Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και χρήση κινητού: Αδυναμίες στην επιβολή κανόνων

Σημαντικές αδυναμίες στην επιβολή των κανόνων οδικής ασφάλειας εμποδίζουν την πρόοδο στη μείωση των θανάτων στους δρόμους της Ευρώπης, σύμφωνα με τη νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφάλειας των Μεταφορών (ETSC). Η έκθεση εξετάζει την κατάσταση της επιβολής των ορίων ταχύτητας, της χρήσης ζώνης ασφαλείας καθώς και της οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ και της χρήσης κινητού τηλεφώνου στην Ευρώπη, για τα έτη 2010–2019.

Η έκθεση δείχνει ότι οι έλεγχοι για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ μειώθηκαν σε οκτώ (8) χώρες και αυξήθηκαν σε πέντε (5). Άλλες 13 χώρες ούτε καν συλλέγουν δεδομένα σχετικά με τον αριθμό των ελέγχων, κάτι που το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας των Μεταφορών αναφέρει ότι οι χώρες αυτές αδυνατούν να παρακολουθήσουν τη δική τους πρόοδο σε ένα κρίσιμο ζήτημα οδικής ασφάλειας. Μια έρευνα του 2018 έδειξε ότι μόλις το 23% των Ευρωπαίων πίστευαν ότι ήταν πιθανό να ελεγχθούν για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ σε ένα τυπικό ταξίδι. Η έρευνα δείχνει ότι η επιβολή είναι αποτελεσματική μόνο όταν οι άνθρωποι έχουν την αντίληψη ότι κινδυνεύουν να ελεγχθούν.

Η υπερβολική ταχύτητα έχει άμεση επίδραση στην πιθανότητα και τη σοβαρότητα μιας σύγκρουσης, και ωστόσο εξακολουθεί να είναι ευρέως διαδεδομένη. Οι εμπειρογνώμονες συγγραφείς βρήκαν τεράστιες διαφορές μεταξύ των χωρών όσον αφορά στην επιβολή της ταχύτητας. Η Σουηδία έχει 100 φορές περισσότερες κάμερες ταχύτητας ανά εκατομμύριο κατοίκους από την Τσεχία. Γενικά, η δραστηριότητα επιβολής της ταχύτητας αυξάνεται, με τον αριθμό των παραβάσεων να αυξάνεται σε 21 χώρες και να μειώνεται σε 7.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας των Μεταφορών ζητά από την ΕΕ να βελτιώσει τους κανόνες για τη διασυνοριακή παρακολούθηση των τροχαίων παραβάσεων, καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι σε ορισμένες χώρες της ΕΕ πληρώνονται λιγότερο από τα μισά πρόστιμα αλλοδαπών οδηγών. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας των Μεταφορών αναφέρει ότι οι νέοι κανόνες θα πρέπει να καταστήσουν υποχρεωτικό για τις χώρες να παρακολουθούν τις παραβιάσεις του νόμου και τα κράτη μέλη θα πρέπει να κάνουν περισσότερα για να εξασφαλίσουν την παρακολούθηση των μη καταβληθέντων προστίμων. Τους επόμενους μήνες αναμένεται η πρόταση της ΕΕ για την επικαιροποίηση των κανόνων διασυνοριακής εφαρμογής της νομοθεσίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας των Μεταφορών θα ήθελε επίσης να δει κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για την επιβολή και τις κυρώσεις, καθώς και τα ελάχιστα ευρωπαϊκά πρότυπα για τον εξοπλισμό διενέργειας των ελέγχων.

Η έκθεση διαπίστωσε ότι τα ποσοστά χρήσης της ζώνης ασφαλείας διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Το θέμα της μη χρήσης ζώνης ασφαλείας στα πίσω καθίσματα προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία. Στη Γερμανία το 99% των επιβατών στα πίσω καθίσματα φορούν ζώνη ασφαλείας, ενώ στην Ιταλία μόνο το 11%. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας των Μεταφορών ζητά να γίνουν υποχρεωτικά τα προηγμένα συστήματα ανίχνευσης της υπενθύμισης ζώνης ασφαλείας των επιβατών στα πίσω καθίσματα για όλα τα νέα αυτοκίνητα. Από το 2019, είναι υποχρεωτικά τα συστήματα υπενθύμισης πίσω ζώνης ασφαλείας στα νέα αυτοκίνητα, αλλά αυτά τα συστήματα είναι χαμηλής τεχνολογίας και ειδοποιούν τον οδηγό μόνο όταν η ζώνη λυθεί κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.

Η επιβολή των κανόνων για την οδήγηση με κινητό τηλέφωνο μειώθηκε επίσης σε 14 χώρες και αυξήθηκε μόνο σε 11, μια ανησυχητική τάση, καθώς οι οδηγοί αποσπώνται πλέον από μια σειρά από εφαρμογές κοινωνικών μέσων, καθώς και από πιο παραδοσιακά γραπτά μηνύματα και τηλεφωνικές κλήσεις. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC) η οδηγική συμπεριφορά επηρεάζεται περισσότερο κατά τη διάρκεια μιας τηλεφωνικής κλήσης από ό,τι η οδήγηση υπό την επήρεια με ποσοστό αλκοολαιμίας 0,8 g/l (BAC).

Η πρόεδρος του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας (Ι.Ο.ΑΣ.) «Πάνος Μυλωνάς» δήλωσε σχετικά με τα αποτελέσματα της έκθεσης: «Παρότι στο Ινστιτούτο δίνουμε προτεραιότητα στο θέμα της καλλιέργειας παιδείας και κουλτούρας Οδικής Ασφάλειας μέσω εκπαιδευτικών δράσεων και εκστρατειών ευαισθητοποίησης όλων των πολιτών, γνωρίζουμε πως η επαρκής και συστηματική αστυνόμευση, τόσο χωρικά όσο και χρονικά, αποτελεί ένα σημαντικό θέμα προς την επίτευξη του στόχου του μηδενισμού των θανάτων και τραυματισμών σε τροχαίες συγκρούσεις. Γι’ αυτό το λόγο κάθε χρόνο υποστηρίζουμε το έργο της Τροχαίας με την πρωτοβουλία «Βραβείο του Τροχονόμου της Χρονιάς» και τη δωρεά αλκοολομέτρων, radar και εξοπλισμού προς Τμήματα της επικράτειας που έχουν ανάγκη. Το κρίσιμο έργο της Τροχαίας δυστυχώς δεν υποστηρίζεται συνολικά όπως φαίνεται και από τα αποτελέσματα της έκθεσης του ETSC. Αναφορικά με τα στοιχεία που δημοσιοποιούνται σήμερα και απαντώντας σε δύο σημαντικά θέματα Οδικής Ασφάλειας που αναλύονται στην έκθεση, αυτό της χρήσης κινητού τηλεφώνου και της οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ, το Ι.Ο.ΑΣ. «Πάνος Μυλωνάς» ετοιμάζει στο άμεσο μέλλον δυο σημαντικές πρωτοβουλίες:

Τη Δευτέρα 21 Μαρτίου το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας (Ι.Ο.ΑΣ.) «Πάνος Μυλωνάς» παρουσίασε στο πλαίσιο της 15ης «Εβδομάδας Οδικής Ασφάλειας» την πλατφόρμα DRIVE IN THE MOMENT, που έχει ως σκοπό να βοηθήσει τους οδηγούς να αλλάξουν συνήθειες και να ελαττώσουν τη χρήση του κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση και στη συνέχεια, στα τέλη Μαΐου προετοιμάζεται ημερίδα για το αλκοόλ και την οδήγηση και τη χρήση συσκευών Alcohol Interlock. Όπως ανέφερε η πρόεδρος του Ινστιτούτου κ. Μυλωνά οι δράσεις αυτές εκτιμάται πως θα δράσουν συμπληρωματικά ως προς το έργο των τροχονομικών ελέγχων, αλλάζοντας συμπεριφορές για την ασφάλεια όλων στο δρόμο.

Η Πλατφόρμα DRIVE IN THE MOMENT δημιουργήθηκε από τον Αυστραλιανό Σύνδεσμο Αυτοκινήτου (ΑΑΑ), σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Queensland, και προωθείται με την υποστήριξη της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αυτοκινήτου (FIA) σε όλο τον κόσμο ως καλή Πρακτική. Το Ι.Ο.ΑΣ. Πάνος Μυλωνάς επιλέχθηκε ως Μέλος της Ομοσπονδίας να μεταφράσει και προσαρμόσει την πλατφόρμα στα ελληνικά και να την προωθήσει σε Ελλάδα και Κύπρο.

Το DRIVE IN THE MOMENT είναι βασισμένο στη Θεωρία της Σχεδιασμένης Συμπεριφοράς και αποτελείται από δύο αλληλένδετα μέρη: έρευνα γνώμης για τον βαθμό επικινδυνότητας διαφόρων κακών οδηγικών συνηθειών σε σχέση με τη χρήση κινητού (quiz) και στη διαμόρφωση ενός εξατομικευμένου πλάνου ελάττωσης χρήσης κινητού κατά την οδήγηση (plan builder). Η Πλατφόρμα θα πλαισιωθεί από ένα ειδικά σχεδιασμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για νέους το οποίο θα παρουσιαστεί σε επιλεγμένα Πανεπιστήμια της επικράτειας ξεκινώντας από το Πανεπιστήμιο Πατρών, ενώ info kiosks θα τοποθετηθούν τόσο σε χώρους ακαδημαϊκών ιδρυμάτων όσο και σε εμπορικές επιχειρήσεις όπως το The Mall Athens.

Η πλατφόρμα DRIVE IN THE MOMENT η οποία είναι προσβάσιμη δωρεάν από όλους στο www.driveinthemoment.org/gr