Ακρόπολις: 70 χρόνια στο DNA των ράλλυ

Το 1953 ήταν μια πολύ σημαντική χρονιά για τον μηχανοκίνητο αθλητισμό, αλλά και για την Αυτοκίνηση γενικότερα. Ήταν η χρονιά που ξεκίνησε το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Σπορ Αυτοκινήτων (οι αγώνες αντοχής που όλοι αγαπήσαμε) και το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ράλλυ. Ήταν επίσης η χρονιά που διεξήχθησαν για πρώτη φορά δύο πολύ σημαντικοί αγώνες, το ράλλυ Σαφάρι και το ράλλυ Ακρόπολις. Κι αυτοί οι δύο αγώνες μαζί με το Μόντε Κάρλο, το RAC, τα ράλλυ Σουηδίας και Φινλανδίας, αλλά και τον Γύρο της Κορσικής έζησαν στους αγωνιστικούς τους στίβους όλες τις αναβαθμίσεις και τις αλλαγές του θεσμού στο πέρασμα των δεκαετιών. Ήταν επίσης εκείνοι που ύστερα από μια λαμπερή σταδιοδρομία στο ERC έγιναν η ραχοκοκκαλιά του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Ράλλυ, στηρίζοντάς το με επιτυχία από τα πρώτα του βήματα. Χωρίς αμφιβολία, αυτοί οι υπέροχοι επτά αγώνες, έχουν περάσει στο DNA του θεσμού των ράλλυ και κανένας δεν μπορεί να τους βγάλει από εκεί. Και αυτή μοιάζει η πιο κατάλληλη ευκαιρία να κάνουμε ένα διαφορετικό αφιέρωμα γι αυτούς αφήνοντας για το τέλος το καλύτερο για εμάς, που είναι φυσικά το ράλλυ Ακρόπολις.

ΡΑΛΛΥ ΜΟΝΤΕ ΚΑΡΛΟ

Το αρχαιότερο ράλλυ του μηχανοκίνητου αθλητισμού στον κόσμο, με πρώτη χρονιά διεξαγωγής το 1911, έχει μακρά και ένδοξη αγωνιστική ιστορία εντός των συνήθως χιονισμένων ειδικών διαδρομών του. Ωστόσο, υπάρχει κι ένας παραπάνω λόγος που επιβεβαιώνει πως στο περιβάλλον του γράφτηκε κυριολετικά ιστορία και μάλιστα σε βάθος δεκαετιών. Από τη δεκαετία κιόλας του ’30, στον αγώνα των Μονεγάσκων δοκιμάστηκε η αποτελεσματικότητα των πρώτων κανονισμών διεξαγωγής ράλλυ, τους οποίους προσπερνούσαν -κυριολεκτικά- με ταχύτητα οι εξελίξεις. Στις αρχές της δεκαετίας του ’50, ο Μονεγάσκος πρώην πιλότος της Bugatti Louis Chiron διαμαρτυρήθηκε έντονα για την απώλεια μιας σίγουρης νίκης του στο πριγκιπάτο, ύστερα από επιβλητική εμφάνιση, επειδή έριξε κάποιες κορίνες στην τελευταία δεξιοτεχνία στην πόλη του Μονακό. Στο πλευρό του βρέθηκαν και αρκετοί από τους οδηγούς ράλλυ της εποχής, που ήθελαν ο νικητής να προκύπτει από τον αγώνα και όχι από τα παρελκόμενά του. Τελικά, οι φωνές τους εισακούστηκαν και τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν προς το καλύτερο. Το 1954 ο Chiron κέρδισε τον αγώνα με μια Lancia Aurelia GT και σταδιακά το νερό μπήκε στο αυλάκι, για να φτάσει με το πέρασμα των χρόνων το Μόντε εκεί που βρίσκεται σήμερα.

Χρονιά πρώτης διεξαγωγής: 1911 Διοργανώσεις: 91 Πολυνίκης οδηγός: Sebastien Ogier 9 Πολυνίκης κατασκευαστής: Lancia 13

Από το ξεκίνημα του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ράλλυ το 1953 και μέχρι το 1972, εκτός από το 1968 και το 1969, το Μόντε Κάρλο ήταν ένας από τους πιο ξεχωριστούς αγώνες του. Από το 1973 ως το 2008 διεξήχθη στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ράλλυ (WRC) της FIA. Aπό το 2009 έως το 2011 αποτέλεσε τον εναρκτήριο γύρο του Intercontinental Rally Challenge (IRC), πριν επιστρέψει και πάλι στo πρόγραμμα του WRC το 2012.

ΡΑΛΛΥ RAC

Το RAC ξεκίνησε το 1932, με μια μορφή που καθόλου δεν θυμίζει το σήμερα. Αρχικά επρόκειτο για μια σειρά από ξεχωριστούς μικρούς αγώνες, που συνδυάζονταν με δοκιμασίες δεξιοτεχνίας και συμμετοχή σε μικρά σιρκουί, με κάποιες αναβάσεις ενδιάμεσα. Κάθε αγώνας είχε τον δικό του νικητή και ο πρώτος της κατάταξης προέκυπτε από ένα πλήθος υπολογισμών, βαθμολογημένων με συντελεστή. Όμως, η διαδικασία αυτή ήταν πολύπλοκη και είχε και άτυχες στιγμές, όπως το 1935 που δεν αναδείχτηκε κανένας νικητής. Το πρώτο μεταπολεμικό ράλλυ RAC έγινε το 1951, σε μια διαδρομή με συνολικό μήκος 2.900 χλμ. Υιοθετώντας τη λογική του Μόντε Κάρλο, είχε και αυτό εκκινήσεις από διάφορες πόλεις. Κατόπιν, τα αυτοκίνητα συγκεντρώνονταν στην πίστα του Silverstone για μια δοκιμή υψηλής ταχύτητας και από εκεί αφού έκαναν και κάποιες αναβάσεις ακολουθούσαν μια κοινή διαδρομή γύρω από τη Σκωτία, την Ουαλία και την Αγγλία, με τερματισμό το Bournemouth. Για να έχουμε μια σαφή εικόνα του πόσο πολύ έχουν αλλάξει οι αγώνες από τότε μέχρι σήμερα, αρκεί να αναφέρουμε δυό πραγματάκια από τη διοργάνωση του 1953. Το πρόγραμμα περιλάμβανε δοκιμασία επιτάχυνσης και φρεναρίσματος στο Silverstone, νυχτερινή ανάβαση και δοκιμασία ταχύτητας στο Goodwood, ενώ μέρος της διαδρομής ήταν… μυστικό. Στις δεξιοτεχνίες περιλαμβανόταν και το εξής απίθανο: Έμπαινες σε ένα γκαράζ, πάρκαρες, έβγαινες έξω από το γκαράζ με τα πόδια και στη συνέχεια επέστρεφες, έμπαινες στο αυτοκίνητο και το έβγαζες με την όπισθεν. Για όλα αυτά, βέβαια, υπήρχαν και επικρίσεις («κυνήγι θησαυρού το κάναμε»).

Xρονιά πρώτης διεξαγωγής: 1932 Διοργανώσεις: 76 Πολυνίκης οδηγός: Sebastien Ogier 5 Πολυνίκης κατασκευαστής: Ford 15

Το 1996, λόγω του συστήματος εναλλαγής των αγώνων του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ράλλυ που υιοθετήθηκε από το 1994 έως εκείνη τη χρονιά, ο αγώνας μέτρησε μόνο για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Κατασκευαστών των 2 λίτρων της FIA.

ΡΑΛΛΥ ΦΙΝΛΑΝΔΙΑΣ

To ράλλυ Φινλανδίας ήταν παλαιότερα γνωστό ως 1.000 λίμνες ή Neste Rally, ενώ η πόλη της Jyväskylä ήταν και παραμένει η ψυχή του. Διεξήχθη για πρώτη φορά το 1951 και οκτώ χρόνια αργότερα εντάχθηκε για πρώτη φορά στο πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ράλλυ. Ως ένας από τους πιο δημοφιλείς και διάσημους αγώνες του θεσμού, το 1973 βρήκε τη θέση του στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ράλλυ (WRC). Ξεκίνησε ως προκριματικός αγώνας για το Ράλλυ Μόντε Κάρλο, στο οποίο τριάντα Φινλανδοί οδηγοί ήθελαν να λάβουν μέρος, αλλά μόνο 14 χωρούσαν στις συμμετοχές για τους Σκανδιναβούς. Το πιο διάσημο στοιχείο του ράλλυ είναι η ειδική διαδρομή Ouninpohja. Σε ένα άλμα που βρίσκεται έξι χιλιόμετρα από την εκκίνησή της, οι θεατές μετρούν το μήκος των αλμάτων και σημειώνουν την απόσταση στην άκρη του δρόμου. Το 2003, ο Markko Märtin έκανε το ρεκόρ για το μεγαλύτερο άλμα, διανύοντας 57 μέτρα στον αέρα με ταχύτητα 171 χλμ./ώρα.

Xρονιά πρώτης διεξαγωγής: 1951 Διοργανώσεις: 72 Πολυνίκης οδηγός: Hannu Mikkola, Marcus Grönholm 7 Πολυνίκης κατασκευαστής: Ford 13

ΡΑΛΛΥ ΣΟΥΗΔΙΑΣ

Το Ράλλυ Σουηδίας διοργανώθηκε για πρώτη φορά το 1950, ως καλοκαιρινός αγώνας με την ονομασία Ράλλυ στον Ήλιο του Μεσονυκτίου (Midnattssolsrallyt). Το 1973 εισήχθη στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ράλλυ, αποκτώντας διεθνή προσοχή, ενώ παραδοσιακά είναι το μοναδικό ράλλυ που διεξάγεται πάντα στο χιόνι. Όπως και το Φινλανδίας, είναι γνωστό ότι είναι πολύ δύσκολο για τους μη Σκανδιναβούς οδηγούς. Χρειάστηκε να φτάσουμε στο 2004 για να δούμε στο πρώτο σκαλί του βάθρου των νικητών οδηγό που δεν προερχόταν από τη Σκανδιναβία (Sebastien Loeb). Κι εδώ αξίζει να κάνουμε μια αναφορά στο μεγάλο σχολείο των Σουηδών οδηγών αγώνων, στα T-Races, τα οποία ήταν μικρά τοπικά ράλλυ που αναδείκνυαν ταλέντα. Από εκεί πέρασαν όλοι, μηδενός εξαιρουμένου, ακόμη κι ο μετέπειτα αστέρας της Formula 1 Ronnie Peterson σε αυτούς έμαθε τα πρώτα μυστικά της αγωνιστικής οδήγησης.

Xρονιά πρώτης διεξαγωγής: 1950 Διοργανώσεις: 70 Πολυνίκης οδηγός: Stig Blomqvist 7 Πολυνίκης κατασκευαστής: Saab 10

Το ράλλυ Σουηδίας έχει ακυρωθεί τρεις φορές, το 1974 λόγω της πετρελαϊκής κρίσης, το 1990 εξαιτίας του ήπιου καιρού και το 2021 λόγω της πανδημίας του κορονοϊού Covid-19. Το ράλλυ δεν διεξήχθη επίσης το 2009 λόγω του συστήματος εναλλαγής γύρων (rotation) του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Ράλλυ (WRC). Ο καιρός συνεχίζει να αποτελεί πρόβλημα, καθώς η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας μειώνει κάθε χρόνο την πιθανότητα κατάλληλων συνθηκών χιονιού.

ΓΥΡΟΣ ΚΟΡΣΙΚΗΣ

Ο Γύρος της Κορσικής, που ονομάστηκε έτσι επειδή στους πρώτους καιρούς της διεξαγωγής του έκανε το γύρο του γαλλικού νησιού της Μεσογείου, δεν ξεκίνησε με τον τρόπο που όλοι το γνωρίσαμε αργότερα. Η αρχή της ιστορίας του μας πηγαίνει πίσω στο 1956, όπου ένα γυναικείο πλήρωμα από το Βέλγιο με ένα Renault Gordini ήταν αυτό που κέρδισε την πρώτη διοργάνωσή του. Mε τον ίδιο τύπο αυτοκινήτου, μια πλειάδα Γάλλων οδηγών (διάσημων αργότερα) έκανε τα πρώτα του αγωνιστικά βήματα, πηγαίνοντας στην Κορσική στο πλαίσιο του Gordini Cup, ενός ενιαίου πρωταθλήματος που σκοπό είχε να αναδείξει νέα ταλέντα. Ως τα μέσα της δεκαετίας του ’70, στο πρόγραμμα του WRC πια ύστερα από τα ένδοξα χρόνια του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ράλλυ, η διοργάνωση στο μεσογειακό νησί είχε καθιερωθεί ως ο πιο γρήγορος αγώνας του θεσμού. Η Κορσική ήταν σχεδόν το μόνο μέρος όπου όχι μόνο περιλαμβάνονταν supercars στις συμμετοχές, αλλά έπαιρναν και αποτελέσματα. Στα χρόνια του Group B o αγώνας αποθεώθηκε, με τις ειδικές ρυθμίσεις των ούτως ή άλλως θηριωδών σε ιπποδυνάμεις και επιδόσεις αγωνιστικών να κυνηγούν και το τελευταίο δευτερόλεπτο, για να φτάσουν στη νίκη. Την περίοδο 1985-1986 ο Γύρος της Κορσικής ήταν ατυχώς ο τελευταίος αγώνας για τους Bettega, Toivonen και Cresto, καθώς σε αυτόν έχασαν τη ζωή τους, αποδεικνύοντας με τον πιο τραγικό τρόπο ότι οι αγώνες έπρεπε να αλλάξουν και τα ζητήματα ασφαλείας να μπουν στην πρώτη γραμμή.

Xρονιά πρώτης διεξαγωγής: 1956 Διοργανώσεις: 62 Πολυνίκες οδηγοί: Bernard Darniche και Didier Auriol 6 Πολυνίκης κατασκευαστής: Lancia 11

Ο Γύρος της Κορσικής ήταν στο ημερολόγιο του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Ράλλυ σταθερά, από το 1973 μέχρι το 2008, με διαφορετική πλέον επίσημη ονομασία. Για δύο χρόνια (2011-2012) εντάχθηκε στον θεσμό Intercontinental Rally Challenge και το 2015 επέστρεψε και πάλι στο WRC.

ΡΑΛΛΥ ΣΑΦΑΡΙ

Περισσότερο από ο,τιδήποτε άλλο, το ράλλυ Σαφάρι ήταν ο ιδρυτής των αγώνων μεγάλων αποστάσεων (long distance races). Mε τη συνολική διαδρομή του τους πρώτους καιρούς να φτάνει μέχρι και τα 5.000 χιλιόμετρα, ανέδειξε τα πιο αξιόπιστα αυτοκίνητα και τους καλύτερους στη διαχείριση αγώνα γρήγορους οδηγούς. Μια ποικιλία δρόμων και εδαφών (πολύ λεπτή άμμος, σκόνη, γρήγοροι αγροτικοί δρόμοι ή και βαριά λασπωμένοι λόγω των βροχών) ανέβαζε το επίπεδο δυσκολίας για όλους. Το ίδιο ίσχυε και για τα αυτοκίνητα, που χρειάζονταν ειδική προετοιμασία για να πάρουν μέρος στον αφρικανικό αγώνα: Σχάρες στους προφυλακτήρες, φώτα που έκαναν τη νύχτα μέρα και τοποθετημένα ψηλά για να προειδοποιούν τα άγρια ζώα, επιπλέον λάστιχα στην οροφή, ειδικά διασκευασμένη εξάτμιση για τη διέλευση νερόλακκων και ποταμών. Στο ράλλυ Σαφάρι όλα τα χιλιόμετρα ήταν αγωνιστικά, μέχρι το 1996, όταν υιοθετήθηκαν οι ειδικές διαδρομές.

Χρονιά πρώτης διεξαγωγής: 1953 Διοργανώσεις: 69 Πολυνίκης οδηγός Sekhar Mehta 5 Πολυνίκης κατασκευαστής: Mitsubishi 18

To ράλλυ Σαφάρι έμεινε στο πρόγραμμα του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Ράλλυ (WRC) από το 1973 μέχρι το 2002, που αποσύρθηκε λόγω έλλειψης χρηματοδότησης. Στη συνέχεια αποτέλεσε μέρος του Αφρικανικού Πρωταθλήματος Ράλλυ, ενώ το 2007 και το 2009 συμπεριλήφθηκε στο πρόγραμμα του Intercontinental Rally Challenge. Επέστρεψε στο WRC το 2021 μετά από δεκαοκτώ χρόνια απουσίας, ενώ το συμβόλαιο που έχει με το θεσμό εξασφαλίζει την παρουσία του σε αυτόν μέχρι το 2026.

ΡΑΛΛΥ ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ

Το 1956 ο Εθνικός μας Αγώνας εντάχθηκε για πρώτη φορά στο πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ράλλυ, δικαιώνοντας τους εμπνευστές του, που επεδίωκαν να γίνει μια μέρα διεθνές. Η πρώτη του διοργάνωση στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος υποστηρίχθηκε άριστα από τα νέα χρονόμετρα της Longines, που ήρθαν στην Ελλάδα ειδικά για τη δουλειά αυτή.

Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’50, ο προβληματισμός για την ασφάλεια στους αγώνες, έφερε σε αυτούς τους πρώτους κλωβούς ασφαλείας για τα αυτοκίνητα και τις πρώτες ζώνες ασφαλείας για τον οδηγό και τον συνοδηγό του.

Το ράλλυ Ακρόπολις ήταν ένας από τους πρώτους αγωνιστικούς στίβους, στους οποίους αυτά τα συστήματα έδειξαν την αξία τους και στη συνέχεια επιβλήθηκαν. Από το ξεκίνημα της δεκαετίας του ’60 ο ελληνικός αγώνας απολάμβανε τη φήμη ενός από τα πιο σκληρά στον κόσμο. Αυτό σήμαινε πως αποτέλεσε ένα πολύ σοβαρό κριτήριο για την καθιέρωση των ειδικών διαδρομών, που εκείνη την εποχή άρχισαν να αλλάζουν μορφή, για να γίνουν με το πέρασμα του καιρού έτσι όπως τις γνωρίζουμε σήμερα.

Οι ειδικές διαδρομές του διεθνούς ράλλυ Ακρόπολις έγιναν μάρτυρες της έλευσης στην Ελλάδα της πρώτης καλά οργανωμένης εργοστασιακής αγωνιστικής ομάδας, που στην περίπτωσή μας ήταν η British Motor Corporation με το Mini Cooper. Λίγα χρόνια αργότερα, ο ταλαντούχος Έλληνας μηχανικός Χρήστος Βαλασόπουλος έμεινε έκπληκτος βλέποντας το πλήθος των εργαλείων που έφερναν μαζί τους οι Βρετανοί. Ο άνθρωπος που έγινε έπειτα ο Μπούμπης των ελληνικών αγώνων μας είπε κάποτε ότι κάποια από αυτά τα έβλεπε για πρώτη φορά και πως από τότε έπαψε να ρυθμίζει καρμπιρατέρ και πλατίνες στηριζόμενος μόνο στο αυτί του.

Τη δεκαετία του ’70 οι αγώνες ράλλυ άρχισαν και πάλι να αλλάζουν, αφαιρώντας σταδιακά όλα τα υποστηρικτικά events όπως οι αναβάσεις και τα μικρά σιρκουί, προς όφελος της αγωνιστικής πλοκής. Το ράλλυ Ακρόπολις έχασε από τα τέλη της δεκαετίας του ’60 την ανάβαση της Πορταριάς και της Πάρνηθας, ενώ ο τελευταίος αγώνας διάρκειας λίγων γύρων στο στρατιωτικό αεροδρόμιο του Τατοΐου διεξήχθη το 1976. Την ίδια εποχή οι ίδιοι οι Ιταλοί χαρακτήρισαν ένα από τα πιο αριστουργηματικά αγωνιστικά στην ιστορία (τη Lancia Stratos) όχι τέλειο, επειδή μπορεί να πήρε τρία παγκόσμια πρωταθλήματα αλλά δεν κέρδισε το Ακρόπολις. Τόσο μεγάλη ήταν η φήμη του αγώνα και έτσι παραμένει ακόμα, στη σύγχρονη εποχή του WRC, κατά την οποία μπορεί και πάλι να πρωτοπορεί δείχνοντας το δρόμο και γεμίζοντας στάδια όπως το ΟΑΚΑ με κόσμο.

Χρονιά πρώτης διεξαγωγής 1953 Διοργανώσεις 66 Πολυνίκης οδηγός: Colin McRae 5 Πολυνίκης κατασκευαστής: Ford 13

To ράλλυ Ακρόπολις ήταν ένας από πιο διακεκριμένους αγώνες του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ράλλυ από το 1956 μέχρι το 1972. Το 1973 εντάχθηκε στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ράλλυ, στο οποίο έδινε το παρών ανελλιπώς μέχρι το 2009, με εξαίρεση το 1995 που προσμέτρησε στο FIA 2-litre rally. To 2010 δεν διεξήχθη, ωστόσο την επόμενη χρονιά και μέχρι το 2013 ήταν ξανά στο πρόγραμμα του WRC. Στη συνέχεια και μέχρι το 2018 ο ελληνικός αγώνας διεξαγόταν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ράλλυ. Το 2019 και το 2020 δεν διεξήχθη. Το 2021 επέστρεψε και πάλι δυναμικά στο WRC, έχοντας εξασφαλίσει την παρουσία του σε αυτό μέχρι και το 2025.