Οι άνθρωποι κάνουν τη διαφορά. Γενικά στους αγώνες και ειδικά στα Ράλλυ. Στην απόλυτα συλλογική προσπάθεια. Η καλύτερη μηχανή μπορεί να δείξει γυμνή και ανήμπορη χωρίς ταλέντο στα μπάκετ ή γνώση στα «τρίποδα», στην ιεροτελεστία του σέρβις.
Σε πρώτο πρόσωπο
Συνεργάστηκα με τους καλύτερους από το πρώτο μέτρο της μικρής μας διαδρομής και ήμουν τυχερός όταν την ώρα τη δύσκολη, τη στιγμή της αλήθειας στη Nissan, είχα δίπλα μου τον κορυφαίο. Τον Κώστα Φερτάκη. Ούτε παππούς, ούτε Φέρτακας. Ο Κώστας, ο δικός μου άνθρωπος.
Το παλμαρέ του και η κοινή μας πορεία είναι γνωστά. Όπως και η ευαισθησία του, το πάθος του ευρύτερα για το χώρο των αγώνων. Καλά αποθηκευμένα στη μνήμη τα πάντα όλα. Από το ’84 μέχρι και το ’89 και αργότερα, σε προσωπικό επίπεδο, αφού η γνωριμία, από το ’75, που εξελίχθηκε σε συνεργασία το ’84, ολοκληρώθηκε σε δυνατή φιλία μέχρι το ’95. Έφυγε νωρίς ο Κώστας, ένας γλεντζές της ζωής, με τη θετική έννοια του όρου. Ζούσε τη στιγμή και κατέθετε την ψυχή του, δίνοντας με αξιοπρέπεια τη μάχη με την ύπουλη αρρώστια.
Οι αγωνιστικές αναμνήσεις έχουν αφετηρία το 1984 και δεν τελειώνουν ποτέ. Άλλωστε, καθρέφτης του καθενός μας είναι οι ειδικές στιγμές. Στις ειδικές διαδρομές, στους αγώνες και στη ζωή. Δίπλα μου στα δύσκολα το 1986, όπως και ο Δημήτρης Βαζάκας, δίπλα μου και το 1988 σε δύσκολη φάση με την ομάδα μου, τότε στη Χαλκιδική. Συνοδηγός ζωής, ακόμα και σήμερα που δεν το ξέρει. Διαχείριση της συμμετοχής μας εντός κόκπιτ για σεμινάριο και για διάφορους λόγους ο Φερτάκης και Κελεσάκος ίσως ξεπερνούν ακόμα και την Τώνια σε γνώση ως προς την αφεντιά μου.
Ακρόπολις 1984…
Ήταν όνειρο και εξελίχθηκε σε πραγματικότητα χάρη στον Νίκο Κελεσάκο. Το ξεκίνημα της χρονιάς ήταν… χάλια μαύρα. Αδύνατη η προσαρμογή, παρά την άνεση με τη δίλιτρη Silvia και τους καλύτερους δίπλα μου. Αμέσως μετά το “Εαρινό”, ο Νίκος, ο κλειδαράς της δύσκολης ψυχής μου, χωρίς συζήτηση ανακοίνωσε απόφαση, όπως το έκανε άλλες 2, το πολύ 3 φορές στα 15 χρόνια.
“Θα πας με τον Φερτάκη. Να κοιμόμαστε όλοι ήσυχοι και θα ολοκληρώσουμε ό,τι ξεκινήσαμε πριν αρχίσει η γκρίνια”. Απλά, ανθρώπινα, ουσιαστικά. Τον Κώστα τον γνώριζα, τον σεβόμουν, τον παραδεχόμουν, τον φοβόμουν. Μην τρομάζετε. Έτσι ήταν. Επιλογή που ανέβαζε το άγχος τότε στα 27 μου χρόνια, που ήμουν πρωτάρης στους χωματόδρομους, και εκτόξευε την ευθύνη, ζώντας το όνειρο ζωής.
Η ηρεμία ήρθε από τον πρώτο φραπέ στο πατάρι μας, στη Λ. Αθηνών, δίπλα στου Αγάτσα και στο σέρβις της Clarion. Sport Team εμείς…
“Δοκιμές από νωρίς”, η πρώτη εντολή. “Γράφουμε από την αρχή”, η διευκρίνιση ως προς το πώς. Θα πάτε με το αγωνιστικό Violet και νορμάλ κινητήρα, αλλά με καλό κιβώτιο και ανάρτηση – η πινελιά για να ονειρεύεσαι. “Δεξιοτίμονο”, πετάγεται ο Σταύρος Γρυπάρος. Σκέφτεσαι “ωχ” και αμέσως ο Φέρτακας, με την ηρεμία του, σχολιάζει “μια χαρά είναι” και σφραγίζει με το χαρακτηριστικό του χαμόγελο. Η σκέψη στην Κύπρο, όπου τα κάναμε μαντάρα με τον Ευθύμη με ίδιο αυτοκίνητο, αλλά αφού το λέει ο δάσκαλος…
Δοκιμές
Μαγεία. Η οργάνωση της διαδικασίας, το πού θα μείνουμε, όπως και το πού και πότε θα φάμε, όπως το περίμενες. Υπόδειγμα, μέσα από την εμπειρία του και την άνεση χρόνου, ώστε να απλώσουμε τη διάρκεια για να κατανοήσουμε τη διαδικασία, αφού δεν επρόκειτο για Παλάδιο. Οι σημειώσεις, επίσης όπως περίμενες. Άλλωστε, τη σχολή του ακολουθούσαν ο Αλβανός και η Τώνια, αλλά και δίπλα μας, ο Σταμάτης, ο Τίμος, ο Τάσος και ο Ευθύμης. Ο Ευθύμης στο βάθρο των συνοδηγών μου, με Φερτάκη και Τώνια, καρέ ψυχής με Τάσο Χασάπη. Στριμωγμένοι στο πάνω σκαλί, αφού δεν κατατάσσεις σημαντικούς που σου έχουν δώσει την ψυχή τους με εμπιστοσύνη και σε συνδέουν μαζί τους χαρές και λύπες. Ιερή η σχέση οδηγού-συνοδηγού και αφού ξαναπάς, τη σφραγίζεις.
Στη διαδικασία υπαγορεύεις και τσεκάρεις και οι διορθώσεις είναι δικές σου. Όταν αρχίσεις να καταλαβαίνεις, ο μετρ, ο δάσκαλος προσθέτει στοιχεία σχολής Ιαβέρη για τη θέση του αυτοκινήτου στο δρόμο. Όπως και στοιχεία Nissan, αφού ο κακός δρόμος για εμάς… τους Ντατσουναίους, έχει τη δική του διάσταση. Οπότε, με την εμπειρία οι λέξεις και οι ενδείξεις αυξάνονται και τα σχόλια της Τώνιας για τα πολλά λόγια σε σχέση με κάθε μέτρο αποδείχτηκε ότι είχαν χρονική διάρκεια 20ετίας. “Βιβλίο γράφουμε αντί για ποίημα” το σχόλιό της. Τα κατάφερναν όμως. Ο καθένας με τον τρόπο του. Γι’ αυτό και αποδείχτηκαν ξεχωριστοί.
Τότε, στο ξεκίνημα, τα λόγια είχαν να κάνουν με τα βασικά: Μέτρα, ταχύτητα, στροφή και πού προσέχουμε. Τα “κλείσου” ή “μείνε έξω”, ήρθαν νωρίς, μαζί με τη διάρκεια της στροφής. Θυμάμαι τσεκάρισμα στις Καρούτες κατηφόρα και στην αφετηρία πέταξε το τσιγάρο, σχολιάζοντας πως εδώ αξίζει να οδηγήσεις, να το χαρείς. Στο ξεθάρρεμα σε συμμάζευε σε σχέση με τους απέναντι. “Πρόσεχε μη βρεθεί κανείς στο παρμπρίζ μας” το σχόλιο, που είχε τη δική του σημασία στις ειδικές του ΔΕΘ και της Χαλκιδικής.
Τότε, ενόψει Ακρόπολις, έδειξε ψυχραιμία όταν έσπασε η εξάτμιση και μάλιστα ψηλά μετά την πολλαπλή, ενώ χαμογέλασε όταν ο Κώστας Καλαφάτης μας ενημέρωσε πως ξέχασε να μας κρατήσει δωμάτιο. Μεγάλη απογοήτευση εκείνα τα χρόνια το να μη βρεις δωμάτιο στου Καλαφάτη, ώστε να γνωρίσεις τους θεούς και να ζήσεις με τους δικούς μας ημίθεους – φίλοι μας. Στο “Πανόραμα” λοιπόν και αν το τσιγάρο το κρατούσε για το μπαλκόνι (“ο μικρός δεν καπνίζει” έλεγε), με το φραπέ ήταν αλλιώς. Αυτοσχέδιο σκεύος το ποτήρι, με την παλάμη για καπάκι και τον έβρισκες τέλειο τον καφέ ακούγοντας ιστορίες και αναλύοντας προβλέψεις. Ακολουθούσε διανυκτέρευση στη Λαμία την επομένη, όπου ήθελε εξειδίκευση η στάθμευση στου “Σαμαρά”, αλλά ένιωθες υπέροχα το βράδυ. Φιλοξενούμενος του Χρήστου και της κ. Σούλας Πανουργιά, των γονέων του Γιάννη και του Κώστα. Τον λάτρευαν τον Κώστα και ανταπέδιδε, έχοντας αδυναμία-εκτίμηση και στις ικανότητες του Χρήστου. Ο Κώστας Φερτάκης, ένας αξιαγάπητος άνθρωπος, σεμνός και ταπεινός σε κάθε του δραστηριότητα. Πρωταθλητής συνοδηγός, μαλωμένος με την εμπάθεια και με οποιαδήποτε διάσταση της κακίας, με το θυμό του να έχει διάρκεια δευτερολέπτων. Ανταγωνιστικός, όπως και μεγαλόψυχος, ανησυχούσε για τον Τάσο, τον Γιώργο και τον Λεωνίδα που τον λάτρευε και παραδεχόταν, ενώ εκτιμούσε τον φίλο Παύλο Μοσχούτη.
Αγώνας
“Να τερματίσετε”, ήταν η άτυπη εντολή και γνωρίζαμε ότι πρέπει να γίνει με αξιοπρέπεια. Χωρίς ζημιές και απώλειες που μπορεί να στοιχίσουν και να χαθεί θέση από υποδεέστερο συνδυασμό.
Η αυτοπεποίθηση του Κώστα Φερτάκη στην αρχή φαινόταν σαν υπερβολική αισιοδοξία, αλλά ήταν οι εύστοχες προβλέψεις του που αναβάθμιζαν την εμπιστοσύνη. Μαλωμένος με τους επιμέρους χρόνους… “Ταμείο” το βράδυ, στην ανασυγκρότηση, ενώ διάβαζε και στις σφιχτές απλές, για την ασφάλειά μας όπως σχολίαζε. Ο ρυθμός ήταν συνδεδεμένος με το στόχο, έχοντας όμως και μαξιλάρι ασφαλείας. Αυστηρός με τους κριτές, άψογος με τους μηχανικούς μας, οι συνεννοήσεις με το Νίκο και τη Μίση Κελεσάκου ήταν δική του υπόθεση και τα τότε SMS προέκυπταν με τα μάτια.
Το κυριότερο: Τότε, στο πρώτο μας από τα τέσσερα Ράλλυ Ακρόπολις μαζί, λειτουργούσε ως καταπραϋντικό σε κάθε εκνευρισμό που προέκυπτε από τη σκόνη, λόγω του αριθμού 26 στη σειρά εκκίνησης -ως πρωτάρης- παρά το εργοστασιακό Group Β. Νεύρα για τα λάστιχα αν και “καινούργια” σε σχέση με εκείνα του 1985 με τον Ευθύμη, νεύρα όταν χαθήκαμε στο Δίστομο ερμηνεύοντας λάθος μια κορδέλα, οπότε τα “μπες-μπες” έμειναν στην ιστορία μας. Διαφωνία για το ρυθμό στο “Φενεός-Κλειτορία”, αφού “ο Παύλος λέει πως με το 240 δεν τρως καπέλο” και ανέκδοτη μεταξύ μας στιχομυθία, που όσοι μας γνωρίζετε καταλαβαίνετε. Μαθήματα υψηλής τεχνικής τη νύχτα με ομίχλη στον Άη Γιώργη και σαφείς οδηγίες ώστε να ακολουθούμε τη διπλή διαχωριστική για να μη φάμε καπέλο και να χαρούμε τη Δεσκάτη. Αδυναμία εκτέλεσης στα χασίματα με 5η λόγω κούρασης, αλλά το κουράγιο στο κόκκινο “δεν πειράζει, οδήγα-οδήγα” και αν μπορούσε θα με χάιδευε όταν του έλεγα δεν μπορώ. Ήταν τρυφερός ο Κώστας, ακόμα και όταν ερμήνευες λαθεμένα το χιούμορ του, με αθώα καρφιά συχνά-πυκνά. Ήταν όμως και αυστηρός όταν π.χ. στην απλή προς Καρπενήσι, η ψυχή πήγε πάτωμα και η τελική απέκτησε κόφτη και δεν ξεπερνούσε τα 140 χλμ./ώρα, σε όπλο που στις 7.500 σ.α.λ. είχες εύκολα τα 180 χλμ./ώρα. Θυμάμαι έτριζε, βιμπράριζε το κουρασμένο 240 με λιωμένα λάστιχα και ούρλιαζε ο Φερτάκης πως έτσι δεν πάμε πουθενά. “Δε θα βγάλουμε προπορεία ώστε να μας το κάνουν καινούργιο”. Δίκιο είχε, αλλά δηλώσαμε αδυναμία και ενώ ο Σάλονεν έφτασε 20 λεπτά νωρίτερα, όπως και ο Γιώργος, εμείς δώσαμε μόλις 10 λέπτα στα κομάντο για service ρουτίνας επιπέδου Nissan. Διαδικασία όνειρο, όπως και το επόμενο βράδυ, στη Νικ. Ι. Θεοχαράκης, με κοτόπουλο και σαλάτα, για τα οποία είχε φροντίσει ο αείμνηστος Τάσος Λεγάκης – τότε του ανεφοδιασμού. Εκεί, μαζί μας, με Σάλονεν κ.ά., οι άνθρωποί μας. Η Δέσποινα, η Καλλιρρόη και βέβαια η κ. Ελένη Φερτάκη. Ένας σπάνιος, ένας ιδιαίτερος άνθρωπος, η καλύτερη γραμματέας στο WRC ever, πλήρωμα “Παγκόσμιοι Πρωταθλητές” με την Ανίτα, την κ. Πασαλή στο τιμόνι. Άνθρωπος, καλή φίλη, σοβαρό στέλεχος η Ελένη, που ποτέ δεν ξεχνάει τις ρίζες της, καλά ποτισμένες από το DNA του συζύγου της, ό,τι τη χαρακτηρίζει και σήμερα, 25 χρόνια από το τελευταίο του αντίο.
Επίλογος…
Την τελευταία νύχτα και το επόμενο πρωί τα αμυντικά στοιχεία ήταν συνδεδεμένα με την ευθύνη, αφού με την αδρεναλίνη στο κόκκινο είσαι πιο ξεκούραστος. Στον Πόρο, ξιφομαχία του “παππού” με δημοσιογράφο φίρμα της εποχής και ήταν η ειλικρίνειά του που χαρακτήριζε την επικοινωνία προς κάθε κατεύθυνση. Τότε, όντας πρωτάρης στη διαχείριση… της χολής και περίπου του Τύπου, γκρίνιαξα, σχολιάζοντας “άστον θα μας θάψει”, με τον Κώστα να χαμογελάει και να εξηγεί πως ούτως ή άλλως θα βγάλει κακία, οπότε γιατί όχι;
Ακολούθησε το 1986 και το 1988/89 και αν ζούσε και τον ρωτούσατε για τον αγώνα μας του ’88, θα τον χαρακτήριζε κορυφαίο, καταγράφοντας την 3ήμερη προσπάθεια, που ξεπερνάει τα αποτελέσματα.
Ως εμπειρία ζωής, ήταν το 1984, η πρεμιέρα με τον καλυτερότερο. Τιμή μας η συνεργασία μαζί του, δεδομένος ο σεβασμός στη μνήμη του. Αείμνηστος._ Στρατισίνο
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
