Αεροδυναμική κατασκευή, δίχρονος κινητήρας, ξύλινο πλαίσιο: Με αυτά τα στοιχεία πέρασε στην ιστορία το πιο γοητευτικό αυτοκίνητο της παλιάς Τσεχοσλοβακίας, που σήμερα εκτίθεται στην Πράγα.
Το μακρινό 1927 ο Τσεχοσλοβάκος βιομήχανος όπλων Frantisek Janecek, αναζητώντας την επιστροφή της εταιρείας του στα κέρδη, αποφάσισε να αλλάξει αντικείμενο εργασίας. Αφού προβληματίστηκε για λίγο καιρό με τις ραπτομηχανές, οι οποίες τελικά δεν τον ενέπνευσαν, στράφηκε στον κόσμο των μοτοσικλετών. Η δική του εμπειρία στη μαζική παραγωγή, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τα δίτροχα γνώριζαν συνεχή ανάπτυξη σε ολόκληρη την Ευρώπη, ήταν εγγύηση για το μέλλον. Δίχως να χάσει χρόνο ήρθε σε συμφωνία με τη γερμανική Wanderer, προκειμένου να βγάλει στην αγορά μια μοτοσικλέτα με χαλύβδινο πλαίσιο και δικό της κινητήρα, των 498 κ.εκ.
Από τη συνεργασία αυτή προέκυψε και η ονομασία Jawa, που προήλθε από τα δύο πρώτα γράμματα των δύο συνεταίρων (Janecek-Wanderer). Παράλληλα, προσέλαβε τον Βρετανό σχεδιαστή George William Patchett. Μαζί ανέπτυξαν μια νέα σειρά μοτοσικλετών, που γνώρισε εμπορική επιτυχία. Ένα χρόνο μετά το ξεκίνημα της νέας του δραστηριότητας (1930) ξεκίνησε την παραγωγή ελαφρών οικονομικών μοντέλων, που βασίζονταν στους δίχρονους κινητήρες των 175 κ.εκ. της βρετανικής Villiers. Για την Jawa, το νερό είχε μπει πλέον στο αυλάκι και θα την πήγαινε πολύ μακριά.
Τον Ιούλιο του 1933 ο διαρκώς ανήσυχος ιδιοκτήτης της εταιρείας κατασκευής μοτοσικλετών Jawa Janecek ήρθε σε συμφωνία με τον μεγαλομέτοχο της DKW Jorgen Skafte Rasmussen, για την παραγωγή ενός αυτοκινήτου των 700 κ.εκ., που βασιζόταν στην πρώτη σειρά της Meisterklasse και πιο συγκεκριμένα στο F2 (γνωστό στο κοινό των τεσσάρων τροχών και με τον κωδικό 701). Το Jawa 700, με δίχρονο κινητήρα των 689 κ.εκ. και χειροκίνητο κιβώτιο ταχυτήτων των τριών σχέσεων, έμεινε στη γκάμα της τσεχοσλοβάκικης εταιρείας ως τον Ιούνιο του 1937. Παρά το γεγονός ότι ήταν ένα αξιόλογο μοντέλο που κατασκευάστηκε σε λίγο περισσότερες από 1.000 μονάδες, ένα άλλο αυτοκίνητο της Jawa κέρδισε διαχρονικά τις εντυπώσεις από την περίοδο του Μεσοπολέμου κι ας μην απευθυνόταν στον πολύ κόσμο…
Αφορμή για την κατασκευή του πρώτου αγωνιστικού αυτοκινήτου της Jawa ήταν τα 1.000 μίλια της Τσεχοσλοβακίας, ένας αγώνας ταχύτητας και αντοχής σε ανοιχτούς δρόμους, στα πρότυπα του ιταλικού Mille Miglia. Ένας τέτοιος αγώνας απαιτούσε ελαφρά και γρήγορα αυτοκίνητα που θα μπορούσαν να κινούνται αξιόπιστα σε μεγάλες αποστάσεις, με υψηλές ταχύτητες. Γι αυτούς τους λόγους, οι μηχανικοί στο εργοστάσιο της Πράγας εξέλιξαν ένα συμπαγές διθέσιο με βάση τις επιταγές του αεροδυναμιστή Paul Jaray, επιλέγοντας το ξύλο ως υλικό για την κατασκευή του πλαισίου του. Με αυτή την ασυνήθιστη λύση, κατάφεραν να κρατήσουν χαμηλά το βάρος του αγωνιστικού τους. Στο διαμέρισμα του κινητήρα τοποθετήθηκε ένα δίχρονο και δικύλινδρο σε σειρά μηχανικό σύνολο, χωρητικότητας 745 κ.εκ. και απόδοσης 26 ίππων. Αυτό συνδυαζόταν με χειροκίνητο κιβώτιο ταχυτήτων των τριών σχέσεων, που μετέδιδε την κίνηση στους εμπρός τροχούς.
Συνολικά κατασκευάστηκαν έξι τέτοια αυτοκίνητα, τρία coupe και ισάριθμα roadsters, τα οποία ζύγιζαν μόλις 700 κιλά και έφταναν σε τελική ταχύτητα τα 120 χιλιόμετρα την ώρα. Στον αγώνα του 1935, τον μοναδικό στον οποίο συμμετείχαν, δεν κατάφεραν να διεκδικήσουν την πρώτη θέση της γενικής κατάταξης. Κυριάρχησαν όμως στην κατηγορία των 750 κυβικών εκατοστών, τερματίζοντας στις τρεις πρώτες θέσεις, με μέση ωριαία ταχύτητα που ξεπερνούσε τα 80 χιλιόμετρα την ώρα. Στη συνέχεια τα αυτοκίνητα κατέληξαν σε χέρια ιδιωτών και με την πάροδο του χρόνου σχεδόν εξαφανίστηκαν. Τυχαία, το 1976 ανακαλύφθηκε κάπου ξεχασμένο ένα Jawa 750 Coupe, σε πολύ άσχημη κατάσταση. Δεκαέξι χρόνια αργότερα το ταλαιπωρημένο αγωνιστικό αποκτήθηκε από το Εθνικό Μουσείο Τεχνολογίας της Πράγας και το 2001 ξεκίνησε το μακρύ και επίπονο έργο της αποκατάστασής του. Στις 15 Ιουνίου 2005, άψογο ξανά, παρουσιάστηκε επίσημα σε μια τελετή που τιμούσε τα 70 χρόνια από τα τελευταία 1.000 μίλια της Τσεχοσλοβακίας. Στις ημέρες μας, το λιλιπούτειο αριστούργημα της Jawa είναι ένα από τα πιο λαμπερά εκθέματα του Μουσείου. Αν βρεθείτε στην Πράγα και έχετε ελεύθερο χρόνο, αξίζει να πάτε να το δείτε από κοντά. Θα σας κερδίσει με το σχήμα και την απλότητά του…
Σε αντίθεση με το ιταλικό Mille Miglia, όπου τα αυτοκίνητα αγωνίζονταν σε μια κυκλική διαδρομή των 1.600 χιλιομέτρων, τα 1.000 μίλια της Τσεχοσλοβακίας «κυκλώνονταν» δύο φορές για να καλυφθεί η απαιτούμενη απόσταση. Διοργανώθηκαν για πρώτη φορά στις 10 και 11 Ιουνίου 1933, με νικητή στη γενική κατάταξη τον Peter Mucha, στο τιμόνι ενός Praga Alfa 1800 Roadster. Νικητής στην κατηγορία έως 1.100 κ.εκ. ήταν ο Jindrich Knapp, με Walter Junior SS. Τον επόμενο χρόνο την πρώτη θέση στα 2.000 κ.εκ. εξασφάλισε ένα Wikov 40, ενώ στην κλάση των 1.500 κ.εκ. νικήτρια αναδείχθηκε η 18χρονη Ela Slavikova με Aero 1500 (η εβραϊκής καταγωγής νεαρή με τον περιπετειώδη χαρακτήρα, στα σκληρά χρόνια που ακολούθησαν κατάφερε να διαφύγει στη Βραζιλία, όπου παντρεύτηκε ξανά). Το 1935 τα αγωνιστικά της Jawa κατάφεραν να κάμψουν την κυριαρχία της Aero στα 750 κ.εκ. και να πάρουν τη νίκη στην κατηγορία, στον μοναδικό αγώνα που έλαβαν μέρος. Πρώτος στη γενική κατάταξη τερμάτισε ο Jan Kubicek με Bugatti Type 35B, την οποία κινούσε ένας οκτακύλινδρος της Ford. Αυτή όμως ήταν και η τελευταία χρονιά διοργάνωσης του αγώνα, αφού οι αλυτρωτικές τάσεις των Nazi για τη Σουδητία που κατέληξαν στη μείωση της εδαφικής έκτασης της Τσεχοσλοβακίας, δεν επέτρεψαν τη διεξαγωγή του.
JAWA 750 SPORT Κατασκευαστής: Jawa Αμάξωμα: διθέσιο coupe Kινητήρας: δίχρονος υγρόψυκτος δικύλινδρος σε σειρά Κυβισμός: 745 κ.εκ. Ισχύς: 26 ίπποι στις 4.200 σ.α.λ. Μετάδοση κίνησης: στους εμπρός τροχούς Κιβώτιο ταχυτήτων: χειροκίνητο 3 σχέσεων Ανώτατη ταχύτητα: 120 χλμ./ώρα Μήκος: 3.650 χλστ. Πλάτος: 1.400 χλστ. Ύψος: 1.550 χλστ. Μεταξόνιο: 2.300 χλστ. Μετατρόχιο εμπρός: 1.200 χλστ. Μετατρόχιο πίσω: 1.200 χλστ. Βάρος: 700 κιλά Περίοδος παραγωγής: 1935 Μονάδες παραγωγής: 6 (3 coupe & 3 roadsters)