40 χρόνια πέρασαν από το Ιταλικό GP του 1978, στο «ναό της ταχύτητας» στη Mόντσα, όπου τραυματίστηκε θανάσιμα ο μεγάλος Σουηδός πιλότος της Lotus Ρόνι Πέτερσον.
40 χρόνια πέρασαν από το Ιταλικό GP του 1978, στο «ναό της ταχύτητας» στη Mόντσα, όπου τραυματίστηκε θανάσιμα ο μεγάλος Σουηδός πιλότος της Lotus Ρόνι Πέτερσον. Αυτό ήταν ένα από τα πιο μεγάλα δράματα στη Formula 1, από εκείνα μάλιστα που πολύ δύσκολα ξεχνιούνται…
Για τον ιδρυτή και ιδιοκτήτη της Lotus Κόλιν Τσάπμαν, η αναγέννηση των μονοθεσίων του είχε ξεκινήσει ήδη από το 1977, καθώς οι πέντε νίκες της «78» τον έφεραν ξανά στην πλευρά των πρωταγωνιστών. Μαζί του είχε και τον ιταλο-αμερικανό πιλότο Μάριο Αντρέτι, που στάθηκε δίπλα του σε δύσκολες αγωνιστικά στιγμές και οδήγησε τα μονοθέσιά του στις πρώτες τους επιτυχίες ύστερα από πολύ καιρό. Στις αρχές του 1978 ο Ρόνι Πέτερσον, έπειτα από μια άσχημη χρονιά στην 6τροχη Τyrrell, επιστρέφει στη Lotus. Ο όρος για τη νέα συνεργασία του με τον Τσάπμαν είναι να παραμείνει δεύτερος στην ιεραρχία, παραχωρώντας τα πρωτεία στον Αντρέτι. Με αυτό το τίμημα ο Σουηδός πλήρωνε την ενέργειά του να εγκαταλείψει απογοητευμένος την ομάδα το 1976 (αυτό ο Κόλιν το θυμόταν, όμως φρόντισε να ξεχάσει ότι ο 36χρονος πλέον Σουηδός πάλευε επί δύο χρόνια -το 1974 και το 1975- χωρίς ελπίδα στις πίστες, με τις ξεπερασμένες πλέον «72D» και «72E»).
Ο Πέτερσον στη Σουηδία το 1973 με τη Lotus 72
1978: χρυσός θρίαμβος σε μαύρο φόντο
Η Lotus «78» άφηνε τη θέση της στην επαναστατική «79». Το νέο όπλο της εταιρίας για τις πίστες ήταν προϊόν της συνεργασίας άξιων σχεδιαστών υπό την επίβλεψη του Τσάπμαν, όπως οι Σάουθγκεϊτ, Ποστλεθγουέιτ και Ραντ. Ο τελευταίος υπήρξε από τους κύριους υπεύθυνους των επιτυχιών της BRM και από το 1975 ήταν ο στενότερος συνεργάτης του Τσάπμαν. Στη Lotus «79» όλο το αυτοκίνητο χρησιμοποιήθηκε σαν αεροδυναμικό βοήθημα, καθώς τα πλαϊνά του είχαν εσωτερικά το σχήμα της ανεστραμμένης πτέρυγας και με την εφαρμογή άκαμπτων προσθηκών στο κάτω μέρος του ο αέρας παγιδευόταν χωρίς να μπορεί να διαφύγει από τα πλάγια. Αυτό εξασφάλιζε στο μονοθέσιο άριστη πρόσφυση στις στροφές και με την αύξηση της αρνητικής άνωσης ελαττωνόταν η αντίστασή του στον αέρα. Το κιβώτιο ταχυτήτων ανακαινίστηκε και τοποθετήθηκε κάθετο εσωτερικό αμορτισέρ για τις πίσω αναρτήσεις, με την αεροτομή πίσω να μεγαλώνει πολύ ώστε να μην εμποδίζει τη ροή του αέρα. Οι διαστάσεις του Cosworth ήταν ιδανικές στο να κτισθούν γύρω του όλες αυτές οι σχεδιαστικές καινοτομίες και το πρώτο αυτοκίνητο-πτέρυγα ήταν πραγματικότης.
O Σουηδός με τη Lotus 79 στα πιτς
Οι καινοτομίες των «79» αιφνιδίασαν κάθε ενδιαφερόμενο για το πρωτάθλημα και δεν άφησαν κανένα περιθώριο στους άλλους για να το διεκδικήσουν. Το αυτοκίνητο έκανε έξι νίκες από την πρώτη εμφάνισή του στο Βέλγιο, ενώ ο Τσάπμαν ωφελήθηκε βαθμολογικά και από τις δύο πρώτες θέσεις της προκατόχου Λότους «78». Οι σκηνές, με τους Αντρέτι και Πέτερσον να προηγούνται όλων, δεν έχουν ακόμη ξεθωριάσει στη μνήμη των φίλων της F1.
Η τελευταία νίκη
Ο καιρός στο Τσέλτβεγκ ήταν βαρύς και μισή ώρα πριν από την έναρξη του αγώνα ξέσπασε βροχή. Ο Ρόνι Πέτερσον, άρχοντας μέσα σε αυτό το καταρρακτώδες περιβάλλον, καθόλου δεν επηρεάστηκε από τον καιρό και μέσα σε λίγους γύρους είχε αφήσει τον ανταγωνισμό πίσω. Οι διοργανωτές έβγαλαν την κόκκινη σημαία και η αναμέτρηση άρχισε πάλι ύστερα από μισή ώρα, αφού οι οδηγοί είχαν αλλάξει τα ελαστικά τους. Ο Ρόνι κράτησε ξανά την πρώτη θέση και παρέμεινε σε αυτήν ώς τη σημαία, που βρήκε την πίστα στεγνή. Για τον υπέροχο Σουηδό αυτή ήταν η τελευταία νίκη.
Ο σημαδιακός αγώνας
Ο Μάριο Αντρέτι, νικητής του επόμενου αγώνα στο Zάντβουρτ, ήθελε πια ένα μόνο βαθμό στην Ιταλία για να κατακτήσει τον τίτλο, σε Γκραν Πρι όμως δεν επρόκειτο να ξανανικήσει. Ο Πέτερσον στην Ολλανδία έκανε τον τελευταίο του τερματισμό (στη δεύτερη θέση και πάλι) και ο ιδιοφυής Κόλιν πανηγύριζε ένα ακόμη παγκόσμιο πρωτάθλημα κατασκευαστών, χωρίς να γνωρίζει πως κανένα άλλο δε θα ακολουθούσε. Στην υπέροχη «79» θα έρχονταν και άλλες διακρίσεις, όμως άλλο στεφάνι νίκης δε χαράχθηκε στην αεροτομή της. Για την ομάδα και τους συντελεστές της, ήταν ένας σημαδιακός αγώνας.
Στην περίοδο των ελεύθερων δοκιμών στη Μόντσα, αλλά και στον αγώνα, ο Πέτερσον χρησιμοποίησε την παλαιότερη 78, αφού η 79 του παρουσίασε πρόβλημα στον κινητήρα…
Λάθη από την αρχή…
Συνέβησαν πολλά και θλιβερά στη Μόντσα. 24 βολίδες ξεκίνησαν για το γύρο της προθέρμανσης και προτού όλα τα αυτοκίνητα ακινητοποιηθούν για τη διαδικασία της εκκίνησης, ο αφέτης Μ. Ραστέλι έδωσε το πρόσταγμα της έναρξης. «Και ο Ντιντιέ;» ρώτησε με σβησμένη φωνή ο Πέτερσον τον Μερτζάριο, που έτρεξε με το οξυγόνο για να του προσφέρει βοήθεια. Ο άσος είχε δει το μονοθέσιό του να κτυπά την Τyrrell του Πιρονί, πριν τυλιχθεί στις φλόγες. Ο Γάλλος δεν είχε πρόβλημα εκτός από ένα χαμένο τροχό και οι οργανωτές έσβησαν γρήγορα τη φωτιά στη Lotus. Οι Χαντ, Ρεγκατσόνι και Ντεπαγέ έβγαλαν τον Πέτερσον από τα συντρίμμια και ένα ελικόπτερο τον μετέφερε αναίσθητο στο νοσοκομείο δεκαοκτώ λεπτά αργότερα.
Ο Σουηδός ήταν το θύμα μιας εκτεταμένης εμπλοκής, που έλαβε χώρα στην πρώτη στροφή της πίστας. Οκτώ αυτοκίνητα είχαν προλάβει να περάσουν, όταν ο Πατρέζε που αγωνιζόταν με το δικό του στο όριο της δεξιάς πλευράς είδε τον δρόμο εμπρός του να στενεύει και ένα τοιχίο να του περιορίζει τις επιλογές. Η Arrows κινήθηκε εσπευσμένα προς τα αριστερά, αναγκάζοντας τον Χαντ που ακολουθούσε να μετατοπισθεί προς το κέντρο της πίστας. Εκεί βρισκόταν η Lotus του Πέτερσον που δεν είχε χώρο για να ελιχθεί, καθώς η Ferrari του Ρόιτμαν περνούσε δίπλα του με ταχύτητα. Ο Χαντ χτύπησε τη βολίδα του Σουηδού, ο οποίος με τη σειρά του έπεσε πάνω στα αυτοκίνητα των Πιρονί και Μπραμπίλα προτού καταλήξει στο στηθαίο. Η κατεστραμμένη Lotus ξαναγύρισε βίαια στην πίστα ενώ η φωτιά είχε ήδη εκδηλωθεί. Από εκεί και πέρα επακολούθησε χάος από οργανωτικής πλευράς, με αποκορύφωμα τον τραυματισμό στα πόδια του Γερμανού πιλότου Χανς Στουκ, από το δάγκωμα ενός τρομαγμένου σκύλου, που βρέθηκε να τριγυρίζει μέσα (!) στην πίστα.
Ένας άχρωμος αγώνας…
Τρεις ώρες αργότερα, δόθηκε η δεύτερη εκκίνηση του αγώνα και η διάρκειά του ορίστηκε στους 40 γύρους. Οι Μάριο Αντρέτι και Ζιλ Βιλνέβ ξεκίνησαν παραβιάζοντας τη διαδικασία των κόκκινων φώτων και τιμωρήθηκαν γι αυτό με ποινή ενός λεπτού, που είχε αποτέλεσμα να καταταγούν τελικά στην έκτη και έβδομη θέση. Ο άσος της Lotus κατέκτησε με αυτόν τον τρόπο το βαθμό που του έδωσε τον τίτλο. Η άχρωμη διαδικασία μετά το βαρύ τραυματισμό του Πέτερσον ανέδειξε ως νικητή τον Νίκι Λάουντα, που είδε τη σημαία με τους καθρέφτες του γεμάτους από τη Brabham-Alfa Romeo του Τζον Γουάτσον. Για την ιστορία, εκείνη ήταν η τελευταία νίκη του Ιταλικού εργοστασίου ως κατασκευαστή κινητήρων F1, καθώς τέτοιο αποτέλεσμα δεν πήρε όταν ξαναγύρισε στα Γκραν Πρι με δικό της μονοθέσιο, στην εποχή των turbo…
Θάνατος στην οικογένεια…
Ο Ρόνι Πέτερσον έπεσε σε κώμα κατά τη διάρκεια της μεταφοράς του στο Μιλάνο, όπου οι γιατροί δεν μπόρεσαν να δώσουν λύση στην είσοδο μυελού των οστών σε κάποιες βασικές αρτηρίες. Ο «βασιλιάς της βροχής» άφησε την τελευταία του πνοή το επόμενο πρωί, στις έντεκα. Ήταν παντρεμένος με ένα πανέμορφο μοντέλο, ενώ είχε και μια κόρη σε μικρή ηλικία. Ο θάνατος του «ιπτάμενου Σουηδού» στη Μόντσα έκλεισε οριστικά για τη Lotus ένα κύκλο αίματος που είχε ξεκινήσει το 1960, στο Σπα. Η Mόντσα υπήρξε το τραγικότερο πεδίο για τη βρετανική ομάδα, με το χαμό του πιλότου της Ferrari Βόλφγκανγκ φον Τριπς το 1961 (όπου είχε εμπλακεί η Lotus του Κλαρκ), του οδηγού της «72» και μετά θάνατον παγκόσμιου πρωταθλητή Γιόχεν Ριντ το 1972 και –έξι χρόνια αργότερα- του άτυχου πρωτοκλασάτου Σουηδού πιλότου της «79».
Aπό την πρώτη περίοδο του Πέτερσον με τη March (1970-1971), η οποία ήταν πολύ καλή, αν και δεν του έφερε νίκες…
Για τόσο λίγο έχασε τη νίκη στη Μόντσα το 1971 ο Ρόνι (δεξιά), αφού τη γραμμή τερματισμού πέρασε πρώτη (!) η BRM του Χόουντεν Γκάνλι.
Σήμερα…
Ανάλογο ατύχημα δε θα μπορούσε ποτέ να συμβεί στις ημέρες μας, καθώς η διαδικασία της εκκίνησης έχει εξελιχθεί τόσο πολύ, που δεν υπάρχουν περιθώρια για να γίνουν τέτοια λάθη. Επίσης, η αντοχή των σημερινών πλαισίων της Formula 1 διαφέρει όσο η ημέρα με τη νύχτα και δε μπορεί σε τίποτα να συγκριθεί με την αντίστοιχη της εποχής εκείνης, όπου τα σασί υπό προϋποθέσεις θα μπορούσαν ακόμα και να… σκιστούν, λες και ήταν από ένα κομμάτι χαρτί (τα ατυχήματα των Βιλνέβ και Πιρονί το 1982, με τραγική κατάληξη για τον πρώτο, μπορούν να αποδείξουν του λόγου το αληθές). Τέλος, σε κανένα σύγχρονο αυτοκινητοδρόμιο της Formula 1, δε θα μπορούσε να περιφέρεται άσκοπα στον αγωνιστικό χώρο ένα σκυλί. Έχουν αλλάξει τα πάντα προς το καλύτερο στον τομέα της ασφάλειας και, όσο κι αν υφίσταται ζήτημα μερικής ή ευρύτερης «αποστείρωσης» των αγώνων, τίποτε δεν είναι πολυτιμότερο από την ανθρώπινη ζωή.
RONNIE PETERSON
Συμμετοχές σε Γκραν Πρι: 123
Νίκες: 10
Pole–positions: 14
Εκκινήσεις από την πρώτη σειρά: 25
Ταχύτεροι γύροι: 9
Τερματισμοί στη 2η θέση: 10
Τερματισμοί στην 3η θέση: 6
Xιλιόμετρα επικεφαλής: 3.304
Γύροι επικεφαλής: 706
Δεύτερη θέση στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα: 1971-1978
Τρίτη θέση στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα: 1973
O παγκόσμιος πρωταθλητής του 1978 Μάριο Αντρέτι με τη Lotus 79
LOTUS 79 COSWORTH
ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Kινητήρας: Cosworth DFV 90º V8
Κυβισμός: 2.993 κ.εκ.
Διάμετρος x διαδρομή: 85.7 mm x 64.8 mm
Σχέση συμπίεσης: 11.5: 1
Βάρος κινητήρα: 147 κιλά
Μέγιστη ισχύς: 480 ίπποι στις 10.600 σ.α.λ.
Μέγιστη ροπή: 353 Nm στις 8.500 σ.α.λ.
Μετάδοση κίνησης: στους πίσω τροχούς
Κιβώτιο ταχυτήτων: Hewland FGA 400 5 σχέσεων
Μήκος: 4.420 χλστ.
Πλάτος: 2.146 χλστ.
Ύψος: 965 χλστ.
Μεταξόνιο: 2.743 χλστ.
Μετατρόχιο εμπρός: 1.730 χλστ.
Μετατρόχιο πίσω: 1.630 χλστ.
Βάρος: 610 κιλά
Μονάδες κατασκευής: 5
Περίοδος δράσης: 1978-1979