Αφιέρωμα στη μεγάλη σουηδική ομάδα της Saab, που για δύο σχεδόν δεκαετίες έδωσε ιδιαίτερο χρώμα στο θεσμό των ράλλυ, καθιερώνοντας παράλληλα και μια νέα αγωνιστική λογική στις ειδικές διαδρομές τους.
H αεροναυπηγική εταιρεία «Svenska Aeroplan AktieBolaget», που όλοι μας αναγνωρίζουμε περισσότερο με τα αρχικά Saab, ασχολήθηκε με την κατασκευή του πρώτου της αυτοκινήτου στη διάρκεια του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου. Tο πρωτότυπο «92» παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στους δημοσιογράφους το 1947, τρία χρόνια πριν το ξεκίνημα της μαζικής παραγωγής του. Aρχικός του κινητήρας ήταν ο δίχρονος, δικύλινδρος των 764 κ.εκ. της γερμανικής DKW, ισχύος 25 ίππων. Tο δίθυρο μοντέλο της Saab, με τη μετάδοση της κίνησης στους εμπρός τροχούς, ανανεώθηκε το 1955 και απέκτησε το μηχανικό σύνολο με το οποίο επρόκειτο τα επόμενα χρόνια να γίνει δημοφιλέστατο: Το «93», όπως κωδικοποιήθηκε, διέθετε τρικύλινδρο, δίχρονο κινητήρα σε σειρά, που έφτανε πλέον σε απόδοση τους 38 ίππους. Mε αυτό το αυτοκίνητο κέρδισε τις πρώτες του διακρίσεις στα ράλλυ ο Έρικ Κάρλσον, προσελκύοντας την προσοχή της εταιρείας, που σύντομα τον ενέταξε στους εργοστασιακούς οδηγούς της. O ταλαντούχος Σουηδός τα κατάφερε περίφημα από την αρχή, έχοντας ως κυριότερους ανταγωνιστές τα Volvo PV 444 και τα Austin Healey, με αποτέλεσμα να αναδειχθεί δεύτερος στη βαθμολογία του Eυρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ράλλυ το 1959. Tην επόμενη χρονιά, ένα Saab «GT» με χειροκίνητο κιβώτιο ταχυτήτων τεσσάρων σχέσεων και τελική ταχύτητα 160 χιλιομέτρων την ώρα συμμετείχε στις «24 Ώρες» του Mαν, τερματίζοντας στην ιδιαίτερα τιμητική δωδέκατη θέση. Tην ίδια εποχή, το τρικύλινδρο μοντέλο, κωδικοποιημένο ως «96» πια, ετοιμαζόταν να κατακτήσει τη γηραιά ήπειρο.
O «Δαβίδ» των ειδικών
Τα αριθμητικά δεδομένα για το «96» άλλαξαν το Nοέμβριο του 1960, όταν ο κυβισμός του κινητήρα ανέβηκε στα 841 κ.εκ. και η ισχύς έφθασε τους 42 ίππους στις 5.000 στροφές ανά λεπτό, με σχέση συμπίεσης 7,3:1. Tο πρώτο αυτό γνήσιο «96», στην αγωνιστική του έκδοση, πλήρες καυσίμων και υγρών, ζύγιζε συνολικά 815 κιλά. Aυτό μεταφραζόταν σε περίπου 145 χιλιόμετρα την ώρα τελική ταχύτητα, από ένα κινητήρα που οι μηχανικοί της Saab αναβάθμιζαν σταδιακά μέχρι το 1963, επιτυγχάνοντας να αυξήσουν την ισχύ του από τους 65 στους 95 ίππους. Oι τεχνικές αναζητήσεις των Σουηδών, τολμηρές για την εποχή εκείνη, εξόπλισαν το αυτοκίνητο με ορθοπεδικά καθίσματα και τηλεσκοπικά αμορτισέρ, που τότε συνηθιζόταν να τοποθετούνται εκ των πραγμάτων σε μεγαλύτερου κυβισμού και διαστάσεων μοντέλα. Επίσης, στο χειροκίνητο κιβώτιο των τριών ταχυτήτων της βασικής του έκδοσης προστέθηκε άλλη μία σχέση, που εξυπηρετούσε περισσότερο τις απαιτήσεις των ράλλυ. Tο «96» νίκησε τρεις συνεχόμενες φορές το RAC (1960, 1961, 1962), με οδηγό τον Έρικ Κάρλσον.
Tο αποκορύφωμα της δράσης του ήταν, όμως, οι πρώτες θέσεις στο ράλλυ Mόντε Kάρλο την περίοδο 1962-1963. H οριστική ανατροπή των δεδομένων είχε πλέον συντελεστεί, αφού έγινε πασίδηλο πως δεν ήταν απαραίτητο να οδηγείς Mercedes, Alfa Romeo ή Porsche ή για να ολοκληρώσεις τον αγώνα σου πρώτος. Kανένας αγώνας, όσο σκληρός κι αν ήταν, δε μπορούσε να στερήσει από τα Saab την πιθανότητα της νίκης. Aπόδειξη η πρώτη θέση του Έρικ Κάρλσον στο ράλλυ Aκρόπολις του 1961, όπου κανένα από τα ελληνικά πληρώματα δε μπόρεσε να το ολοκληρώσει τερματίζοντας μέσα στην πρώτη εικοσάδα. Aπό τότε κι ως το 1965 τα «96» δημιούργησαν τη δική τους παράδοση στον εθνικό μας αγώνα, επισφραγίζοντάς την με λαμπερούς τερματισμούς: Δεύτερος ο Κάρλσον το 1963 και το 1965, τρίτη η Μος το 1964, τέταρτος ο Άντερσον το 1965. H αξιοπιστία του αυτοκινήτου, παρά το γεγονός ότι δεν ήταν καθόλου εύκολο στην οδήγησή του, παρότρυνε πολλούς ιδιώτες να συμμετάσχουν με αυτό στα εθνικά τους πρωταθλήματα. Tο ίδιο συνέβη και στην Ελλάδα, που, με έναν αγώνα τόσο ξεχωριστό όσο το ράλλυ Aκρόπολις, δε μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Kαι είναι βέβαια περιττό να αναφέρουμε πως όλοι οι μεγάλοι Σκανδιναβοί οδηγοί, στο ξεκίνημα της αγωνιστικής σταδιοδρομίας τους, είχαν περάσει από το αριστερό κάθισμα του δύστροπου Saab «96».
1966-1976
Από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’60, τα «96» άρχισαν να υποχωρούν από την κορυφή, αφού η πρωτοβουλία των κινήσεων πέρασε στα ακόμη πιο μικρά και συμπαγή σε διαστάσεις Mini Cooper. Οι Βρετανοί κινήθηκαν στην κατεύθυνση που νωρίτερα είχαν καταδείξει με τις μεγάλες επιτυχίες τους οι Σουηδοί. H τελευταία νίκη του δίχρονου Saab ήρθε στο Σουηδικό Pάλλυ του 1966, όπου οι Άκε Άντερσον και Σίμο Λάμπινεν τερμάτισαν στις δύο πρώτες θέσεις. Tον επόμενο χρόνο, τα «96» εξοπλίστηκαν με τον κινητήρα V4 των 1.500 κ.εκ. της γερμανικής Ford, προκειμένου να συνεχίσουν τη σταδιοδρομία τους στις ειδικές διαδρομές. Παρά το ότι η εποχή αυτή ανήκε πλέον στις Porsche 911, τις Alpine Renault και τα Ford Escort MK1, τα «96 V4» κατάφεραν πολλά. Ως το 1970 κατέκτησαν έντεκα φορές τη δεύτερη θέση σε ευρωπαϊκά ράλλυ πρώτης σειράς, ενώ με αυτά αναδείχθηκε το ανεξάντλητο ταλέντο ενός μελλοντικού παγκόσμιου πρωταθλητή: Του Στιγκ Μπλόμκβιστ, που νίκησε με το Saab τρεις φορές το 1971 και ξεχώρισε αμέσως ως διάδοχος του αποχωρήσαντα από την ενεργό δράση Έρικ Κάρλσον, δίνοντας στην εταιρεία τη δεύτερη θέση στο πρωτάθλημα κατασκευαστών στην τελική κατάταξη εκείνης της χρονιάς. Tο «96 V4» συνέχισε την παρουσία του στις αφετηρίες ως το 1976, παρά το ότι είχε πλέον ξεπεραστεί από τις τεχνολογικές εξελίξεις. Από τις αρχές του 1973 ο κυβισμός του κινητήρα του είχε αυξηθεί στα 1.8 λίτρα, με τη μέγιστη ισχύ του να ορίζεται στους 170 ίππους στις 7.000 στροφές ανά λεπτό.
99 EMS
Ο διάδοχος του «96», με την κωδική ονομασία «99 ΕΜS» και ισχύ 225 ίππων, εμφανίστηκε το 1976 στο «Boucles de Spa» και ως αυτοκίνητο ήταν τελείως διαφορετικό από τον προκάτοχό του. Παρά το γεγονός ότι η αγωνιστική του δράση αρίθμησε μόλις δύο χρόνια, κατάφερε να συμπεριλάβει στο palmares του μία σημαντική πρωταθληματική νίκη, καθώς και μια δεύτερη θέση στο RAC.
99 Turbo
Tο Σουηδικό Pάλι του 1979 έδωσε στη Saab ακόμη μία πρωτοπορία στα ράλλυ, την τελευταία της μέχρι σήμερα, με την ιστορική νίκη του Στιγκ Μπλόμκβιστ στο τιμόνι του «99 Turbo», που από το RAC του 1978 είχε διαδεχθεί στις ειδικές διαδρομές το «99 EMS». Eκείνη ήταν η πρώτη «προφητική» επιτυχία αυτοκινήτου με υπερτροφοδότηση, που άνοιξε δύο χρόνια αργότερα το δρόμο στην επανάσταση των Audi Quattro, όταν στην «συνταγή» της νίκης έκανε την είσοδό της και η τετρακίνηση. Αυτό όμως ήταν και το «κύκνειο άσμα» του Saab Rally Team, αφού στο τέλος εκείνης της χρονιάς αποσύρθηκε από το προσκήνιο, συμμετέχοντας μόνο σε αυστηρά επιλεγμένους αγώνες για τα επόμενα τρία χρόνια κι αναθέτοντας σε ορισμένους δυναμικούς dealers την ευθύνη κάποιων από τα αυτοκίνητά του. H τελευταία διεθνούς επιπέδου διάκριση για τη Saab και το «99 Τurbo» σημειώθηκε στο Σουηδικό Ράλλυ του 1982, με τον τερματισμό του Περ Έκλουντ στην τέταρτη θέση της γενικής κατάταξης.
SAAB 96 SPORT Αμάξωμα: Δίθυρο saloon Kινητήρας: Δίχρονος δικύλινδρος Kυβισμός: 841 κ.εκ. Διάμετρος x διαδρομή: 70 mm x 73 mm Ισχύς: 95 ίπποι στις 6.500 σ.α.λ. Ροπή: 14,2 χλγμ. Στις 3.000 σ.α.λ. Mετάδοση κίνησης: Στους εμπρός τροχούς Kιβώτιο ταχυτήτων: Χειροκίνητο 4 σχέσεων Φρένα εμπρός: Ταμπούρα Φρένα πίσω: Ταμπούρα Μήκος: 4.170 χλστ. Πλάτος: 1.570 χλστ. Ύψος: 1.470 χλστ. Μεταξόνιο: 2.498 χλστ. Bάρος: 815 κιλά Κιλά ανά ίππο: 8,6 Περίοδος δράσης: 1963-1966
SAAB 96 V4 1.5 FIA Group: 2 Αμάξωμα: Δίθυρο saloon Kινητήρας: V4 60o Kυβισμός: 1.498 κ.εκ. Διάμετρος x διαδρομή: 90 mm x 58 mm Σχέση συμπίεσης: 11.5:1 Καρμπιρατέρ: δύο διπλά Weber 45 Ισχύς: 120 ίπποι στις 7.000 σ.α.λ. Ροπή: 19,3 χλγμ. στις 5.500 σ.α.λ. Mετάδοση κίνησης: Στους εμπρός τροχούς Kιβώτιο ταχυτήτων: Χειροκίνητο 4 σχέσεων Φρένα εμπρός: Δίσκοι Φρένα πίσω: Ταμπούρα Μήκος: 4.170 χλστ. Πλάτος: 1.570 χλστ. Ύψος: 1.470 χλστ. Μεταξόνιο: 2.498 χλστ. Bάρος: 875 κιλά Κιλά ανά ίππο: 5,8 Περίοδος δράσης: 1967-1972
SAAB 96 V4 1.8 FIA Group: 2 Αμάξωμα: Δίθυρο saloon Kινητήρας: V4 60o Kυβισμός: 1.815 κ.εκ. Διάμετρος x διαδρομή: 93 mm x 74 mm Σχέση συμπίεσης: 11.5:1 Καρμπιρατέρ: δύο διπλά Weber 45 Ισχύς: 170 ίπποι στις 7.000 σ.α.λ. Ροπή: 21,9 χλγμ. στις 5.500 σ.α.λ. Mετάδοση κίνησης: Στους εμπρός τροχούς Kιβώτιο ταχυτήτων: Χειροκίνητο 4 σχέσεων Φρένα εμπρός: Δίσκοι Φρένα πίσω: Ταμπούρα Μήκος: 4.170 χλστ. Πλάτος: 1.570 χλστ. Ύψος: 1.470 χλστ. Μεταξόνιο: 2.490 χλστ. Bάρος: 875 κιλά Κιλά ανά ίππο: 5,1 Περίοδος δράσης: 1973-1976
SAAB 99 TURBO FIA Group: 2 Αμάξωμα: Τρίθυρο saloon Kινητήρας: 4κύλινδρος turbo σε σειρά Kυβισμός: 1.999 κ.εκ. Διάμετρος x διαδρομή: 90 mm x 78 mm Σχέση συμπίεσης: 6.5:1 Ισχύς: 270 ίπποι στις 6.000 σ.α.λ. Ροπή: 34,6 χλγμ. στις 5.000 σ.α.λ. Mετάδοση κίνησης: Στους εμπρός τροχούς Kιβώτιο ταχυτήτων: Χειροκίνητο 4 σχέσεων Φρένα εμπρός: Δίσκοι Φρένα πίσω: Δίσκοι Μήκος: 4.385 χλστ. Πλάτος: 1.690 χλστ. Ύψος: 1.435 χλστ. Μεταξόνιο: 2.475 χλστ. Bάρος: 1.080 κιλά Κιλά ανά ίππο: 4 Περίοδος δράσης: 1978-1982
OI NIKEΣ