Περιπλανήσεις στο παρελθόν – Avus

Η ονομασία αυτής της περιώνυμης στις ημέρες μας αγωνιστικής διαδρομής προέκυψε από τα αρχικά των λέξεων «Automobil-Verkehrs-und Ubungs-Strasse», ενώ οι πρώτες εκδηλώσεις μηχανοκίνητου αθλητισμού που φιλοξένησε μας πηγαίνουν πίσω στο μακρινό 1907. Τότε ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά στη Γερμανία η ανάγκη διαμόρφωσης ενός χώρου κατάλληλου για δοκιμές αυτοκινητιστικών προϊόντων, προκειμένου να ελεχθεί η αξιοπιστία και η ταχύτητά τους. Τα οικονομικά δεδομένα της εποχής δεν επέτρεψαν την έναρξη των έργων πριν το 1913, όμως και αυτή διακόπηκε πριν της ώρας της την ίδια χρονιά, όταν διαπιστώθηκε πως τα απαραίτητα κεφάλαια και πάλι δεν επαρκούσαν.

Στα χρόνια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου η κατασκευαστική δραστηριότητα άρχισε και πάλι, με τη χρήση κυρίως Ρώσων αιχμαλώτων ως εργατών, ωστόσο λίγα πράγματα είχαν γίνει ως το 1918. Για τη συνέχεια στάθηκε καθοριστική η οικονομική βοήθεια από τον μεγαλοεπιχειρηματία Hugo Stinnes, χάρις στον οποίο η πίστα ολοκληρώθηκε και λειτούργησε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 1921.

Τα χαρακτηριστικά της διαδρομής
Το αυτοκινητοδρόμιο του Αvus βρισκόταν στο νοτιοδυτικό τομέα του Βερολίνου, μεταξύ του Charlottenburg και του Nikolassee. Πέρα από τις ειδικά για εκείνο κατασκευασμένες εγκαταστάσεις, χρησιμοποιούσε και ένα μέρος δημόσιων δρόμων, που έκλειναν για τα επιβατικά αυτοκίνητα τις ημέρες των αγώνων. Η σχεδίασή του ήταν αρκετά ιδιόρρυθμη, αφού ουσιαστικά επρόκειτο για δύο μεγάλες ευθείες, τις οποίες ένωναν ισάριθμες καμπύλες. Το συνολικό του μήκος άλλαξε αρκετές φορές. Αρχικά ήταν 19 χιλιόμετρα, αλλά καθώς η νότια στροφή μετακινήθηκε αρκετές φορές τα επόμενα χρόνια, το υποχρέωνε σταδιακά να γίνεται όλο και μικρότερο. Το 1926 φιλοξένησε το πρώτο γερμανικό GP για σπορ αυτοκίνητα, το οποίο κέρδισε ο Ρούντολφ Καρατσιόλα στο τιμόνι μιας Μercedes. Από την επόμενη χρονιά όμως, το Αvus απέκτησε ένα πολύ ισχυρό ανταγωνιστή, που δεν ήταν άλλο από το Nurburgring των 23 χιλιομέτρων.

Η ταχύτερη πίστα του κόσμου
Δίνοντας πλέον βάρος στην ανάπτυξη μεγάλων ταχυτήτων στην αγωνιστική του διαδρομή, το Αvus άλλαξε σημαντικά στα μέσα της δεκαετίας του ’30. Ο πολύ αντιπροσωπευτικός «καταπέλτης» που συνδέθηκε μαζί του και το διαφοροποίησε σε σύγκριση με άλλες πίστες, κτίστηκε το 1936, με την παράλειψη της βόρειας καμπύλης. Μια εξειδικευμένη κατασκευή από τούβλα με κλίση 43ο και ύψος 12 μέτρων πήρε τη θέση της, λαμβάνοντας από τους οδηγούς την ονομασία «Τείχος του Θανάτου», καθώς δεν υπήρχε κανένα εμπόδιο να τους προστατέψει αν το αγωνιστικό τους ξέφευγε από την τροχιά του. Την ίδια χρονιά το αυτοκινητοδρόμιο χρησιμοποιήθηκε και από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, που έγιναν στο Βερολίνο, φιλοξενώντας τα αθλήματα της ποδηλασίας και του μαραθωνίου δρόμου. Στη χαρούμενη ατμόσφαιρα εκείνων των ημερών τίποτα δε θύμιζε το δράμα του1933, όταν παρουσία του Αδόλφου Χίτλερ έχασε τη ζωή του στο Αvus ο ικανότατος Γερμανός πιλότος Ότο Μερτζ, στο τιμόνι μιας Mercedes SSKL streamline.

H κορυφαία στιγμή
Το 1937 είναι ακριβώς η χρονιά που θέλησε να υπενθυμίσει η Αudi στους φίλους του αυτοκινήτου, δίνοντας την ονομασία «Αvus» στο πρωτότυπο του 1991. Κι αυτό επειδή τότε αγωνίστηκαν στην κεκλιμένη πίστα τα θηριώδη μονοθέσια της Αuto Union, του ενός δηλαδή από τους τέσσερις κρίκους των «δακτυλιδιών» που από ανέκαθεν τη συνθέτουν. Στην εκτός πρωταθλήματος αναμέτρηση εκείνη έλαβαν μέρος και τα «ασημένια βέλη» της Μercedes, υπό το βλέμμα του υπουργού Προπαγάνδας του Τρίτου Ράιχ Γιόζεφ Γκέμπελς. Οι δύο γερμανικές εταιρείες έκλεψαν όλες τις εντυπώσεις, καθώς οι επικρατούσες συνθήκες επέτρεψαν τη χρήση των αεροδυναμικών «streamline» αγωνιστικών τους, που ήταν παρόμοια με τα αυτοκίνητα με τα οποία προσπαθούσαν αμφότερες να κάνουν δικό τους το απόλυτο ρεκόρ ταχύτητας σε δημόσιο δρόμο. Ήταν ένας μοναδικός αγώνας, στην κλασική ιστορία της Αυτοκίνησης σήμερα, που αποτέλεσε και την κορυφαία στιγμή της σταδιοδρομίας του «Αvus».

Από τη F1 στην αρχή του τέλους
Ο θάνατος του Μπερντ Ροζμάγιερ στις αρχές του 1938, κατά τη διάρκεια μιας προσπάθειας κατάρριψης του ρεκόρ ταχύτητας σε δημόσιο δρόμο, αποθάρρυνε τους αγώνες στη Γερμανία. Στη συνέχεια ήρθε και ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, ο οποίος διέκοψε για αρκετά χρόνια κάθε ειρηνική δραστηριότητα. Παράλληλα, οι όλο και διογκούμενες ανάγκες στις αστικές μετακινήσεις έφεραν την κατεδάφιση της νότιας καμπύλης, η οποία αντικαταστάθηκε από μια διασταύρωση.

Με τη διαδρομή να έχει μειωθεί πλέον στα 8,3 χιλιόμετρα, διεξήχθη το 1954 ένας εξωπρωταθληματικός αγώνας της F1, στον οποίο κέρδισε η Μercedes. Πέντε χρόνια αργότερα έλαβε χώρα στο Αvus η μοναδική αναμέτρηση της κορωνίδας του μηχανοκίνητου αθλητισμού, που προσμέτρησε στο παγκόσμιο πρωτάθλημα, με νικητή τον Τόνι Μπρουκς στο τιμόνι μιας Ferrari 246. Όμως, εκείνο το Σαββατοκύριακο αποδείχθηκε πολύ θλιβερό, αφού στον αγώνα σπορ αυτοκινήτων που είχε προηγηθεί σκοτώθηκε ο εξαίρετος Γάλλος πιλότος Ζαν Μπερά, οδηγώντας μια Porsche «RSK». Τρία χρόνια νωρίτερα με αυτοκίνητο του ίδιου τύπου είχε μια πολύ άσχημη πτώση από τον τοίχο στο έδαφος και ο Ρίχαρντ φον Φράνκενμπεργκ, ο οποίος ως εκ θαύματος διασώθηκε. Τα γεγονότα αυτά ενίσχυσαν την άποψη της Διεθνούς Ομοσπονδίας, που υποστήριζε ότι τα αυτοκινητοδρόμια με κεκλιμένα οδοστρώματα ήταν πλέον επικίνδυνα για την ασφάλεια των αγώνων. Αυτή, ήταν η αρχή του τέλους για το Αvus…

Eπίλογος
Χωρίς το κεκλιμένο επίπεδο και τη διεθνή του ακτινοβολία, το Αvus περιορίστηκε μετέπειτα να φιλοξενεί αγώνες των γερμανικών πρωταθλημάτων, όπως του DTM και της Formula 3. Το 1971, στην επέτειο των 50 χρόνων από την έναρξη της λειτουργίας του, η Ταχυδρομική Υπηρεσία τίμησε την πίστα με την έκδοση μιας εξαιρετικής σειράς αναμνηστικών γραμματοσήμων. Τις δεκαετίες του ’80 και του ’90 το μήκος του μειώθηκε άλλες δύο φορές, ενώ δεν έλειψαν τα σοβαρά ατυχήματα, αλλά και ο θάνατος ενός Βρετανού πιλότου τον Σεπτέμβριο του 1995. Ήδη, από τις ημέρες αμέσως μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου υπήρχε έντονος προβληματισμός ως προς το μέλλον του, για κυκλοφοριακούς και περιβαλλοντικούς λόγους.

Το 1998 πραγματοποιήθηκε το τελευταίο αγωνιστικό γεγονός σε ό,τι είχε απομείνει από το Αvus, ενώ από το 2000 η λειτουργία της πίστας «EuroSpeedway Lausitzring» στο Βρανδεμβούργο, του αφαίρεσε κάθε λόγο ύπαρξης. Το μόνο που πλέον έχει απομείνει από το άλλοτε ταχύτερο αυτοκινητοδρόμιο του κόσμου είναι η παλιά ξύλινη εξέδρα και το κτίριο του πύργου ελέγχου, που χρησιμοποιείται ως εστιατόριο και ξενοδοχείο.

OI NIKHTEΣ
1921: Fritz von Opel, Opel
1922: Christian Riecken, NAG
1923: Georg Kloble, NSU
1924: Jakob Sholl, NSU
1926 German GP: Rudolf Caracciola, Mercedes
1931 Libre: Rudolf Caracciola, Mercedes SSKL
1931 Voiturette: Henry Lewy, Bugatti
1932 Libre: Manfred von Brauchitsch, Mercedes SSKL
1932 Voiturette: Earl Howe, Delage
1933 Libre: Achille Varzi, Bugatti
1933 Voiturette: Pierre Veyron, Bugatti
1934 Libre: Guy Moll, Alfa Romeo Tipo B P3
1934 Voiturette: Pierre Veyron, Bugatti T51A
1935 Libre: Luigi Fagioli, Mercedes W25
1937 Libre: Hermann Lang, Mercedes W25K-M125
1937 Voiturette: Charles Martin, ERA Type A
1938 Sport: Kurt Illman, BMW
1951 F2: Paul Greifzu, BMW-Eigenbau
1952 F2: Rudolf Fischer, Ferrari
1953 F2: Jacques Swaters, Ferrari
1954 Berlin GP: Karl Kling, Mercedes W196
1954 Sport: Richard von Frankenberg, Porsche
1959 F1: Toni Brooks, Ferrari 246
1962 GT: Edgar Barney, Ferrari
1963 GT: Peter Nocker, Jaguar
1964 GT: Hans Hermann, Abarth-Simca
1965 GT: Udo Schutz, Porsche
1966 GT: Udo Schutz, Porsche
1967 Sport: Gerhard Koch, Porsche
1971 GT: Curt Wetzel, Chevrolet Corvette Stingray