Η πιο επιτυχημένη σειρά αγωνιστικών μονοθεσίων στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης, που η μεγάλη ιστορία της είναι σχεδόν άγνωστη στη Δύση...
Η όμορφη ιστορία των Estonia ξεκίνησε το 1957 στο Τallinn της Εσθονίας, όταν ο γεννημένος στο Tartu και πολύ γνωστός μετέπειτα στις χώρες του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού οδηγός αγώνων Ants Seiler, ξεκίνησε μαζί με τους φίλους του να κατασκευάζει στον ελεύθερο χρόνο του μονοθέσια μικρού κυβισμού. Οι καλές ιδέες αυτής της δημιουργικής παρέας έφεραν τον επόμενο χρόνο την ίδρυση μιας δυναμικής εταιρείας, της TARK (Tallinna Autode Remondi Katsetehas), στην οποία εκτός του Seiler συμμετείχαν οι Εσθονοί μηχανικοί Roland Kruuk, Vaino Paasik, Elmar Kaart και Arno Joala. Οι αγωνιστικές επιτυχίες στη Formula 3 δεν άργησαν να έρθουν, με προάγγελο την τρίτη θέση του Enn Griffel στην τελική κατάταξη του πρωταθλήματος της Σ.Ένωσης το 1960.
Ο Ants Seiler, με όπλο του το Estonia 3 των 500 κ.εκ. και των 35 ίππων, κατέκτησε τον τίτλο την επόμενη χρονιά. Τη διετία που ακολούθησε (1962-1963) η μικρή εταιρεία από το Τallinn γνώρισε την καταξίωση, αφού τα μονοθέσιά της κατέκτησαν όλες τις κορυφαίες θέσεις της τελικής κατάταξης εκείνης της περιόδου. Από τότε και για τα επόμενα τριάντα χρόνια, έως και λίγο μετά την πτώση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού, τα Estonia δεν έπαψαν να βρίσκονται μεταξύ των πρωταγωνιστών, γράφοντας τη δική τους εξαιρετική ιστορία στους αγώνες.
Στις τρεις και πλέον δεκαετίες της δραστηριότητάς της η TARK κατασκεύασε περίπου 1.300 Εstonia, ξεπερνώντας σε αυτόν τον τομέα διάσημους αγωνιστικούς οίκους όπως η March, η Brabham, η Lola και η Ralt. Όλα αυτά δεν πρόλαβε να τα ζήσει η ψυχή των Εstonia, o Ants Seiler, που χάθηκε στο Koltso Skorosti το 1968, στον πρώτο αγώνα του πρωταθλήματος των Bαλτικών Δημοκρατιών, στο cockpit ενός 9Μ με κινητήρα Wartburg.
Από το 1960 έως το 1976, με εξαίρεση τρεις χρονιές που δεν έγινε (1961, 1962 και 1968) στις χώρες του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού διοργανώθηκε ένα πρωτάθλημα μονοθεσίων στα χνάρια της Formula 1, που ονομάστηκε Soviet F1, αλλά οι ομοιότητες με εκείνη περιορίστηκαν τελικά μόνο στο όνομα. Σε όλο αυτό το διάστημα, τρία μόλις μονοθέσια κατασκευάστηκαν με προδιαγραφές που βρέθηκαν πολύ κοντά με εκείνες του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος της Formula 1. Οι κανονισμοί διεξαγωγής της σοβιετικής F1, που αρχικά έμοιαζαν με αυτούς που ίσχυαν στις πίστες των Grand Prix, διαφοροποιήθηκαν αισθητά ως τις αρχές της δεκαετίας του ’70.
Οι φόρμες της Formula 3 και της Formula Vostok, που υιοθετήθηκαν για να ενισχύσουν με την υψηλή δημοτικότητά τους τις συμμετοχές και την περαιτέρω ανταπόκρισή της στο κοινό, τόνισαν ακόμη περισσότερο τον πραγματικό της χαρακτήρα, που ήταν Formula Libre (όπως τουλάχιστον συνηθίζουμε να το λέμε στην υπόλοιπη Ευρώπη). Τα Estonia, πάντοτε μεταξύ των βασικών πρωταγωνιστών, ανέδειξαν σε εκείνη τη σειρά αγώνων τέσσερις πρωταθλητές…
1971 M. Laiv, Estonia 14 Volga 1974 H. Saarm, Estonia 17 Volga 1975 G. Dgebuadze, Estonia 16M Moskvich 1976 V. Grekov, Estonia-18
Τα Estonia ταξίδεψαν σε όλες τις χώρες του άλλοτε σιδηρού παραπετάσματος, αγωνιζόμενα με επιτυχία στην υπηρεσία διάφορων ομάδων, σε δεκάδες εθνικά και διεθνή πρωταθλήματα. Σε όλα τα αυτοκινητοδρόμια και τα circuit πόλης της Ανατολικής Ευρώπης πρωταγωνίστησαν στις κατηγορίες Formula 3 και Formula 2, με κινητήρες κυρίως της Moskvitch, της Lada και της Wartburg, αλλά και με άπειρες μετατροπές και μεταποιήσεις στα χέρια των μηχανικών των διάφορων ομάδων, κατά τη διάρκεια της αγωνιστικής τους σταδιοδρομίας.
Οι μεγάλες και επί σειρά ετών επιτυχίες των μονοθεσίων της μικρής εταιρείας από το Tallinn στους αγώνες της Ανατολικής Ευρώπης, την κατατάσσουν σε περίοπτη θέση, που είναι ισάξια της Lotus στο δυτικό κόσμο. Η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, που ανέτρεψε όλα τα δεδομένα στις χώρες που τον είχαν υιοθετήσει, σήμανε την αρχή του τέλους και για τη δράση της Estonia. Τα οικονομικά προβλήματα -που μετέπειτα προέκυψαν και στα ύστερα χρόνια της δεκαετίας του ’90 εδραιώθηκαν- γονάτισαν τελικά την αξιόμαχη εταιρεία, η οποία στις ημέρες μας συνεχίζει τη δράση της μετά από πολλές περιπέτειες ως Kavor Motorsport, έχοντας ως πελάτες της ιδιωτικές ομάδες και ασχολούμενη κυρίως με την αναβάθμιση-ισχυροποίηση αγωνιστικών πλαισίων και κινητήρων.
1958-2000: Tα αγωνιστικά
Estonia Mk 1 (1958): Με επίπεδο κινητήρα 500 κ.εκ. της Serpuchov και κιβώτιο ταχυτήτων από τη VW. Στον πρώτο του αγώνα, έκανε νέο ρεκόρ πίστας. Κατασκευάστηκε μόνο ένα.
Estonia Mk 2 (1959): Ίδιο με το Estonia 3, αλλά με διαφορετική ανάρτηση. Κατασκευάστηκε μόνο ένα.
Estonia Mk 3 (1959): Το πρώτο μονοθέσιο που έφερε νίκες και τίτλους, κατασκευάστηκαν 36 μονάδες αυτού του τύπου μέχρι το 1961. Με κινητήρα 500 κ.εκ. της Irbit.
Estonia Mk 4 (1960): Κτισμένο από τον Jaan Küünemäe, με κινητήρα 500 κ.εκ. της ESO. Κατασκευάστηκε μόνο ένα.
Estonia Mk 5 (1961): Moνοθέσιο της Formula Junior, με δίχρονο κινητήρα των 980 κε.κ. από τη Wartburg. Κατασκευάστηκαν δύο μονάδες.
Εstonia Mk 8 (1964): Αγωνιστικό roadster, γνωστό και ως Tartu/1. Κατασκευάστηκε μόνο ένα.
Estonia Mk 9 (1966): Με τον δίχρονο τρικύλινδρο κινητήρα των 980 κ.εκ. της Wartburg και με ισχύ 85 ίππων, κατασκευάστηκε σε 39 μονάδες.
Estonia Mk 10 (1964): Με κινητήρα 2.5 λίτρων, για τη Σοβιετική Formula 1. Κατασκευάστηκε μόνο ένα.
Estonia Mk 11 (1964): Επίσης για τη Σοβιετική Formula 1. Κατασκευάστηκε μόνο ένα.
Estonia Mk 12 (1964): Με τον κινητήρα των 1.3 λίτρων του Moskvich 408. Κατασκευάστηκε μόνο ένα.
Estonia Mk 13 (1964): Με τον κινητήρα των 1.3 λίτρων του Moskvich 408. Κατασκευάστηκε μόνο ένα.
Estonia Mk 14 (1966): Για τη Σοβιετική Formula 1, κατασκευάστηκε μόνο ένα.
Estonia Mk 15 (1967-70): Με τον κινητήρα των 350 κ.εκ. που προερχόταν από τη μοτοσικλέτα IZh Jupiter και απέδιδε 32 ίππους, αναπτύσσοντας τελική ταχύτητα 160 χλμ./ώρα. Προοριζόταν για τους νέους οδηγούς που ήθελαν να ασχοληθούν με τους αγώνες και κατασκευάστηκε σε 83 μονάδες.
Estonia Mk 15M (1970-1974): Αναβάθμιση του προηγούμενου αγωνιστικού μοντέλου, με περισσότερα αεροδυναμικά βοηθήματα και καλύτερη ψύξη στον κινητήρα. Κατασκευάστηκε σε 136 μονάδες.
Estonia Mk 16 (1968): Με τον κινητήρα των 1.5 λίτρων που προερχόταν από το Moskvich 412, τροχούς από μαγνήσιο και δισκόφρενα σε όλους τους τροχούς. Κατασκευάστηκε σε έξι μονάδες.
Estonia Mk 16M (1970-1975): Aναβάθμιση του Estonia Mk 16, συμβατικό με τους ισχύοντες στην Ανατολική Ευρώπη κανονισμούς της Formula 2. Κατασκευάστηκαν 100 μονάδες αυτού του τύπου.
Estonia Mk 17 (1974): Κατασκευάστηκε μόλις ένα και ήταν προορισμένο για τη Σοβιετική Formula 1.
Estonia Mk 18 (1972-1976): Με τις ίδιες προδιαγραφές με το Estonia 16, αλλά με κινητήρα των 1.3 λίτρων, προερχόμενο από τη Lada. Kατασκευάστηκε σε 76 μονάδες.
Estonia Mk 18M (1976-1977): Αναβαθμισμένη έκδοση του Estonia 18, κατασκευάστηκε σε 37 μονάδες.
Estonia Mk 19 (1977-1979): Με τα ψυγεία του κινητήρα στις πλαϊνές επιφάνειες του αμαξώματος, όπως επίσης με εμπρός και πίσω αεροτομές. Ο κινητήρας του μονοθεσίου, που κατασκευάστηκε σε 165 μονάδες συνολικά, προερχόταν από τη Lada.
Estonia Mk 20 (1980-1982): Με νέα αεροδυναμική σχεδίαση, αρίθμησε συνολικά 154 μονάδες παραγωγής.
Estonia Mk 21 (1981): Ίσως το καλύτερο Estonia που παρουσιάστηκε ποτέ. Σχεδιασμένο από τον Raul Sarap και τον πολύ καλό μηχανικό Aleksandr Sadovski, ήταν το πρώτο ground effect μονοθέσιο της Ανατολικής Ευρώπης και του υπαρκτού σοσιαλισμού γενικότερα. Χρησιμοποιούσε κινητήρες των 1.3 και των 1.6 λίτρων της Lada, οι οποίοι συνδυάζονταν με το χειροκίνητο κιβώτιο των 5 ταχυτήτων της TARK. Κατασκευάστηκε σε 295 μονάδες.
Estonia Mk 22 (1981): Κτισμένο πάνω στο σασί του Estonia 15 από τον Jüri Iva, φορούσε τον κινητήρα των 350 κ.εκ. της μοτοσικλέτας Izh Jupiter. Kατασκευάστηκε μόνο ένα.
Estonia Mk 23 (1984): μονοθέσιο ground effect.
Estonia Mk 24 (1985): Σχεδιασμένο από τον Raul Sarap, με αλουμινένιο μονοκόκ σασί και κινητήρα των 1.6 λίτρων της Lada. Κατασκευάστηκαν μόλις 4 μονοθέσια αυτού του τύπου.
Estonia Mk 25 (1989): Το πρώτο μονοθέσιο της Ανατολικής Ευρώπης με αλουμινένιο μονοκόκ πλαίσιο, που κατασκευάστηκε σε σημαντικούς αριθμούς (67 μονάδες). Το σασί, που ζύγιζε μόλις 39 κιλά, ήταν δουλειά ενός εργοστασίου κατασκευής ελικοπτέρων. Αρχικά συνοδεύονταν από τους κινητήρες των 1.6 λίτρων της Lada, αργότερα όμως εφοδιάστηκαν με τα μηχανικά σύνολα του VW Golf GTI. Τα περισσότερα από αυτά πουλήθηκαν σε ιδιωτικές ομάδες και οδηγούς της Πολωνίας και της Ανατολικής Γερμανίας.
Estonia Mk 26 (1994): Με τον κινητήρα του VW Golf GTI και εξελιγμένα αεροδυναμική. Κατασκευάστηκε σε 5 μονάδες.
Estonia Mk 26-9 (2000): Mελετημένο περαιτέρω από αεροδυναμικής πλευράς, διέθετε κινητήρα της Volkswagen και κιβώτιο ταχυτήτων της Hewland. Κατασκευάστηκε μόνο ένα και ήταν το τελευταίο Estonia.