Η Autodelta, η θρυλική εταιρεία που εξελίχθηκε στο επίσημο αγωνιστικό τμήμα της Alfa Romeo για περισσότερες από δύο δεκαετίες πριν αποσυρθεί από την ενεργό δράση, στις 5 Μαρτίου 2023 συμπληρώνει τα 60 χρόνια από την ίδρυσή της.
Στις 5 Μαρτίου του 1963 ο Carlo Chiti και οι αδελφοί Chizzola, ίδρυσαν μια μικρή εταιρεία με έδρα το Feletto Umberto στο Udine, στα βορειοανατολικά σύνορα της Ιταλίας. Στόχος ήταν σε συνεργασία με την Alfa Romeo να κατασκευάσουν την Giulia TZ, ένα συμπαγές GT που σχεδίασε ο Zagato με βάση τα μηχανικά μέρη της Giulia και ένα ιδιαίτερο σωληνωτό πλαίσιο, από το οποίο πήρε και το όνομα ΤΖ (Tubolare Zagato) το μοντέλο.
Αυτή ήταν η αφετηρία για ένα από τα πιο όμορφα κεφάλαια στην ιστορία των αγώνων, με τη νεοσύστατη εταιρεία σύντομα να εξελίσσεται στο επίσημο αγωνιστικό τμήμα της Alfa Romeo. Η Ιταλική μάρκα το 1965 αγόρασε την Autodelta με στόχο την επίσημη επιστροφή της στους αγώνες, αφού μετά τα τέλη του 1951 και την κατάκτηση του δεύτερου τίτλου της στην Formula 1 με την Alfetta είχε αποχωρήσει ως επίσημη ομάδα από το μηχανοκίνητο αθλητισμό.
Για αυτό το λόγο η Alfa Romeo προτίμησε να δημιουργήσει ένα ανεξάρτητο οργανισμό που δεν θα είχε εμπλοκή με το τμήμα παραγωγής και έτσι θα είχε τη δυνατότητα μεγαλύτερης ευελιξίας και ταχύτητας αποφάσεων. Γενικός Διευθυντής της προσπάθειας ορίστηκε ο χαρισματικός μηχανικός Carlo Chiti, ο οποίος μετέφερε την Autodelta σε κάποιες αποθήκες στην περιοχή Settimo Milanese, κοντά στο Arese του Μιλάνο.
Εκεί μερικά από τα πλέον διάσημα μοντέλα της Alfa Romeo θα έπαιρναν ζωή, όπως η Giulia Sprint GTA του 1965, η οποία κατέκτησε εκατοντάδες νίκες και δεκάδες τίτλους, αλλά ήταν και το πρώτο αυτοκίνητο τουρισμού που πέτυχε χρόνο κάτω από 10 λεπτά στη θρυλική διαδρομή Nordschleife του Nürburgring.
Το 1967 η Alfa Romeo έκανε το μεγάλο βήμα στην κατηγορία των «πρωτοτύπων», μια κατηγορία με διεθνή αναγνώριση, με την 33/2 να κατακτά την πρώτη της διάκριση στον πρώτο της αγώνα στο Fléron του Βελγίου. Την επόμενη χρονιά, τα πρωτότυπα της Autodelta κέρδισαν την κατηγορία τους στις 24 ώρες της Daytona, τα 1000χλμ. του Nürburgring, τα 500χλμ. της Ίμολα, και τις 24 ώρες του Le Mans.
H 33 TT 12 του 1975 (πιθανότατα της πλέον επιτυχημένης χρονιάς στην ιστορία της Autodelta) ήταν επίσης ένα εκπληκτικό αγωνιστικό αυτοκίνητο. Με αυτό η Autodelta κατέκτησε τον Παγκόσμιο Τίτλο, επιτυχία που επανέλαβε δύο χρόνια αργότερα με την 33 SC 12.
Στη συνέχεια η Autodelta ανέλαβε όλα τα προγράμματα που αφορούσαν την εμπλοκή της Alfa Romeo στους αγώνες, από την προετοιμασία της Alfasud μέχρι και τη Formula 1. Το 1984 ο Carlo Chiti εγκατέλειψε την εταιρεία και ένα χρόνο αργότερα η λειτουργία της Autodelta έπαυσε.
Εκτός από τα εξαιρετικά επιτυχημένα αγωνιστικά αυτοκίνητα, η Autodelta αποτέλεσε και το ιδανικό σχολείο για πολλούς επιτυχημένους οδηγούς αγώνων, όπως οι Andrea De Adamich, Arturo Merzario, Andrea De Cesaris, Jochen Rindt, Jacky Ickx, Jean Pierre Jarier και Mario Andretti.