Οι ΗΠΑ λένε όχι στις επιδοτήσεις των ηλεκτρικών αυτοκινήτων που κατασκευάζονται στην ΕΕ

Μια συνάντηση μεταξύ των δύο πλευρών πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στο πλαίσιο του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας, ενός τακτικού σχήματος διαλόγου μεταξύ Βρυξελλών και Ουάσινγκτον. Δεδομένου ότι ήταν η τελευταία τέτοια συνάντηση πριν από τις επόμενες προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ τον Νοέμβριο, ενδέχεται να μην υπάρξουν άλλες ευκαιρίες να ανοίξει ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού στους ευρωπαίους κατασκευαστές πριν από τις εκλογές αυτές.

Οι ΗΠΑ έχουν προσθέσει πολυάριθμους προστατευτικούς κανόνες στον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού, ιδίως κατά της Κίνας. Ωστόσο, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα που εισάγονται από την ΕΕ επηρεάζονται επίσης λόγω του τόπου παραγωγής τους και της προέλευσης των εξαρτημάτων και των υλικών που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των μπαταριών για τα εν λόγω αυτοκίνητα. Για να είναι πλήρως επιλέξιμα τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, το 40% των κρίσιμων ορυκτών που χρησιμοποιούνται στις μπαταρίες πρέπει να προέρχονται από τις ΗΠΑ ή από χώρα με την οποία η Ουάσινγκτον έχει συνάψει συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών. Μέχρι σήμερα, τέτοια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου υπάρχει μόνο με τον Καναδά και το Μεξικό. Το απαιτούμενο μερίδιο των κρίσιμων ορυκτών θα αυξηθεί σε 80% ως το 2027. Οι Βρυξέλλες και η Ουάσινγκτον δεν έχουν ακόμη επιτύχει μια σημαντική πρόοδο στις διαπραγματεύσεις. Η κοινή τελική δήλωση της συνεδρίασης αναφέρει μόνο ότι η πρόθεση είναι να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις.

Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού, ο οποίος υπεγράφη το 2022, δημιούργησε τα ζητήματα που αποτελούν αντικείμενο διαφωνίας μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ. Από τη στιγμή που έγινε νόμος η Ευρωπαϊκή Ένωση τον επέκρινε, λέγοντας ότι οδηγούσε σε έξοδο εταιρειών πράσινης τεχνολογίας προς τις ΗΠΑ. Η ΕΕ έλαβε αντίμετρα χαλαρώνοντας τους δικούς της κανονισμούς για τις επιδοτήσεις, ενώ παράλληλα προσπαθούσε να καταλήξει σε συμφωνία με τις ΗΠΑ.

Στα μέσα Μαρτίου του 2023, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν και η πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσαν για πρώτη φορά την πρόθεσή τους να διαπραγματευτούν μια συμφωνία σχετικά με τα κρίσιμα ορυκτά για τις μπαταρίες των ηλεκτρικών οχημάτων. Λίγο αργότερα, η κυβέρνηση των ΗΠΑ παρουσίασε ένα έγγραφο ιδεών. Τον Μάιο του 2023, αναφέρθηκε ότι οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ σχετικά με τη σχεδιαζόμενη εταιρική σχέση για τις πρώτες ύλες διαρκούσαν περισσότερο από το αναμενόμενο.

Το Politico, επικαλούμενο ειδικούς με γνώση των διαπραγματεύσεων, αναφέρει ότι υπάρχουν διαφωνίες σχετικά με την επίσημη δομή της συμφωνίας. Ενώ οι ΗΠΑ επέμεναν σε ένα δεσμευτικό σύμφωνο, η ΕΕ πίεζε για μια πιο ευέλικτη συμφωνία που δεν θα απαιτούσε την έγκριση και των 27 κρατών μελών, μια δυσκίνητη και χρονοβόρα διαδικασία. Πίσω από κλειστές πόρτες, η ΕΕ φέρεται να συζήτησε ακόμη και το κατά πόσον η συμφωνία άξιζε τον κόπο. Σε μια άλλη συνάντηση κορυφής μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2023, οι δύο πλευρές απέτυχαν και πάλι να καταλήξουν σε συμφωνία.

Το Reuters αναφέρει ότι ένα βασικό ζήτημα που εμποδίζει την επίτευξη συμφωνίας αφορά τις δεσμεύσεις για τα εργασιακά πρότυπα. Οι ΗΠΑ επιμένουν στο δικαίωμα να επιθεωρούν μεμονωμένα εργοτάξια για να διασφαλίζουν την τήρηση αυτών των προτύπων. Το ζήτημα συνδέεται με την ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι τμήματα της αλυσίδας εφοδιασμού μπορεί να περιλαμβάνουν απαιτήσεις αναγκαστικής εργασίας σε ορισμένα μέρη της Κίνας. Δεδομένου ότι η Κίνα είναι η πηγή της συντριπτικής πλειοψηφίας των υλικών των μπαταριών, οι ΗΠΑ έχουν την πρόθεση να επαληθεύσουν ότι τα δίκαια εργασιακά πρότυπα τηρούνται σε κάθε σημείο της αλυσίδας εφοδιασμού, εάν οι εταιρείες αναμένουν να τύχουν των πλεονεκτημάτων του νόμου.

ΗΠΑ και ΕΕ πλησιάζουν σε συμφωνία
Οι νέοι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που θα απαγορεύουν τα προϊόντα που κατασκευάζονται με τη χρήση καταναγκαστικής εργασίας και οι οποίοι είναι προγραμματισμένοι να τεθούν σε ισχύ αργότερα φέτος, έχουν αυξήσει την προοπτική σύναψης συμφωνίας για τα κρίσιμα ορυκτά με τις Ηνωμένες Πολιτείες, δήλωσε στο Reuters ο επικεφαλής του εμπορικού τμήματος της ΕΕ Βάλντις Ντομπρόβσκις στις 5 Απριλίου 2024. Συνέχισε λέγοντας ότι οι δύο πλευρές σημειώνουν πρόοδο στις διαπραγματεύσεις και ότι είναι εφικτό να ολοκληρωθεί μια συμφωνία φέτος, με την ΕΕ και τις Ηνωμένες Πολιτείες να είναι σταθερά ευθυγραμμισμένες όσον αφορά τα εργασιακά δικαιώματα και την εξάλειψη της καταναγκαστικής εργασίας.

Εάν οι ΗΠΑ και η ΕΕ είναι σε θέση να συμφωνήσουν σε μια εταιρική σχέση για τις πρώτες ύλες, τα ηλεκτρικά οχήματα από την Ευρώπη θα είναι επιλέξιμα για το ήμισυ της έκπτωσης για τα ηλεκτρικά οχήματα που παρέχεται από τον νόμο, επί του παρόντος 3.750 δολάρια. Το πλήρες όφελος των 7.500 δολαρίων είναι διαθέσιμο μόνο εάν τα οχήματα προορίζονται για εμπορική χρήση ή εκμισθώνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου. Το «παραθυράκι» της χρηματοδοτικής μίσθωσης δημιουργήθηκε από την κυβέρνηση Μπάιντεν στις αρχές του 2023, ως παραχώρηση προς τους ευρωπαίους και νοτιοκορεάτες κατασκευαστές αυτοκινήτων.

Σύμφωνα με την Handelsblatt, το παραθυράκι της χρηματοδοτικής μίσθωσης ισχύει επί του παρόντος για περίπου 50%-60% των ηλεκτρικών οχημάτων που εισάγονται από τη Γερμανία. Αλλά αν οι εν λόγω κατασκευαστές θέλουν να πωλούν τα ηλεκτρικά οχήματά τους απευθείας σε πελάτες με τρόπο που να εκμεταλλεύεται τις διατάξεις του νόμου, θα πρέπει να τα συναρμολογήσουν στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ελλείψει εταιρικής σχέσης για τις πρώτες ύλες, εκπρόσωποι της ΕΕ και της κυβέρνησης των ΗΠΑ δημιούργησαν μια νέα ομάδα εργασίας με την ονομασία «Φόρουμ εταιρικής σχέσης για την ασφάλεια των ορυκτών πρώτων υλών» κατά την πιο πρόσφατη συνάντησή τους. Η συμφωνία για τα ορυκτά είναι πιθανό να καλύψει το κοβάλτιο, τον γραφίτη, το λίθιο, το μαγγάνιο και το νικέλιο, τα οποία είναι κρίσιμα για να γίνουν οι οικονομίες πιο ψηφιακές και πράσινες. Μπορεί η ΕΕ να μην διαθέτει εκτεταμένες εγκαταστάσεις εξόρυξης ή επεξεργασίας υλικών μπαταριών, αλλά ένας αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε ότι μια συμφωνία για τα ορυκτά είναι ακόμη σημαντική, καθώς θα δει την ΕΕ να αντιμετωπίζεται περισσότερο όπως ο Καναδάς και το Μεξικό όσον αφορά τις αλυσίδες εφοδιασμού.