F1 – Σαν σήμερα: H πρώτη νίκη του Alberto Ascari

Ο Alberto Ascari έχασε τον πατέρα του δύο εβδομάδες πριν γιορτάσει τα έβδομα γενέθλιά του. Οι δυο τους έζησαν τόσο λίγο μαζί, που υπάρχουν ελάχιστες φωτογραφίες με δικές τους στιγμές. Δύο από αυτές, αμφότερες από τα πιτς της Μonza το 1924, έχουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Στην πρώτη, ο Αlberto κάθεται στην αγκαλιά του πατέρα του, στο κόκπιτ της Αlfa Romeo P2. Στη δεύτερη, ανάμεσά τους με την αγωνιστική του φόρμα, βρίσκεται ο Ferrari. Ο γιός του Αntonio, παρά την τραγική απώλεια του πατέρα του, από νωρίς έβαλε στόχο να γίνει οδηγός αγώνων. Επιλέγοντας αυτόν τον δρόμο, ήταν σίγουρο ότι θα έβρισκε ξανά μπροστά του το αφεντικό της Scuderia. Toν Απρίλιο του 1940 ο Αlberto έδωσε το «παρών» στο Mille Miglia, στο τιμόνι ενός αγωνιστικού που στηρίχθηκε στο πάτωμα ενός Fiat και είχε τον κωδικό 815 (8 κύλινδροι, 1,5 λίτρα).

Το αυτοκίνητο αυτό, που άκουγε στο αδιάφορο όνομα «Auto Avio Costruzioni», ήταν το πρώτο που έφτιαξε ο Enzo μετά το τέλος της συνεργασίας του με την Alfa Romeo (υπήρχε όρος, για ένα χρονικό διάστημα να μη χρησιμοποιήσει το επώνυμό του). Ο Αlberto ήταν πρώτος στην κλάση του, όταν αναγκάστηκε να εγκαταλείψει με μηχανικά προβλήματα. Η επέκταση του πολέμου δεν επέτρεψε τη συνέχεια αυτής της προσπάθειας, ωστόσο μετά τον πόλεμο θα ξεκινούσαν άλλες. Ο Ferrari, μετά την ίδρυση της εταιρείας του, εμπιστεύτηκε τον Αlbertο και τον ενέταξε στους οδηγούς του. Το αποτέλεσμα ήταν η κατάκτηση τεσσάρων ιταλικών πρωταθλημάτων ταχύτητας, καθώς και ενός της F2. Φυσικά, δεν έλειψαν και οι νίκες του στους μεγάλους ευρωπαϊκούς αγώνες της κατηγορίας αυτής. Ήταν η αρχή μιας μεγάλης πορείας, που θα τον έφερνε στην κορυφή.

Mια αδίστακτη μηχανή νικών
Μέχρι το τέλος του 1953, στο τιμόνι της κυριαρχικής «Tipo 500» κατέκτησε 13 νίκες και δύο συνεχόμενα παγκόσμια πρωταθλήματα. Ως σήμερα είναι ο τελευταίος Ιταλός που έχει παγκόσμιο τίτλο στην F1, γεγονός που οφείλεται και στον αδόκητο χαμό μερικών ταλαντούχων πιλότων (Castellotti, Μusso, Cabianca, Bandini, Giunti) με δυνατότητες να φτάσουν ψηλά. Το ρεκόρ της κατάκτησης δύο συνεχόμενων πρωταθλημάτων από οδηγό της Ferrari έσπασε μόλις το 2002, από τον Μichael Schumacher. Έντεκα χρόνια αργότερα ο Vettel κατέρριψε το ρεκόρ των 7 συνεχόμενων νικών, που κατείχε ο Αscari για έξι δεκαετίες. Με 13 νίκες σε 27 αγώνες, διατηρεί ακόμη το υψηλότερο ποσοστό νικών (48%) από οποιονδήποτε άλλο οδηγό έχει οδηγήσει για τη Ferrari στην F1. Το υψηλότερο ποσοστό νικών του σε μια σεζόν (75%) ξεπεράστηκε μόλις το 2023, από τον Max Verstappen, ύστερα από 71 χρόνια. Ο Αlbertο δεν έκρυβε ποτέ την αγάπη του για το motorsport και στις συνεντεύξεις του έλεγε χαρακτηριστικά πως «υπακούω μόνο σε ένα πάθος, τους αγώνες. Δεν θα ήξερα πώς να ζήσω χωρίς αυτό». Ήταν δημοφιλής στους συναθλητές του και στο κοινό, λόγω της σεμνότητάς του και της προθυμίας του να επαινεί τις ικανότητες των αντιπάλων του.

Όμως, παρά το ότι δεν τον διέκρινε η επιθετικότητα του πατέρα του, ήταν ένας από τους πιο δύσκολους οδηγούς για να τον περάσεις. Φορώντας στις εκκινήσεις πάντοτε γαλάζιο πουκάμισο και ιδίου χρώματος κράνος, θεωρούσε τον Fangiο ως τον μεγαλύτερο αντίπαλό του. Ουδείς άλλος, εκτός του Ferrari, δεν θα μπορούσε να τον περιγράψει καλύτερα: «Όταν έπρεπε να ακολουθήσει και να προσπεράσει έναν αντίπαλο προφανώς υπέφερε, όχι από συναίσθημα κατωτερότητας, αλλά από μια νευρικότητα που δεν τον άφηνε να εκφράσει την πραγματική του κλάση. Είχε ένα ακριβές και ξεχωριστό στιλ οδήγησης, αλλά ήταν ένας πιλότος που έπρεπε να ηγηθεί από την αρχή. Σε αυτή τη θέση ήταν δύσκολο να τον προσπεράσεις, σχεδόν αδύνατο να τον νικήσεις. Ο Alberto ήταν ασφαλής όταν έπαιζε τον λαγό. Τότε ήταν υπέροχος. Στη δεύτερη θέση ή πιο πίσω, ήταν λιγότερο σίγουρος». Ο παγκόσμιος πρωταθλητής του 1978 Mario Andretti θεωρεί τον Ascari ως έναν από τους ήρωές του, αφού τον παρακολούθησε στην πίστα της Monza όταν ήταν παιδί. Ανάλογη εμπειρία είχε και ο μετέπειτα οδηγός της F1 Εrnesto Brambilla.

Monaco 1950 – Ascari

Το τέλος
Το 1954 ο Αlbertο μετακινήθηκε στη Lancia, μετά από μια οικονομική διαφωνία που είχε με τον Ferrari. Εκεί ανέλαβε την εξέλιξη της νεωτεριστικής D50 F1, με τις δεξαμενές καυσίμων προσαρμοσμένες στα πλαϊνά του αμαξώματος. Η χρονιά είχε αρκετά απρόοπτα και πολλά προβλήματα νεότητας για το μονοθέσιο, ωστόσο ο Αscari κέρδισε το Μille Miglia με την Lancia D24 Spider. To 1955 το αυτοκίνητο άρχισε να δείχνει τις αρετές του και στο Grand Prix του Μονακό της χρονιάς εκείνης ο Αlberto βρέθηκε επικεφαλής. Όμως, σε μια λάθος εκτίμηση έχασε το σικέιν και προτίμησε να ρίξει την D50 στη θάλασσα, για να αποφύγει μια οδυνηρή πρόσκρουση στο τσιμέντο. Ήταν τυχερός, γλύτωσε με μερικές γρατζουνιές στη μύτη. Στις 26 Μαΐου πήγε στη Monza για να παρακολουθήσει τον φίλο του Eugenio Castellotti να δοκιμάζει μια Ferrari 750 Monza. Θα την οδηγούσαν στην ίδια πίστα, στον αγώνα των 1.000 χλμ. Ο Albertο δεν ήταν προγραμματισμένο να οδηγήσει, αλλά αποφάσισε να δοκιμάσει μερικούς γύρους.

Δεν είχε μαζί του το βαλιτσάκι με τον αγωνιστικό του εξοπλισμό, τον οποίο δεν επιτρεπόταν να αγγίξει κανένας. Δεν φορούσε το γαλάζιο πουκάμισο και το κράνος που δεν αποχωριζόταν ποτέ (πήρε δανεικό το λευκό του Castellotti). Δεν αγωνιζόταν ποτέ στις 26 του μηνός, αλλά τώρα δεν επρόκειτο για αγώνα. Ύστερα από τρεις γύρους και καθώς έβγαινε από την Curva del Vialone, το αυτοκίνητο ανεξήγητα γλίστρησε, γύρισε με το ρύγχος προς τα κάτω και ανατράπηκε δύο φορές. Ο Ascari υπέστη πολλαπλά τραύματα και πέθανε λίγα λεπτά αργότερα. Η είδηση συγκλόνισε την Ιταλία, που κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος για να τιμήσει τον πρωταθλητή της. Ένα εκατομμύριο άνθρωποι συνόδευσαν τον Αlbertο στην τελευταία του κατοικία. Σημαντικά λιγότεροι, αλλά όχι με λιγότερο πόνο, είχαν αποχαιρετήσει και τον Αntoniο (η μόνη διαφορά ήταν πως τον θάνατο του πατέρα Ασκάρι, τον εκμεταλλεύτηκε το καθεστώς Μουσολίνι για λόγους προπαγάνδας). Ήταν ένα άδοξο τέλος, για δύο τόσο ξεχωριστούς ανθρώπους. Ο Αlberto αναπαύεται δίπλα στον πατέρα του, στο Cimitero Monumentale στο Μιλάνο.

(H κεντρική φωτογραφία προέρχεται από το αρχείο της Lancia και απεικονίζει τον Alberto Ascari με τη Lancia D50 σε δοκιμές το 1954)