Ronnie Peterson, 14/2/1944 – 11/9/1978

Εκείνα τα χρόνια, οι φίλοι της ταχύτητας στην Ελλάδα είχαν την δυνατότητα να βλέπουν ζωντανά μόνο δύο αγώνες Formula 1 το χρόνο, το Monaco και τη Monza, από το ΕΙΡΤ (σημερινή ΕΡΤ1). Ειδικά το καλοκαίρι του 1978, η ΥΕΝΕΔ (σημερινή ΕΡΤ2) εξασφάλισε τα δικαιώματα και έδειξε ζωντανά άλλους 6 αγώνες, ανάμεσα στο Monaco και τη Monza, συγκεκριμένα τα Grand Prix Βελγίου, Ισπανίας, Σουηδίας, Γαλλίας, Μ. Βρετανίας και Γερμανίας.

Έτσι, εκείνο το καλοκαίρι, κάθε δεύτερη Κυριακή (τότε δε γίνονταν απανωτοί αγώνες, όπως σήμερα) μικροί και μεγάλοι στήνονταν μπροστά στις ογκώδεις μαυρόασπρες τηλεοράσεις, που συνήθως είχαν κι ένα κεντητό σεμεδάκι επάνω, για να δουν τη Formula 1.

Έπεφτε το σήμα της Eurovision, που είχε τότε τα δικαιώματα, το ίδιο σήμα που ως σήμερα πέφτει στο διαγωνισμό τραγουδιού, κι “έμπαιναν” στα σπίτια, μέσα στη ζέστη του μεσημεριού (ελάχιστα σπίτια είχαν κλιματιστικό) οι θρύλοι εκείνης της εποχής: Niki Lauda, James Hunt, Emerson Fittipaldi, Jody Scheckter, Gilles Villeneuve, Patrick Depailler, Carlos Reutemann, Clay Regazzoni, Jacque Laffite, ονόματα που για καθένα μπορούμε να μιλάμε μέρες.

Το καλοκαίρι του 1978, λοιπόν, κυριαρχούσαν οι δύο χρυσόμαυρες Lotus 79, τα δύο πρώτα αληθινά ground effect αυτοκίνητα, με τον Mario Andretti και τον Ronnie Peterson. Στοιχεία της αεροδυναμικής ground effect είχε εμφανίσει ο Colin Chapman ήδη στη Lotus 78, το 1977, όμως στη Lotus 79 ολοκληρώθηκε αυτή η ιδέα, που άλλαξε τη Formula 1 τα αμέσως επόμενα χρόνια, ώσπου απαγορεύτηκε το 1983 για να επανέλθει φέτος, με τους νέους, υπό Νικόλα Τομπάζη, τεχνικούς κανονισμούς.

Πόσο πιο γρήγορες ήταν οι Lotus 79 από τον συναγωνισμό; Επίσημα οι χρόνοι δείχνουν μισό δευτερόλεπτο το γύρο. Λέγεται όμως πως ήταν τουλάχιστον 2 δευτερόλεπτα πιο γρήγορες από όλους, πλην όμως o Chapman έλεγε στους οδηγούς να κρύβουν ταχύτητα, ώστε να βάζουν στον ύπνο τους άλλους. Αυτό επαληθεύτηκε στο Paul Ricard, όπου ο James Hunt, με την McLaren M26 πήρε στο κυνήγι τις δύο Lotus, όμως κάθε που τις πλησίαζε, αυτές άνοιγαν ρυθμό κι εξαφανίζονταν.

Αν βγάλουμε τις μηχανικές βλάβες, οι Lotus 79 στα ίσια νικήθηκαν μόνο από τον Lauda στο Grand Prix Σουηδίας, όπου η Brabham παρουσίασε τον περίφημο ανεμιστήρα (ένα τεράστιο βεντιλατέρ που ρουφούσε τον αέρα κάτω από το αυτοκίνητο, μετατρέποντάς το σε ανεστραμμένο χόβερκραφτ, ενώ η αεροδυναμική ground effect κάνει το αυτοκίνητο ανεστραμμένο αεροπλάνο) ιδέα που όμως εγκαταλείφθηκε από τον επόμενο αγώνα -αντίθετα με τον μύθο, ποτέ δεν απαγορεύτηκε, ο Bernie Ecclestone, ιδιοκτήτης τότε της Brabham, μετέπειτα αφεντικό της Formula 1, συμφώνησε φιλικά με τους άλλους κατασκευαστές να αποσύρει την ιδέα, πριν οι ενστάσεις φτάσουν στους αγωνοδίκες, λαμβάνοντας σε αντάλλαγμα την εύνοιά τους σε ζητήματα ελέγχου του αθλήματος.

Είχε γίνει λοιπόν εκείνο το καλοκαίρι η Formula 1 θέμα συζήτησης, για παιδιά και για μεγάλους. Άλλοι υποστήριζαν τον Andretti, άλλοι τον Peterson, άλλοι τον Lauda, «που του έβγαλαν τον ανεμιστήρα, αλλιώς θα τους νικούσε όλους», όπως έλεγαν.

Ο Niki Lauda ήταν ήδη δις Παγκόσμιος Πρωταθλητής, ο Mario Andretti είχε έρθει από την Αμερική νικητής κάθε σημαντικού αγώνα εκεί, Indianapolis, Daytona, Sebring, Pikes Peak, ενώ ο Ronnie Peterson ξεχώριζε για το στυλ που οδηγούσε, πάντα με ανάποδα, πάντα μαχητικά, αλλά και για την καλή του διάθεση.

«Σαν παιδί είχε μείνει μέσα του», λέγαν για τον χαρακτήρα του Peterson, όσοι τον είχαν γνωρίσει. Ξανθός και πανύψηλος, σαν Βίκινγκ, γεννημένος το 1944 στην επαρχιακή πόλη του Orebro της Σουηδίας, δεν ενδιαφερόταν ούτε για μαθήματα, ούτε για ποδόσφαιρο, όπως τα άλλα παιδιά, ούτε καν για τον οικογενειακό φούρνο. Τον ενδιέφεραν μόνο τα αυτοκίνητα.

Εγκατέλειψε λοιπόν νωρίς το σχολείο και πήγε να μάθει μηχανικός αυτοκινήτων. Όσα λεφτά έβγαζε, τα ξόδευε για να τρέχει σε αγώνες Karting, ανεβαίνοντας τα σκαλιά κατ αρχήν σε εθνικό και στη συνέχεια σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Στέφθηκε μάλιστα Πανευρωπαϊκός Πρωταθλητής Karting, έχασε όμως το Παγκόσμιο του 1966 από την περίφημη Ιταλίδα Suzanna Raganelli, η οποία παραμένει η μόνη γυναίκα Παγκόσμια Πρωταθλήτρια αγώνων της Ομοσπονδίας που σήμερα ονομάζουμε FIA.

Ο Ronnie Peterson άρχισε να τρέχει σε αγώνες Formula 3, για να πάρει το Σουηδικό Πρωτάθλημα του 1968 και 1969. Το Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Formula 2 το κατέκτησε το 1971 με March, με την οποία έτρεχε ήδη στη Formula 1. Το 1971 λοιπόν, πήρε 5 πόντιουμ στη Formula 1 και τερμάτισε το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα 2^ος, πίσω μόνο από τον πολυπρωταθλητή, Sir Jackie Stewart.

Όλοι μιλούσαν για ένα μεγάλο αστέρι. Οι λάθος δρόμοι στην εξέλιξη της March το 1972, οδήγησαν τον Peterson στη Lotus to 1973, με την οποία πήρε τις 4 πρώτες του νίκες.  Ακολούθησαν άλλες 3 νίκες το 1974, πριν μια δύσκολη χρονιά το 1975. Επιπλέον, ήρθε ως Νο1 στην ομάδα ο Mario Andretti, οπότε μετά τον 1^ο αγώνα του 1976 ο Ronnie Peterson επέστρεψε στη March, με την οποία νίκησε στη Monza, αγώνα από τον οποίο τον αγάπησαν οι Έλληνες τηλεθεατές, δεδομένου ότι μεταδιδόταν ζωντανά στη χώρα μας.

Έξω από τις πίστες, ο Ronnie Peterson ζούσε μια όμορφη ζωή με τη γυναίκα του, Barbro, και την κόρη τους, Nina, που ονομάστηκε έτσι από την στενή τους φίλη, Nina Rindt, σύζυγο του Jochen Rindt, μετά θάνατον Παγκόσμιου Πρωταθλητή Formula 1 1970.

Το 1977 βρίσκει τον Peterson χωρίς νίκη με τις 6τροχες Tyrrell, οπότε επέστρεψε στη Lotus το 1978, μοιραία ως Νο2 του Andretti. «Ήταν ο αξιότερος team mate που είχα ποτέ», λέει ο Andretti. Κι ο Colin Chapman συμφωνούσε, «αν ένα αυτοκίνητο δε νικούσε στα χέρια του Peterson, τότε δε μπορούσε να νικήσει με κανέναν οδηγό».

Το 1978 λοιπόν, περιορισμένος σε ρόλο δεύτερου, είχε το ελεύθερο να νικά μόνο αν εγκατέλειπε ο Andretti. Πάλι, κατόρθωσε να πάρει 2 νίκες, στη Νότια Αφρική με την παλιά Lotus 78 και στην Αυστρία με την 79, και 4 δεύτερες θέσεις, πίσω από τον Andretti, σε Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία και Ολλανδία.

Το απόγευμα της 10ης Σεπτεμβρίου 1978, στήθηκαν στις οθόνες τους οι Έλληνες τηλεθεατές για να δουν το τελευταίο από τα 8 Grand Prix που θα μετέδιδε εκείνη τη χρονιά η Ελληνική τηλεόραση (απέμεναν οι αγώνες σε ΗΠΑ και Καναδά, όπου δεν είχε τηλεοπτικά δικαιώματα η Eurovision).

Αντί όμως για ένα επικό φινάλε του πρώτου καλοκαιριού που οι Έλληνες τηλεθεατές έζησαν τη Formula 1, εκείνο το απόγευμα ξετυλίχθηκε μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες του αθλήματος.

Ο Ronnie Peterson, για τον οποίο έλεγαν πως είχε ήδη συμφωνήσει να οδηγεί με την McLaren το 1979, είχε έξοδο στις δοκιμές τραυμάτισε ελαφρά τα πόδια του και χτύπησε τη Lotus 79 του σε βαθμό που δε μπορούσε να επισκευαστεί πριν τον αγώνα. Η εφεδρική Lotus 79 της ομάδας ήταν ρυθμισμένη στον σωματότυπο του πολύ πιο βραχύσωμου, Andretti. Έτσι του έδωσαν για τον αγώνα μια κακοσυντηρημένη Lotus 78, που είχαν μαζί τους στο φορτηγό της ομάδας.

Ο Peterson εκκινούσε 6^ος. Ο αφέτης όμως έδωσε το σήμα της εκκίνησης ενώ τα αυτοκίνητα από τη μέση και πίσω δεν είχαν ακόμη ακινητοποιηθεί, οπότε, όσα ακόμα κινούνταν, επιτάχυναν κι έφτασαν τα μπροστινά τους. Επιπλέον, ο Peterson είχε κακή εκκίνηση, ίσως λόγω της κατάστασης του συμπλέκτη στο παλιό αυτοκίνητο, ίσως λόγω των ελαφρών τραυμάτων στα πόδια του.

Έτσι τον έφτασαν τα πίσω αυτοκίνητα στο στένεμα της πίστας πριν το πρώτο σικέιν, κι εκεί ακολούθησε πανδαιμόνιο. Χτυπημένη από πίσω και πλάγια, η Lotus του Peterson έπεσε στις μπαριέρες όπου διαλύθηκε το ρύγχος και πήρε φωτιά. Με μιας έτρεξαν οι James Hunt, Patrick Depailler και Clay Regazzoni και τον απεγκλώβισαν από το φλεγόμενο αυτοκίνητο, οπότε είχε ελαφρά μόνο εγκαύματα, έφερε όμως συντριπτικά κατάγματα στα πόδια του -27 συνολικά, όπως αποκάλυψαν οι ακτινογραφίες.

Ο ίδιος δεν έχασε στιγμή τις αισθήσεις του, μιλούσε και φαίνεται μάλιστα στις φωτογραφίες να κοιτά τα πόδια του, οπότε ο Hunt τον έβαλε να ηρεμήσει. Το ιατρικό συνεργείο εστίασε στον οδηγό της Surtees, Vittorio Brambilla, που έδειχνε σε κρίσιμη κατάσταση, καθώς είχε πέσει σε κώμα, χτυπημένος από κάποιον τροχό.

Οι δύο οδηγοί μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο του Μιλάνου. Ο Brambilla έζησε και επανήλθε στους αγώνες στα τέλη του 1979. Ο Peterson όμως παρουσίασε μετεγχειρητικές επιπλοκές, έπεσε σε κώμα τη νύχτα και πέθανε το επόμενο πρωί.

Ο Mario Andretti ανακηρύχθηκε Παγκόσμιος Πρωταθλητής κι ο Ronnie Peterson μετά θάνατον Παγκόσμιος Δευτεραθλητής.

Όμως το δράμα δεν τελείωσε εκεί. Η Barbro Peterson δεν ξεπέρασε ποτέ τον χαμό του Ronnie. Κρατήθηκε με τα δόντια στη ζωή ώσπου η κόρη τους έφτασε στην εφηβεία, την εμπιστεύθηκε στους παππούδες της και η ίδια αυτοκτόνησε. Ετάφη στον ίδιο τάφο με τον Ronnie, στο Orebro.

Ο Ronnie Peterson ήταν ένας «βασιλιάς χωρίς στέμμα», ένας από τους ελάχιστους δηλαδή οδηγούς που άξιζαν με το παραπάνω το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, μα δεν το πήραν ποτέ.

Εδώ μπορείτε να δείτε ένα μικρό αφιέρωμα στον Ronnie Peterson από το επίσημο δίκτυο της Formula 1.