκτονικά και κατασκευαστικά οροφών, και γενικότερα οικοδομών, συνδέεται με διάταγμα του Βασιλείου της Νάπολης κατά το 15ο αιώνα. Η τεχνική κατασκευής τους είναι παρόμοια με αυτή με την οποία κατασκευάζονταν οι πρωτόγονες καλύβες των προϊστορικών χρόνων. Κατασκευάζονταν χωρίς κονίαμα, για να χρησιμεύσουν ως προσωρινά καταφύγια και αποθήκες, αλλά και ως μόνιμη κατοικία από μικροϊδιοκτήτες γης, εργάτες και αγρότες. Ο λόγος για τον οποίο προτιμούσαν τέτοιου είδους κατασκευές ήταν προκειμένου να αποφεύγουν τη φορολόγηση από το Βασίλειο της Νάπολης, αφού οι ιδιοκτήτες τους μπορούσαν πολύ εύκολα να τα… γκρεμίσουν και να τα κατασκευαστούν ξανά.
Η ώρα που έχουμε φτάσει μας βολεύει πολύ για τη φωτογράφιση και βιντεοσκόπηση (δείτε το βίντεο από το οδοιπορικό μας στο τέλος του άρθρου), με τα περάσματα της μαύρης Stelvio μέσα από τα γραφικά, λευκά και γκρι στενά της περιοχής να δημιουργούν ιδανική αντίθεση. Εδώ θα διανυκτερεύσουμε, θέλοντας να ζήσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα το Trulli-παραμύθι, και το μοναδικό στοιχείο που μας «χαλάει» τη διάθεση είναι ότι τη Δευτέρα πολλά από τα εξαιρετικά καταστήματα εστίασης της περιοχής είναι κλειστά. Παρ’ όλα αυτά, βρίσκουμε το όμορφο «Il Pinnacolo», με την τοποθεσία και την εμφάνισή του να υπερτερούν της τίμιας αλλά μέχρις εκεί… κουζίνας του, και ολοκληρώνουμε την πρώτη ημέρα μας με μια όμορφη περαντζάδα στα στενοσόκακα με τους τρούλους. Έτσι, άλλωστε, γνωρίζεις μία πόλη, όταν την περπατάς και την… καληνυχτίζεις!
«Kalos irtate»
Πολύ πρωινό ξύπνημα, αφού ο επόμενος στόχος μας είναι τα περίφημα ελληνόφωνα χωριά της Απουλίας. Πρώτα όμως περνάμε από την μπαρόκ Μαρτίνα Φράνκα, που είναι χτισμένη στην κορυφή του όρους του Αγίου Μαρτίνου, και από το εντυπωσιακό και κατάλευκο από τον ασβέστη Οστούνι, με την εντυπωσιακή θέα προς τη θάλασσα και μία γεμάτη από καλντερίμια γραφική χώρα, παρόμοια με αυτές ελληνικών νησιών, όπως της Πάτμου και της Αμοργού.
Στη συνέχεια, κινούμαστε παραλιακά με κατεύθυνση το Λέτσε. Όταν βρεθείτε και εσείς εκεί, σας προτείνουμε το ρωμαϊκό αμφιθέατρο και το ιστορικό κέντρο, με κορυφαία σημεία για να δείτε το Σάντα Κρότσε και το Ντουόμο, ενώ στην περιοχή βρίσκεται και το συγκρότημα αγροτουρισμού (Masseria Sant’ Angelo) για καφέ και φαγητό, του Ρόκο Αβαντατζάτο, όπου πραγματικά αξίζει να αφιερώσετε λίγο χρόνο, για χαλάρωση και ωραίες γεύσεις.
Κατεβαίνουμε για τα ελληνόφωνα χωριά του Σαλέντο, με κατεύθυνση για Μάλιε. Οι πληροφορίες που έχουμε εκεί από τον Ρομπέρτο είναι πολύ συγκεκριμένες και ουσιαστικές, με το ενδιαφέρον του να μας συγκινεί ακόμα και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μας, κάθε φορά που μας έπαιρνε τηλέφωνο για να δει την πορεία μας. «Να μιλήσετε οπωσδήποτε στη Στερνατία με τον Τζόρτζιο Βιντσέντσο Φιλιέρι», μας είχε σημειώσει, χωρίς να μπορούμε να φανταστούμε καν σε πόσο σημαντικό άνθρωπο αναφερόταν. «Φίλοι μου και ο ιδιοκτήτης του Λαογραφικού Μουσείου στην Καλημέρα, αλλά και ο δήμαρχος στο Μαρτάνο.»
Η ώρα 11:30, και μπαίνουμε στην Καλημέρα, συναντώντας την πρώτη από τις χαρακτηριστικές πινακίδες της περιοχής Γκρέτσια Σαλεντίνα, που μας καλωσορίζει σε διάφορες γλώσσες και, φυσικά, και στην ελληνική: «Kalos irtate – Καλώς ήρθατε – Welcome – Bienvenus – Willkommen». Εκεί, στο στενό δίπλα από τον κεντρικό ναό, βρίσκεται και ένα μικρό λαογραφικό μουσείο το οποίο διαχειρίζεται ο Σιλβάνο Παλάμα. Μας έχει φέρει σε επαφή ο Ρομπέρτο, αλλά εκείνη την ημέρα ο ίδιος λείπει στο Μιλάνο. Παρ’ όλα αυτά, ο συμπαθής συνεργάτης του, Βίτο, μας ανοίγει τις πόρτες του μουσείου, με τις στιγμές εκεί και τους ανθρώπους που περνούν από το στενάκι να μας κάνουν να ξεχνάμε ότι είμαστε κάπου στην Ιταλία. Δεν μπορεί, Ελλάδα είναι εδώ! Βγαίνοντας από το χωριό, στους δημόσιους κήπους, κοντοστεκόμαστε στη στήλη που είχε κάνει δώρο ο Δήμος Αθηναίων το 1960 στην Καλημέρα, με την επιγραφή: «Zeni sù en ise ettù sti Kalimera» (Τσένη ‘σού ‘εν είσαι ετού στη Καλημέρα), δηλαδή «Δεν είσαι ξένη, εδώ στην Καλημέρα».
Λίγη ώρα μετά, βρισκόμαστε στο Σολέτο, με το όμορφο ιστορικό κέντρο, όπως και αυτό του Μαρτάνο, στο οποίο μάλιστα βρίσκεται και ο Δήμαρχος, Φάμπιο Ταραντίνο, σημαντική προσωπικότητα για τα ελληνόφωνα χωριά. Σημειώστε εδώ ότι η Ένωση Ελληνόφωνων Χωριών, όπου ο Δήμαρχος είναι και ο Προέδρός της, έχει προχωρήσει σε αδερφοποίηση με το Μεσολόγγι, ενώ η Ένωση αποτελεί την ουσιαστική οικογένεια των Ελλήνων και Ελληνόφωνων της περιοχής.
Όμορφα συναισθήματα έχουν ήδη γεμίσει το πλήρωμα της Stelvio, για τους ανθρώπους που βρίσκονται εκεί ως θεματοφύλακες ενός ολόκληρου πολιτισμού και μιας σπουδαίας παράδοσης. Ο ορισμός ενός τέτοιου ανθρώπου είναι ο Τζόρτζιο Φιλιέρι, ένας εκπαιδευτικός αλλά και μουσικός «Ιταλο-έλληνας», όπως λέει χαρακτηριστικά ο ίδιος, παντρεμένος εδώ και δύο χρόνια με μια επίσης ευγενέστατη Ελληνίδα, τη Σταυρούλα, με την οποία έχουν δημιουργήσει μια ωραία και φιλόξενη οικογένεια. Συναντιόμαστε μαζί του στην κεντρική πλατεία της Στερνατία (ή «Χώρα», όπως εξακολουθούν να τη λένε οι παλιοί) λίγο μετά τις 13:30, αφού μόλις έχει σχολάσει από το σχολείο στο οποίο διδάσκει τα τελευταία δεκαέξι χρόνια ως φιλόλογος, μεταξύ άλλων και τη «Γκρίκο». Ο λόγος για τη διάλεκτο Grico ή Κατωιταλική, ή Γραικάνικη, ή ακόμα πιο απλά τα Γραικάνικα, τα οποία μιλούν οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας.
Ο Τζόρτζιο, αφού πρώτα πλημμυρίζει τα αυτιά και την ψυχή μας με τη μελωδία της κιθάρας του, όπως κάνει και με το συγκρότημά του «Asteria», μας ανοίγει την πόρτα του Συλλόγου «Chora-ma» (Χώρα μας). Εκεί μας λέει σε άψογα ελληνικά πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα για την ιστορία, ελληνική και βυζαντινή, της περιοχής, και μας εξηγεί ότι… «πλέον, από τα εννέα χωριά, μόνο τα επτά (Στερνατία, Κοριλιάνο, Καστρινιάνο, Καλημέρα, Μαρτάνο, Μαρτινιάνο, Τζολίνο) θεωρούνται ελληνόφωνα, γιατί σε δύο, στο Σολέτο και στο Μελπινιάνο, οι ηλικιωμένοι δε μιλούν πλέον τη διάλεκτο». Φεύγοντας, μας ανοίγει το εντυπωσιακό υπόγειο ελαιοτριβείο του χωριού, το οποίο πλέον λειτουργεί ως μουσείο, αλλά και την πόρτα του σπιτιού του! «Δεν υπάρχει περίπτωση να φύγετε αν δεν μπείτε λίγο να ξεκουραστείτε στο σπίτι μας. Να σας κεράσουμε κάτι!»
Τον έχουμε γνωρίσει το πολύ πριν από μία ώρα, αλλά η αυθεντική και αυθόρμητη αγκαλιά του όταν μας αποχαιρετούσε θα μας μείνει αξέχαστη, όπως και όλο το σκηνικό της περιοχής και των υπόλοιπων χωριών από όπου περνούμε, λίγο πριν αρχίσουμε να κατεβαίνουμε ακόμα πιο νότια. Μάγκνα Γκρέτσια, θα επιστρέψουμε!
Άνθρωποι σαν τον 50χρονο Γιώργο (Giorgio Vincenzo Filieri) «φυλάνε Θερμοπύλες» σε μία μικρή Ελλάδα μέσα στην Ιταλία, τόσο με την εκπαιδευτική του ιδιότητα, αφού διδάσκει την Γκρίκο δεκαέξι ολόκληρα χρόνια στα ελληνόφωνα χωριά, διασώζοντας εκφράσεις που έχουμε διαβάσει στον Όμηρο αλλά και ελληνικές και βυζαντινές παραδόσεις, όσο και με την καλλιτεχνική του. Έχει σπουδάσει ιστορία-φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Λέτσε, ελληνική γλώσσα στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ενώ έχει δημιουργήσει και μια απλή μέθοδο εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας του Σαλέντο με το όνομα «Ivo milo to griko». Το συγκρότημα που έπαιζαν οι παππούδες του και ο πατέρας του ονομαζόταν «οι Λούκοι» από το όνομα Λουκάς, του πρώτου παππού της οικογένειας. Το δικό του, Asteria, δημιουργήθηκε το 1993, και έχουν παίξει πολλές φορές και στην Αθήνα, σε χώρους όπως το θέατρο Πέτρα, στο Κατράκειο, στο Γκάζι αλλά και στην Ξάνθη, στο Βόλο κτλ. Ασχολείται με τα ελληνόφωνα τραγούδια, το είδος ταραντέλα, που στην περιοχή αναφέρεται ως «πίτσικα πίτσικα», δηλαδή «τσίμπημα τσίμπημα», αλλά και με όλα τα κοινά, μέσα από το σύλλογο «Chora-ma», όπου είναι αντιπρόεδρος. «Μόνο πέρυσι, είχαν επισκεφθεί το σύλλογο 5.000 Έλληνες. Αυτό που τους λέμε συνέχεια είναι να μην έρχεστε εδώ σαν τουρίστες, μόνο σαν αδέρφια, γιατί έτσι σας αισθανόμαστε!»
Δε χάσαμε την ευκαιρία ενός σύντομου μαθήματος από τον Γιώργο, μαθαίνοντας πώς λέγονται και πώς γράφονται μερικές λέξεις και εκφράσεις στα γκρίκο, και την αντιστοιχία τους στα ελληνικά:
tsomi – ψωμί
fengo – φεγγάρι
ijo – ήλιος
kama – ζέστη
sciddho – σκύλος
poda – πόδι
chera – χέρι
nitta – νύχτα
ala – αλάτι
tripi – τρύπα
mea – μεγάλος
kecci – μικρός
ime – είμαι
echo – έχω
travud`o – τραγουδώ
polem`o – δουλεύω
dronno – ιδρώνω
telo – θέλω
tsero – ξέρω
kulut`o – ακολουθώ
Ιv`o travud`o trav`udia grika
– εγώ τραγουδώ ελληνόφωνα τραγούδια
O Nton`ι p`ιnn`ι t o kras`ι kal`o
– Ο Αντώνης πίνει το καλό κρασί
Στο χωριό-φάντασμα της Ιταλίας και στη Σκύλλα
Γεμάτοι από σκέψεις και συναισθήματα, κατηφορίζουμε κι άλλο στο χάρτη, ώστε να γράψουμε τον επίλογο της ημέρας μας στα μέρη των πιο σκληρών μαφιόζων της Ιταλίας, αυτών της Καλαβρίας, με τα δεδομένα φυσικά στις ημέρες μας να έχουν αλλάξει.«Ντράγκετα» ονομάζεται εκεί το οργανωμένο έγκλημα, και κατά μία έννοια η λέξη προέρχεται από την ελληνική φράση «των αντρών η γειτονιά».
Διανυκτέρευση στο Ρέτζιο Καλάμπρια, στην περιοχή όπου δεσπόζει ο ορεινός όγκος του Ασπρομόντε (εκεί τραυματίστηκε, το 1862, ο εθνικός ήρωας της Ιταλίας, Τζιουζέπε Γκαριμπάλντι, σε μάχη με το στρατό του Ναπολέοντα), έπειτα μάλιστα από το ωραιότερο δείπνο του οδοιπορικού μας, στο Via Veneto, το οποίο σας προτείνουμε ανεπιφύλακτα!
Νωρίς και πάλι το ξύπνημα, και άμεση επιβίβαση στη γνήσια Alfa μας, αυτήν τη φορά για το βουνό. Ναι, αυτή η πρώτη SUV-Alfa Romeo έχει σοβαρά επιχειρήματα στη συζήτηση απέναντι στα καταξιωμένα μοντέλα της κατηγορίας, και το νιώθεις σε κάθε δρόμο μαζί της. Στην αουτοστράντα, αλλά και στην ορεινή διαδρομή. Ξεχειλίζει από μεσογειακό ταμπεραμέντο, προσφέρει 210 ίππους και 470 Nm ροπής (μόλις από τις 1.750 σ.α.λ.) από έναν ντίζελ κινητήρα που συνδυάζεται με το -κοντό σε κλιμάκωση- αυτόματο 8άρι (ξυράφι στο «d» του dna) και το σχετικά ελαφρύ (για τα δεδομένα της κατηγορίας) αμάξωμα των 1.659 κιλών.
Αποτέλεσμα; Τα 6,9 δλ., που τα έχει εύκολα η Stelvio ως 2.2D στο «0-100», και η κατανάλωση, που αν θες μπορεί να είναι και κάτω από 8,4 λίτρα/100 χλμ., την οποία έχουμε σημειώσει εμείς, μέχρι στιγμής, ως μέση τιμή του οδοιπορικού μας. Με διπλά ψαλίδια εμπρός και σύστημα πολλαπλών συνδέσμων πίσω, είναι σφιχτή ακόμα και όταν ταξιδεύεις στον τέλειο «Α1» της Ιταλίας, ενώ, όταν αποφασίσεις να στρίψεις και να την πιέσεις, εκμεταλλεύεσαι το ακριβέστατο και γρήγορο τιμόνι της και φυσικά την ασφάλεια του «Q4», που συνοδεύει την έκδοσή μας και απογειώνει το περιθώριο πρόσφυσης.
Με το αυτοκίνητό μας να μας γεμίζει συνεχώς χαμόγελα, κατευθυνόμαστε όσο πιο νότια γίνεται, μέσω του SS106, στο χωριό-φάντασμα της νότιας Ιταλίας, το Πεντεντάτιλο (33 χιλιόμετρα απ’ το Ρέτζιο Καλάμπρια), όντας πλέον στην περιοχή των ελληνόφωνων χωριών της Καλαβρίας. «Πενταδάκτυλο» σε ελεύθερη μετάφραση, εξαιτίας των πέντε κορυφών που έχει το βουνό Μόντε Καλβάριο (460 μέτρα) που στέκεται από πάνω του, με το σκηνικό να είναι πραγματικά μαγευτικό και το χωριό να είναι σαν σκαλιστό πάνω στο όρος. Φυσική «κάλυψη-απόκρυψη» και, χωρίς υπερβολή, ένα από τα πιο ιδιαίτερα σημεία που μπορείς να επισκεφθείς στη νότια Ιταλία. Το εγκαταλελειμμένο χωριό έχει βέβαια ίχνη ζωής και σήμερα, ενώ, ακόμα και από νωρίς το πρωί, ζωντανεύει όχι μόνο από τους επισκέπτες, αλλά και από τις εργασίες που πραγματοποιούνται στο ναό του.
Πέρασμα από την Φιουμάρα Αμεντόλεα, την κοίτη του ποταμού που έχει τριγύρω της κι άλλα ελληνόφωνα χωριά της Καλαβρίας, όπως την Μπόβα, το Ρικούντι ή Ριγκούντι, το Παλίτσι, και συνεχίζουμε για μέρη μυθικά, και συγκεκριμένα για την πόλη «Scilla», απέναντι από τη Σικελία, στο Στενό της Μεσσήνης. Καλά το καταλάβατε, αφού αναφερόμαστε στα μέρη της Σκύλλας, του μυθικού τέρατος του Ομήρου με τα έξι κεφάλια, από το οποίο ξέφυγε ο Οδυσσέας, και της Χάρυβδης, που ρουφούσε τα νερά κοντά στη σικελική ακτή. Σε ιδανικό φωτογραφικό στούντιο εξελίσσεται για εμάς η περιοχή που φημίζεται για το ψάρεμα του ξιφία, με τις Canon να παίρνουν φωτιά και τη θέα από την πλατεία ψηλά να μαγνητίζει!
Στην ονειρεμένη αλλά… στενή Αμαλφιτάνα!
Έχουμε αρχίσει να κυκλώνουμε την «μπότα» της νότιας Ιταλίας, και πλέον κατευθυνόμαστε δυτικά, σε μία από τις πιο όμορφες περιοχές της χώρας αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης, αφού θα έχετε ακούσει ή διαβάσει για τη διάσημη ακτογραμμή «Κοστιέρα Αμαλφιτάνα».
Στο δρόμο για εκεί, όμως, κάνουμε μία μικρή παράκαμψη για την… Ποσειδωνία (Paestum στα λατινικά). Η Ποσειδωνία ήταν αρχαία ελληνική αποικία της Κάτω Ιταλίας στην περιοχή της Καμπανίας, την οποία ίδρυσαν άποικοι από τη Σύβαρη. Βρίσκεται στα 102 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Νάπολης, στη σημερινή επαρχία του Σαλέρνο, κοντά στις ακτές της Τυρρηνικής θάλασσας. Η Ποσειδωνία περιλαμβάνει τρεις από τους πλέον καλύτερα διατηρημένους αρχαίους ελληνικούς ναούς παγκοσμίως.
Η συνέχεια γράφεται στον παράδεισο! Εκεί όπου η φύση οργιάζει, με το συνδυασμό βουνού και θάλασσας να είναι σε τέλεια αναλογία και τις λεμονιές να προσθέτουν την κίτρινη πινελιά σε ένα σπουδαίο έργο τέχνης. Εκεί που, αν βρεθείς τους καλοκαιρινούς μήνες, ίσως να μην μπορείς καν να κινηθείς, ενώ ακόμα και τώρα, αρχές Απρίλη, η επισκεψιμότητα είναι επιπέδου ελληνικών διάσημων νησιών τον Αύγουστο! Στην Κοστιέρα Αμαλφιτάνα! Εμείς θα μείνουμε στο Αμάλφι (279 χιλιόμετρα από Ρώμη και μόλις 72 χλμ. από Νάπολη), ενώ έχουμε στο πρόγραμμά μας το πολύχρωμο Ποζιτάνο, αλλά και το Σορέντο.
Όμως, μία απαιτητική και άκρως επικίνδυνη «πίστα» έχει ξεκινήσει για εμάς και την ογκώδη Stelvio, και πραγματικά θα νιώθουμε νικητές, ακόμα και αν καταφέρουμε να σώσουμε έστω και έναν από τους δύο καθρέφτες της. «Εχθροί» του απέναντι ρεύματος ξεπετάγονται από παντού, ενώ ο δρόμος σε κάποια σημεία είναι τόσο στενός, που απαγορεύει την ταυτόχρονη διέλευση δύο αυτοκινήτων με διαφορετική κατεύθυνση. Πανέμορφη διαδρομή, την οποία σχεδόν δεν μπορείς να απολαύσεις, και εμείς να… ζηλεύουμε τους οδηγούς των δεκάδων(!) παλιών και τέλεια συντηρημένων «τσικουετσέντο» που συναντάμε και εκεί, όπως και σε όλο το Νότο, τα οποία φυσικά ελίσσονται και χωρούν με άνεση σε κάθε σπιθαμή της διαδρομής.
H Αμαλφιτάνα έχει χαρακτηριστεί ως ο ομορφότερος δρόμος του κόσμου, αφού διασχίζει, για περίπου 70 χιλιόμετρα, παραμυθένια τοπία, πόλεις και χωριά, όπως τα Αμάλφι, Ποζιτάνο, Βιέτρι σουλ Μάρε, Μαϊόρι, Ραβέλο, Κόνκα ντέι Μαρίνι, Πραϊάνο, Σάντ’ Άγκατα ντέι Ντούε Γκόλφι. Στενός… αλλά επίγειος παράδεισος!
Δε χαλιόμαστε όμως, το ζούμε, οδηγούμε και φωτογραφίζουμε ασταμάτητα, παρά το γεγονός ότι και ο καιρός για πρώτη φορά δεν είναι με το μέρος μας, ανεβάζοντας ακόμα πιο πολύ το βαθμό δυσκολίας της πίστας. Αποζημίωση; Μα, φυσικά, από τα χωριά της περιοχής, σαφέστατα τα πιο ωραία και γραφικά όλου του Νότου, ο οποίος υπολείπεται πολύ σε αισθητική από το Βορρά της Ιταλίας. Ανάμεσά τους μικρές παραλίες, λες και τις έχει ζωγραφίσει κάποιος διάσημος καλλιτέχνης, με αποκορύφωμα ένα μικρό κολπίσκο, φιορδ ουσιαστικά, ανάμεσα σε Αμάλφι και Ποζιτάνο, με την ονομασία «Φιόρντο ντι Φουρόρε», το οποίο πρέπει να βάλετε στα «must», όποτε και αν βρεθείτε στην περιοχή.
Το μαγικό μας βράδυ εκεί ολοκληρώνεται με ένα εξαιρετικό δείπνο σε ένα από τα αμέτρητα μαγαζιά στο κέντρο του Αμάλφι, στο δρόμο όπου βρίσκεται ένας από τους ωραιότερους ναούς της χώρας, Ντουόμο ντι Σάντ’ Άντρεα, σύμφωνα με τους ίδιους τους Ιταλούς, και φυσικά με το γλύκισμα σπεσιαλιτέ της περιοχής… γρανίτα παγωτό. Κλειδώνουμε με ασφάλεια την Alfa μας στο πάρκινγκ (SOS για την περιοχή) του ξενοδοχείου Miramalfi, και απολαμβάνουμε τη θέα από το ξενοδοχείο. Μαγεία!
Επιστροφή με θέα τον Βεζούβιο!
Είναι η μέρα που θα πρέπει να παραδώσουμε στη Ρώμη την Alfa Romeo Stelvio και να επιστρέψουμε στην Αθήνα με την απογευματινή πτήση που φτάνει στις 20:40. Ως εκ τούτου, δεν μπορούμε να αφιερώσουμε το χρόνο που αξίζουν προορισμοί όπως η Πομπηία, το όρος-ηφαίστειο Βεζούβιος, το οποίο δεν έχει οριστικά απενεργοποιηθεί σύμφωνα με τα λεγόμενα των επιστημόνων, αλλά και τη Νάπολη, με το ιστορικό κέντρο της πόλης, σύμφωνα με την UNESCO, «να παρουσιάζει τη μεγαλύτερη ποικιλία αρχιτεκτονικών στοιχείων σε ολόκληρο τον κόσμο.»
Ένας Νότος, λοιπόν, που προσφέρει τα πάντα! Μπορεί στα 2.000 -ακούραστα- χιλιόμετρα που κάναμε μέσα στο φιλόξενο εσωτερικό της Stelvio να μη συναντήσαμε τον πλούτο και την κορυφαία αισθητική του ιταλικού Βορρά, αλλά οι εναλλαγές εικόνων, εδώ χαμηλά στην «μπότα», μας γέμισαν απόλυτα και η φράση… «θέλουμε να ξαναβρεθούμε εκεί» ακούγεται όλο και πιο συχνά μέσα στην ομάδα του περιοδικού._ Μ. Σαλ.
Δείτε το βίντεο με την εμπειρία μας εκεί… στο Νότο.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
