Αφιέρωμα σε έναν από τους σημαντικότερους «βωμούς» του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος της Formula 1 και του μηχανοκίνητου αθλητισμού..
Οι αγώνες στο υπέροχο φυσικό τοπίο των Αρδενών, στην ευρύτερη περιοχή που διεξάγεται στις ημέρες μας το Βελγικό GP, ξεκίνησαν από την αυγή κιόλας της Αυτοκίνησης. Στα μέσα της δεκαετίας του ’20 το Spa-Francorchamps ήταν πια το πεδίο δράσης πολυάριθμων αγωνιστικών κατηγοριών αυτοκινήτων και μοτοσικλετών, με αποκορύφωμα τον 24ωρο αγώνα ταχύτητας και αντοχής, που υπολοιπόταν ελάχιστα από τη φήμη που εξαρχής απολάμβαναν οι 24 ώρες στο Le Mans. Άλλωστε προσφέρονταν ιδανικά γι αυτό οι δρόμοι μέσα από τα δάση της περιοχής, ανάμεσα στις πόλεις Malmedy και Stavelot, που το 1920 συγκροτήθηκαν για πρώτη φορά στη μορφή αγωνιστικής διαδρομής μήκους 15 χλμ. από τους Jules de Thier και Henri Langlois Van Ophem. Όπως ήταν φυσικό το Spa-Francorchamps εντάχθηκε και στο ημερολόγιο του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Grand Prix, προάγγελου της σημερινής Formula 1, με στροφές και καμπές όπως η Blachimont, La Source και Eau Rouge να προσλαμβάνουν πλέον μαγικές διαστάσεις στον κόσμο των αδηγών αγώνων και των φίλων του μηχανοκίνητου αθλητισμού.
Στην τελευταία έχασε τη ζωή του το 1939 ο Richard Seaman, o Βρετανός που κέρδισε τους Γερμανούς μέσα στο σπίτι τους (Nurburgring) oδηγώντας ένα δικό τους αυτοκίνητο (Μercedes-Benz). Ο άτυχος πιλότος είχε μια καταστροφική έξοδο στην Eau Rouge, με το μονοθέσιό του να συντρίβεται στα δέντρα και να παίρνει φωτιά. Το ίδιο τραγικό σκηνικό έλαβε χώρα το 1985, με τη διαφορά πως στη θέση των δέντρων υπήρχαν μπαριέρες.
Έτσι έχασε τη ζωή του μέσα στην Porsche 956 του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Αντοχής ο Stefan Bellof, ένα πολύ μεγάλο ταλέντο με ραγδαία αγωνιστική άνοδο, ισάξια εκείνης του Ayrton Senna. Στην Eau Rouge, έναν από τους πιο περιώνυμους βωμούς στην παγκόσμια ιστορία του μηχανοκίνητου αθλητισμού, χάσαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε για τα επόμενα χρόνια ένα μυθικό δίδυμο οδηγών να ανταγωνίζεται για τον παγκόσμιο τίτλο της Formula 1. Κατά μία έννοια και χωρίς την υπερβολή των Ναπολιτάνων το «δεν ξέρετε τί χάσατε» που έγραψαν κάποτε για τον Ντιέγκο Μαραντόνα, ισχύει και για εμάς, τους πιστούς της F1…
To 1944 ολόκληρη η περιοχή, από προπύργιο αγωνιστικής καταξίωσης μεταξύ πιλότων μετατράπηκε σε τόπο θυσίας, με χιλιάδες νεανικά κορμιά να κοίτονται νεκρά ή τραυματισμένα κατά μήκος της διαρομής από το Malmendy μέχρι τη Stavelot εξαιτίας του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου: τα Panzers και τα Tigers του στρατηγού φον Μανστάιν ηγήθηκαν εκεί της ταχύτατης και φονικής αντεπίθεσης της ναζιστικής Γερμανίας, που λίγο έλειψε να αλλάξει την έκβαση του πολέμου στην γνωστή μας πια από την Ιστορία μάχη των Αρδενών.
Όταν αυτά επιτέλους τελείωσαν και ξαναγυρίσαμε στις ειρηνικές δραστηριότητες, το circuit εντάχθηκε στο πρόγραμμα της Formula 1, με το μήκος της διαδρομής του να διαμορφώνεται στα 14 χιλιόμετρα και να μένει έτσι μέχρι το 1978.
Ήταν (και παραμένει) μεγάλη υπόθεση για έναν οδηγό της Formula 1 να κερδίσει το Spa, καθώς η νίκη στο δασωμένο περιβάλλον των Αρδενών του έδινε πόντους, στην καταξίωσή του στο παγκόσμιο στερέωμα. Τη δεκαετία του ’50 πολυνίκης ήταν ο Αργεντινός πέντε φορές παγκόσμιος πρωταθλητής Juan Manuel Fanzio, βλέποντας τρεις φορές πρώτος την καρώ σημαία του τερματισμού. Το 1960 ο αγώνας σημαδεύτηκε από την τραγική απώλεια δύο νέων Βρετανών πιλότων, του 22χρονου Chris Bristow (Cooper) και του 26χρονου Alan Stacey (Lotus). Ο πρώτος, που οδηγούσε επιθετικά και παράτολμα, σκοτώθηκε ύστερα από επαφή με τον ανταγωνιστή του για την έκτη θέση. Ο δεύτερος, χτυπήθηκε στο πρόσωπο από ένα πουλί, τρέχοντας με ταχύτητα 228 χλμ./ώρα. Το Bελγικό GP της χρονιάς εκείνης ήταν από πλευράς οδηγών το πιο θανατηφόρο αγωνιστικό τριήμερο της F1 για 34 χρόνια, ως την Imola του 1994, όπου έχασαν τη ζωή τους ο Roland Ratzenberger και ο Ayrton Senna.
Τη δεκαετία του ’60 ο Σκωτσέζος δις παγκόσμιος πρωταθλητής Jim Clark, με τέσσερις συνεχόμενες νίκες (οι δύο μέσα σε δυνατή βροχή) έγινε ο νέος πολυνίκης, οδηγώντας τις Lotus-Climax του Colin Chapman. Το 1967 το Βελγικό GP έγινε μάρτυρας της μοναδικής στα χρονικά της F1 νίκης της ομάδας All American Racers, με οδηγό τον Dan Gurney και μονοθέσιο το Eagle με τον V12 κινητήρα του Weslake.
Tην επόμενη χρονιά νικητής αναδείχθηκε ο Bruce McLaren, με την McLaren-Cosworth M7A, σημειώνοντας για τη μετέπειτα μεγάλη ομάδα του την πρώτη νίκη της στη Formula 1. Στη συνέχεια το Spa αποσύρθηκε από το πρόγραμμα του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος της Formula 1 για πολλά χρόνια, από το 1970 μέχρι το 1985, δίνοντας τη θέση του στο circuit της Nivelles και στο μάλλον αδιάφορο Ζolder, περιβάλλοντα που ασφαλώς ήταν πολύ κατώτερά του.
Την μακρά εκείνη περίοδο το circuit έλαμψε μέσω του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Αυτοκινήτων Τουρισμού, που γνώρισε μεγάλη άνθηση τη δεκαετία του ’70, με κύριους πρωταγωνιστές τα Ford Capri RS 2600 και τις τρίλιτρες BMW CSi. Παράλληλα, φιλοξενούσε και αγώνα του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Αντοχής, στο οποίο την εποχή εκείνη μεσουρανούσαν οι Porsche 935 και μετέπειτα οι 956 και 962.
Το 1985 το Bελγικό Grand Prix επιστρέφει οριστικά στο Spa (είχε διεξαχθεί εκεί και το 1983, νικητής ήταν ο Alain Prost), με συνολικό μήκος επτά χλιομέτρων πλέον και με τον Ayrton Senna (Lotus-Renault) να το κερδίζει για πρώτη φορά. Με τέσσερις ακόμη νίκες (συνεχόμενες, ισοφαρίζοντας το ανάλογο ρεκόρ του Jim Clark) στο cockpit της McLaren-Honda, έγινε το 1991 ο νέος πολυνίκης της πίστας.
Την ίδια χρονιά έκανε εκεί την πρώτη του εμφάνιση ο Michael Schumacher, με μια Jordan, εντυπωσιάζοντας με τον έβδομο ταχύτερο χρόνο στις κατατακτήριες δοκιμές. Εκεί και πάλι, το 1992, ανέβηκε για πρώτη φορά στην καριέρα του στην υψηλότερη θέση του podium, οδηγώντας για τη Benetton-Ford του Φλάβιο Μπριατόρε. Ως το 2002 ο μεγάλος Γερμανός πολυπρωταθλητής της Formula 1 είχε φτάσει τις έξι νίκες στο Spa, παίρνοντας -και διατηρώντας μέχρι και τις ημέρες μας- τον άτυπο τίτλο του πολυνίκη στην κλασική αγωνιστική διαδρομή του Βελγίου.
Είχε συμβάλλει επίσης στην παράδοση των μεγάλων μονομαχιών που έλαβαν χώρα στον ασφαλτοτάπητά της και έκτοτε πέρασαν στην ιστορία, όπως εκείνη που είχε με τον Damon Hill το 1995 και με τον Μikka Hakkinen το 2000.
Δύο χρόνια νωρίτερα και πέντε πριν τη μεγάλη μάχη του με τον Damon Hill είχε ξεσπάσει τον θυμό του στον David Coulthard, καθώς θεώρησε ότι ο προπορευόμενός του Βρετανός πιλότος της McLaren-Mercedes άφησε σκόπιμα το πόδι του από το γκάζι μέσα στη βροχή για να τον υποχρεώσει να εγκαταλείψει. Η αλήθεια είναι πως ο Schumacher έχασε εκεί μεγάλο μέρος των ελπίδων του για τον τίτλο, όμως ο απώτερος στόχος του είχε ήδη πληγεί βάναυσα και από την εγκατάλειψή του στο Μονακό.
Από το 2009 και έπειτα, όλοι οι νικητές του circuit στο Spa-Francorchamps ήταν ή έγιναν τα επόμενα χρόνια Παγκόσμιοι Πρωταθλητές της F1 (εκτός των Daniel Ricciardo και Charles Leclerc). Στα αξιοσημείωτα οι τέσσερις νίκες του Kimi Raikkonen, τρεις με McLaren-Mercedes και μία με Ferrari, που μαζί με τον Jim Clark και τον Lewis Hamilton είναι ο τρίτος πιο επιτυχημένος πιλότος στην ιστορία του αγώνα. Ακολουθούν με τρεις νίκες από τους παλιούς οι Juan Fangio, Damon Hill και Sebastian Vettel και από τους εν ενεργεία ο τρις παγκόσμιος πρωταθλητής Max Verstappen.
Tις περισσότερες νίκες στο Spa έχει η Scuderia Ferrari (14, συν 4 στο Zolder όταν αναφερόμαστε συνολικά στο Bελγικό Grand Prix), με τη McLaren δεύτερη με 12 (συν μία στη Nivelles και μια στο Zolder, όταν επίσης όταν αναφερόμαστε συνολικά στο Bελγικό Grand Prix. Lotus και Mercedes ακολουθούν, με 8 και 7 νίκες αντίστοιχα.